محبت خداوند هماهنگ با رحمت، عدالت و حكمت او است و كليه كارها و احكام او، مبتني بر عدالت، حكمت و رحمت است. آري خداوند از مادر مهربانتر است و اين امري قطعي و مسلم است؛ بلكه مهربانيهاي پدر و مادر و ديگران، همه جلوههايي از رحمت و عنايت الهي است. چه او است كه اين همه عشق و محبت را در ضمير والدين نهاده است تا آنان با ميل و علاقه تمام تلاش خود را در جهت رشد فرزندان خود به كار گيرند. اما بايد متوجه اين نكته بود كه بين محبتهاي الهي و غير الهي، تفاوتي عمده وجود دارد و آن اينكه محبت مادر، غالباً احساسي بيش نيست و در بعضي از موارد برخلاف حكم عقل حق و عدالت است. در حالي كه لطف و رحمت الهي هرگز جدا از عدل، حكمت و سنتهاي حكيمانه پروردگار در نظام خلقت نيست. بنابراين در اجراي عدالت نبايد احساسات و عواطف را به قضاوت كشاند؛ چه آنكه خود موجب ظلمي بزرگتر ميشود. زشتكاريهاي مجرمان را در بسياري از موارد، بايد تنها با شمشير عدالت پاسخ گفت، وگرنه:
ترحم بر پلنگ تيز دندان | ستمكاري بود بر گوسپندان |
براي توضيح بيشتر مطلب به چند نکته توجه شود:
رحمت خدا بي پايان است:1-پيامبر اکرم فرمود: «خداوند بزرگ صد باب رحمت دارد يکي از آن را به زمين نازل کرده است و در ميان مخلوقاتش تقسيم نموده و تمام عاطفه و محبتي که در ميان مردم است از پرتو همان است، ولي نود و نه قسمت را براي خود نگاه داشته و در قيامت بندگانش را مشمول آن مي سازد».
(طبرسي، مجمع البيان، ج 1، ص 21؛ تفسير نمونه، مکارم شيرازي، ج1، ص 24)مهرباني مادر ذره اي از قطره رحمت الهي است، که حقيقتا ما وسعت رحمت الهي را نمي توانيم به تصوير بکشيم به قدري روز قيامت خداوند با بندگانش که اصل ايمان و توحيد را حفظ کرده خوب برخورد مي کند که حتي حاضر نيست امت آخر الزمان را مثلا در محضر خود پيغمبر محاکمه کند بلکه به تنهايي مورد حسابرسي قرار مي دهد تا آبروي بنده اش حفظ شود. رحمت خدا به آن وسعتش که شفاعت پيامبران و امامان و علما و شهداء گوشه اي از رحمت الهي است در حالي شامل حال انسان مي شود که همان مادر مهربان در آن روز از فرزندان فرار مي کند و فرزندان از او فراري است.
(عبس، ص 34-36)به قدري رحمت خدا وسيع است که حتي شيطان هم به طمع مي افتد خدا او را ببخشيد و يا در مورد معاويه نقل شده که چرا اين قدر خيانت مي کني؟ مگر قيامتي در کار نيست؟ گفت اميدوارم رحمت الهي دستم را بگيرد.
کدام مادري حاضر است اهانت هاي پسرش را با يک استغفار و اظهار توبه قبول نمايد، و حال آن که خداوند گناهان بنده ار با توبه و اظهار پشيماني قلبي مي بخشد، از اين بالاتر اگر مادري هم اهانت هاي فرزندش را ببخشد هرگز اهانت هاي او را فراموش نمي کند و آن اهانت را هديه و نيکي به حساب نمي آورد، ولي خداوند آن قدر مهربان است که اگر کسي توبه کرد نه تنها زود راضي مي شود و گناهان او را مي بخشد و هيچ کينه از او در دل ندارد، بلکه به جاي گناهان او ثواب مي نويسد در سوره فرقان مي خوانيم: «و کسي که توبه کند [از عمل زشت زنا و ...] و عمل صالح انجام دهد خداوند بديهاي آنان را تبديل به خوبي ها مي کند و خداوند بخشنده و مهربان است».
(فرقان، 70-71)2- بسياري از افراد در عالم برزخ تا قيامت تصفيه مي شوند و وارد آتش جهنم نمي شوند و اگر هم آنجا تصفيه نشدند در صورتي که اصل ايمان را حفظ کرده باشند شفاعت انبيا و اوليا دست آنها را مي گيرد. و يا ممکن است مدتي براي تصفيه وارد جهنم شوند و بعد نجات يابند علي کل حال آنهاي که دائم جهنم مي مانند افرادي است که معاند و لجوج و کافرند نه مذهبي که گناهي از آنها صادر شده، متأسفانه گاه در منبرها و صحبت ها به گونه ناصحيح مسائل بيان مي شود به گونه اي که مردم فکر مي کنند با يک گناه سريع خداوند طرف را وارد جهنم مي کند.
3- مجازات هاي جهان ديگر، رابطه تکويني قوي با گناهان دارد، رابطه عمل و جزاء در آخرت قراردادي نيست و حتي رابطه علي و معلولي نيست بلکه بالاتر از آن است يعني رابطه «عينيت» و «اتحاد» است يعني آنچه که در آخرت به عنوان پاداش يا کيفر به نيکوکاران و بدکاران داده مي شود تجسم خود عمل آنهاست قرآن کريم مي فرمايد: «روزى كه هر كسى آنچه كار نيك به جاى آورده و آنچه بدى مرتكب شده حاضر شده مى يابد و آرزو مىكند كاش ميان او و آن [كارهاى بد] فاصلهاى دور بود و خداوند شما را از [كيفر] خود مىترساند و [در عين حال] خدا به بندگان [خود] مهربان است».
(آل عمران، 30) و در جاي ديگر مي فرمايد: «آنچه را انجام دادهاند حاضر يابند و پروردگار تو به هيچ كس ستم روا نمىدارد».
(کهف، 49)و فرمود: «آن روز مردم [به حال] پراكنده برآيند تا [نتيجه] كارهايشان به آنان نشان داده شود آن روز مردم [به حال] پراكنده برآيند تا [نتيجه] كارهايشان به آنان نشان داده شود و هر كه هموزن ذرهاى بدى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد».
(زلزال، 7-8)درست مانند انساني که سم خورده خود را براي هميشه از پا درآورد. و يا با چيزي چشمش را کور کرده براي هميشه کور خواهد بود ....
براي مطالعه بيشتر به عدل الهي استاد مطهري مراجعه کنيد.