عصمت موهبتي و عدل الهي | کتابخانه مجازی الفبا

تمام پيامبران از طرف خداوند مبعوث شده اند كه بشريت را به سوي رستگاري هدايت كنند و چون اين وظيفه مهم از طرف خداوند بر دوش آنها قرار داده شده است، آنها داراي عصمت ذاتي هستند. يعني به صورت ذاتي، خداوند به آنها ياد داده است چه چيز خوب است و چه چيز بد، چه چيز خير است و چه چيز شر و چه راهي صراط مستقيم است و انسان را به سوي خداوند هدايت مي كند و چه راهي كج است و انسان را از خداوند دور مي كند. از طرف ديگر ائمه اطهار(ع) نيز بعد ازحضرت محمد(ص) داراي اين خصلت هستند با اين تفاوت كه داراي عصمت موهوبي مي باشند. زيرا با وجود اينكه راهنماي بشريت بودند اما به هر حال دين فقط يك پيامبر دارد و پيامبر اسلام هم حضرت محمد(ص) مي باشند و تنها ايشان عصمت ذاتي دارند. يعني وجود عصمت ذاتي لازمه پيامبر بودن و عصمت موهوبي لازمه امام بودن است. در نتيجه به هيچ عنوان حضرت محمد(ص) و ائمه اطهار(ع) گناه نمي كردند و در تشخيص خوب و بد، خير و شر و صراط مستقيم و راه نادرست دچار شك و شبهه نمي شدند. از طرف ديگر هر مسلمان در 24 ساعت شبانه روز 17 ركعت نماز را در 5 نوبت مي خواند. جدا از اينكه افرادي مانند حضرت محمد(ص) و ائمه اطهار(ع) نماز شب 11 ركعتي را نيز مي خواندند. در طول نماز هر مسلمان از خداوند مي خواهد كه «اهدنا الصراط المستقيم؛ ما را به راه مستقيم هدايت كن»، اگر افرادي مانند حضرت محمد(ص) و ائمه اطهار(ع) كه ذاتي در راه درست و مستقيم قرار گرفته اند چرا از خداوند طلب هدايت مي كنند؟ اين چه صراط مستقيمي است كه خود حضرت محمد(ص) و ائمه اطهار(ع) نيز در جستجوي آن هستند؟ و اگر اين صراط مستقيم، اسلام است، با عصمت اين افراد تناقض دارد! كه چنين چيزي امكان ندارد، زيرا در وجود عصمت وي‍‍ژه اي كه اين افراد دارند شكي نيست. پس اين صراط مستقيم چيست كه اين افراد خاص خداوند هم در يافتنش ازخداوند درخواست هدايت مي كنند؟

واقعيت اين است كه ؛اگر چه پيامبر و امامان داراي عصمت هستند. اما حفظ مقام عصمت و ارتقاء مقام علم و معرفت نياز به همت و تلاش دارد.كه نماز و دعا و استغفار معصومان به اين منظور است.جهت توضيح بيشتر توجه شما را به مطالب زير جلب مي كنيم:
[كامل از كد31086]
براى پاسخ به اين پرسش بايد به سه واقعيت، معرفت پيدا كرد. نخست آن كه پيامبران و امامان(ع) داراى اراده بشرى مى‏باشند و براى تحصيل هر چه بيشتر مقامات معنوى، به سعى و تلاش مى‏پردازند و اهل صبر و جهاد و زهد و تقوا و... مى‏باشند. واقعيت نورانى دوم آن كه خداوند متعال به قابليت پيامبران وامامان براى تحصيل مقامات معنوى و شايستگى آنان براى عهده‏دارى مسؤوليت هدايت جامعه علم دارد و در حقيقت همان قابليت و شايستگى آنان است كه موجب برگزيدگى آنان براى امامت شده است. آيات وروايات فراوانى بر اين دو واقعيت گواهى مى‏دهد كه به چند نمونه آن اشاره مى‏شود. «وجعلنا منهم ائمه يهدون بامرنا لما صبروا و كانوا بايتنا يوقنون؛ و چون شكيبايى كردند و به آيات ما يقين داشتند، برخى از آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما [مردم را] هدايت مى‏كردند» (سجده، آيه 24). «الله اعلم حيث يجعل رسالته؛ خداوند بهتر مى‏داند رسالتش را كجا قرار دهد» (انعام، آيه 124). واقعيت سوم كه بايد به آن توجه كرد آن است كه «سپردن هر مسؤوليتى همراه با دادن امكانات لازم است» و امامت جامعه از اين قاعده مستثنى نيست. ازاين‏رو خداوند آنان را از علم لازم براى عهده‏دارى مسؤوليت امامت بهره‏مند مى‏گرداند. به مجموعه اين سه واقعيت نورانى در اوايل دعاى ندبه اشاره شده است. آن جا كه درباره دليل «برگزيدگى امامان» مى‏خوانيم: «بعد ان شرطت عليهم الزهد فى درجات هذه الدنيا الدنيه وزخرفها و زبرجها فشرطوا لك ذلك و علمت منهم الوفاء به فقبلتهم و قربتهم و قدمت لهم الذكر العلى والثناء الجلى واهبطت عليهم ملائكتك و كرمتهم بوحيك و رفدتهم بعلمك؛ [آنان را برگزيدى]... بعد از آن كه بر آنها شرط كردى نسبت به دنيا و زينت زيورها زهد بورزند، آنان نيز اين شرط را پذيرفتند و دانستى كه آنان به آن شرط وفا دارند. پس آنها را پذيرفتى و به خود نزديك ساختى و ياد بلندو ستايش ارجمند را براى ايشان پيش فرستادى و فرشتگانت را بر آنان فرو فرستادى و به وحى خود آنان گرامى داشتى و آنان را به بخشش علم خودميهمان كردى...» در پايان بايد به نكته مهم معرفتى ديگر توجه داشت كه اين «علم و عصمت موهبتى» به عنوان پايه و (Base) مى‏باشد و معصومان با اراده خويش و با سعى و تلاش و عبادت و دعايى كه به درگاه خداوند دارند به مقامات عالى‏ترى از علم و عصمت دست مى‏يابند. چنان كه درقرآن مجيد از زبان پيامبر(ص) مى‏خوانيم: «و قل رب زدنى علما؛ و بگو پروردگارا بر دانشم بيفزاي» (طه، آيه 114). و همين عبادت‏ها و صبر و جهادهاى بيشتر است كه با اختيار و اراده انجام مى‏شود و موجب برترى برخى از پيامبران بر ديگر پيامبران مى‏شود. «تلك الرسل فضلنا بعضهم على بعض؛ برخى از آن پيامبران را بر برخى ديگر برترى بخشيديم...» (بقره، آيه253). بنا بر آن چه گفته شد علم و عصمت موهبتى امامان، به جهت مسؤوليتى است كه براى هدايت جامعه بر عهده آنان گذاشته شده است و اين يك اصل عمومى و يك سنت الهى است، بدون آن كه تبعيض ناروايى باشد كه رسيدن به مقام امامت همراه با دارا شدن برخى مقامات ويژه معنوى باشد، چنان كه درباره امام هادى(ع) مى‏خوانيم: «يكى از ياران ايشان به نام «هارون بن فضيل» در كنارشان بود كه ناگاه امام فرمودند: انا لله و انا اليه راجعون ابى جعفر [امام جواد(ع)] درگذشت. به حضرت عرض شد: از كجا دانستيد؟ فرمودند: زيرا فروتنى و خضوعى نسبت به خدا در دلم افتاد كه برايم سابقه نداشت»، (اصول كافى، ج 3، ص 218، ح 984). ناگفته نماند، دسترسى به مقام «عصمت» و راه‏يابى به مقامات «علمى و معنوى» اختصاصى به پيامبران و امامان ندارد، بلكه براى همگان ميسر است. چنان كه حضرت زينب(س) تا مرز عصمت پيش رفته بود و حضرت عباس(ع) به مقامات عالى معنوى دست يافته بود وبسيارى از علما و اوليا به عنوان «تالى تلو معصوم» [نزديكان به مرز عصمت] از آنان ياد مى‏شود.

پرسمان دانشجویی