تمثيلات در قرآن | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
تمثيلات در قرآن
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
تمثيلات در قرآن
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
وحی شناسی
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
سوال:
لطفاً در مورد تشبيهات و تمثيلات در قرآن، علت، معنا و تفسير آن من را راهنمايى كنيد.
پاسخ تفصیلی:
قرآن داراى «مثل» هاى آسمانى است و بيشترين تأثير را در عبرتآموزى و تحريك انديشهها دارد:
لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ «2»؛ «اگر اين قرآن را بر كوهى نازل مىكرديم، آن را در برابر قرآن خاشع و از خوف خدا متلاشى شده مىديدى، اينها مثالهايى است براى مردم مىزنيم تا در آنها بينديشند».
لازم است بدانيم؛ «مثل» دو معنا دارد:
1. سخن حكيمانه كه به مناسبتى در موردى گفته مىشود، و به تدريج در فرهنگ مردم وارد مىشود و سينه به سينه از نسلى به نسلى منتقل مىگردد تا رنگ «مثل» به خود مىگيرد.
2. «مثل» به معناى تمثيل است كه اساس آن را تشبيه و استعاره، كنايه و مجاز تشكيل مىدهد، و چنين تمثيلى ارتباطى به مَثَل به معنى نخست ندارد و نيازى به گذشت زمان و به تدريج ضربالمثل شدن ندارد. «مَثَل» هاى قرآنى بيشتر از اين مقوله مىباشند.
اقسام تمثيلها
اكنون كه روشن شد مثلهاى قرآن از مقوله تمثيل است، شايسته است به اقسام تمثيل اشاره كنيم؛
1. تمثيل رمزى
مقصود از تمثيل رمزى آن داستانهايى است كه از زبان پرندگان و گياهان حتى سنگها و صخرهها بيان مىشود، و كتاب كليله و دمنه، نوع بارز از اين تمثيل رمزى است.
برخى صاحبنظران؛ قصص قرآنى را به ويژه آنچه كه مربوط به داستان آدم و پيروزى شيطان بر او و سرگذشت قابيل و هابيل و يا سخن گفتن مورچه با سليمان را از مقوله تمثيل رمزى بدانند، در حالى كه يك چنين تفسيرى بر خلاف تصريح قرآن است. زيرا اين كتاب اصرار مىورزد كه قصص خود را يك رشته حقايق و بيان واقعيت بداند. و سجده فرشتگان بر حضرت آدم عليه السلام فراتر از يك داستان سمبليك و رمزى است، بلكه به طور حقيقى اتفاق افتاده است.
2. تمثيل قصصى
مقصود از «تمثيل قصصى»، داستانهايى است كه بيانگر سرگذشت اقوام پيشين است به منظور اين كه آيندگان از آن عبرت بگيرند و قصههاى قرآن از آدم تا خاتم همگى از اين مقوله بوده، و در حقيقت نوعى تشبيه مخفى در بر دارند و آن تشبيه آيندگان به گذشتگان است، قرآن مىفرمايد:
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ كَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ كانَتا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحَيْنِ فَخانَتاهُما فَلَمْ يُغْنِيا عَنْهُما مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَ قِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ «1»؛ «خداوند براى كسانى كه كفر ورزيدهاند، زن نوح و زن لوط را مثل آورده كه هر دو در نكاح دو بنده از بندگان شايسته ما بودند و به آنها خيانت كردند و كارى از دست شوهران آنها در برابر خدا ساخته نبود، و گفته شد با داخل شوندگان داخل آتش شويد».
3. تمثيل طبيعى
مقصود از «تمثيل طبيعى»، تشبيه غيرمحسوس به محسوس است مشروط بر اين كه آنچه به آن تشبيه شده، از امور آفرينشى باشد، چنانكه مىفرمايد:
إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ اْلأَرْضِ مِمّا يَأْكُلُ النّاسُ وَ اْلأَنْعامُ حَتّى إِذا أَخَذَتِ اْلأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلًا أَوْ نَهارًا فَجَعَلْناها حَصيدًا كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِاْلأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ اْلآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ «2»؛ «در حقيقت، مثل زندگى دنيا، بسان آبى است كه آن را از آسمان فرو ريختيم پس گياه زمين از آنچه مردم و دامها مىخورند با آن درآميخت.
تا آنگاه كه زمين پيرايه خود را برگرفت و آراسته گرديد و اهل آن پنداشتند كه آنان بر آن قدرت دارند، شبى يا روزى فرمان (ويرانى) ما آمد و آن را چنان درو شده كرديم كه گويى ديروز وجود نداشتهاست.
اين گونه نشانههاى خود را براى مردمى كه انديشه مىكنند، به روشنى بيان مىكنيم».
خلاصه سخن اين كه: مثلهاى قرآن يا از مقوله تمثيل قصصى است يا تمثيل طبيعى است و هرگز در قرآن تمثيل رمزى به معناى غيرواقعى وجود ندارد.
امامان عليهم السلام نيز به تدبر در مثلهاى قرآنى اهميت داده و در سخنان و ادعيه خود به آن اشاره نمودهاند:
اميرمؤمنان على عليه السلام مىفرمايد: «كِتَابَ رَبِّكُمْ فِيكُمْ مُبَيِّناً حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ فَرَائِضَهُ وَ فَضَائِلَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ رُخَصَهُ وَ عَزَائِمَهُ وَ خَاصَّهُ وَ عَامَّهُ وَ عِبَرَهُ وَ أَمْثَالَهُ» «1»
؛ «كتاب پروردگارتان در ميان شماست، بيانگر حلال و حرام، واجب و مستحب، ناسخ و منسوخ، جايز و واجب، خاص و عام، عبرتها و مثالهاى آن است».
همچنين اميرمؤمنان عليه السلام فرمودهاند: «نزل القرآن اربعُ ارباعاً رُبعٌ فينا و رُبعٌ فى عَدُوِّنا، و رُبعٌ سُنَنٌ و أَمثالٌ، و رُبعٌ فرائضٌ و أحكامٌ» «2»
؛ «قرآن در چهار بخش فرو فرستاده شده است: يك چهارم آن در حق ما، و يك چهارم ديگر در مورد دشمنان ما، و يك چهارم آن سنتهاى الهى و مثلهاى آن است و يك چهارم آن فرايض و احكام مىباشد». «3»
__________________________________________________
(1). نهج البلاغه، خطبه 81.
(2). بحارالانوار، ج 24، ص 305، باب جواب تأويل ما نزل فيهم، ح 1.
(3). جهت آگاهى بيشتر ر. ك: مكارم شيرازى ناصر، مثلهاى زيباى قرآن.
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//content/%D8%AA%D9%85%D8%AB%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%E2%80%8F
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت