خلافت امام علي(ع) | کتابخانه مجازی الفبا

چرا امام علي وقتي ابوبكر به خلافت رسيد فرمود «من از او شايسته ترم و خلافت جامه اي است كه تنها بر اندام من راست مي آيد» و در جاي ديگر وقتي مردم از او مي خواهند كه خلافت را بپذيرد مي فرمايد: «من خواستار خلافت و علاقمند به حكومت نبودم»؟

اين دو كلام، دو جنبه و دو حيث را بيان مي‏كند و با هم منافاتي ندارد. در كلام اول، سخن از شايستگي است. امام(ع) بر اساس لياقت و شايستگي از جانب خداوند براي مقام امامت منصوب شده است و يكي از شئون امامت، حكومت و اداره‏ي جامعه است. بر اين اساس امام(ع) براي خلافت و اداره جامعه لايق است و كنار گذاشتن وي، ضايع كردن حق جامعه است. آن جا كه امام علي(ع) سخن از اين شايستگي مي‏كند نه از روي علاقه به حكومت است. بلكه درصدد امر به معروف و نهي از منكر و بيان حكم الهي و آن چه كه حق جامعه است، مي‏باشد. و آن جا كه مي‏گويد من به خلافت و حكومت علاقه‏مند نيستم و يا مي‏گويد، حكومت و رياست براي من ارزشش از اين كفش پر از وصله و پينه كمتر است، جنبه مادي و دنيوي آن است. يعني اگر مسأله‏ي احقاق حقوق مردم و اجراي دستورات و تعاليم دين نباشد و صرف مقام و رياست مدّ نظر باشد (همچنان كه براي اغلب حكمرانان چنين است) حكومت و رياست ارزشي در نظر علي(ع) ندارد و به آن علاقه‏مند نيست. همچنان كه خود در ادامه اين مطلب را بيان كرده است:

والله لهي (نعله) احبّ اليّ من امرتكم الاّ ان اقيم حقّاً او ادفع باطلاً؛ به خدا سوگند اين كفش (وصله خورده كه هيچ قيمت و ارزشي ندارد) نزد من محبوب‏تر از رياست بر شماست. مگر اين كه حقّي را بر پاي كنم يا باطلي را برافكنم .نهج البلاغه، خطبه 33

پرسمان دانشجویی