فلسفه‏ ی وجود عالم برزخ (عالم میان دنیا و آخرت) چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه‏ ي وجود عالم برزخ (عالم ميان دنيا و آخرت) چيست؟

پاسخ :
اين گونه سؤالات،بيش‌تر ناشي از اين تصور است كه عالم برزخ فقط به خاطر انسان خلق شده است، در حالي كه عالم برزخ يكي از مراتب هستي است كه بدون آن، پيدايش عالم طبيعت - در قوس نزول - و نيز بازگشت موجودات عالم طبيعت به سوي خدا - در قوس صعود - ممكن نيست. و همان فلسفه ‌اي كه براي پيدايش كل هستي مطرح است؛ در مورد اين مرتبه از مراتب هستي نيز مطرح مي‌ شود.شيخ اشراق نيز كه اول بار عالم برزخ را اثبات عقلي كرد، بر اساس همين مطلب بود؛ يعني وي قاعده‌ ي فلسفي ‌اي به نام «امكان اشرف» ابداع كرد كه مطابق آن اثبات مي‌ شود: اگر بين دو مرتبه از مراتب هستي، مرتبه‌ ي سومي متصور باشد، آن مرتبه بالضروره موجود است؛ و گرنه فيض وجود، از مرتبه‌ ي مافوق به مرتبه‌ ي مادون نمي‌ رسيد.(1)
علامه طباطبائي معتقد است: برزخ به عنوان فاصله اي ميان دنيا و قيامت، انسان را آماده مي كند تا از مرحله دنيايي وارد مرحله اخروي شود. ايشان مي فرمايند: دنيا دار عمل، و برزخ دار آماده شدن براى حساب و جزاء، و آخرت دار حساب و جزاء است.(2)
همچنين ايشان در جاي ديگري مي نويسند: حال انسان در زندگى برزخى بسيار شبيه است به حال كسى كه براى رسيدگى اعمالى كه از وى سر زده به يك سازمان قضايى احضار شود و مورد بازجويى و بازپرسى قرار گرفته به تنظيم و تكميل پرونده اش بپردازند، آنگاه در انتظار محاكمه در بازداشت بسر برد.(3)
و شايد يكي از دلايل ديگر وجود عالم برزخ اين باشد كه با مرگ يك نفر پرونده اعمال او به طور كامل بسته نمي شود. مثلا كسي كه وقفي انجام داده يا سنت حسنه اي به جا گذاشته يا فرزند صالحي تربيت كرده يا كتاب خوبي تاليف كرده و يا ... تا صدها سال بعد از مرگش پرونده اعمالش هم چنان مفتوح است و آثار و نتايج عملش همچنان ادامه دارد. همين طور كسي كه امتي را به انحراف كشانده و بدعتي را پايه گزاري كرده و ... تا صدها سال عمل او امتداد دارد و همچنان پرونده اعمالش باز است.
اين مساله با توجه به اعتقاد به رجعت نيز خود را نشان مي دهد. ما معتقديم كه عده زيادي به دنيا باز مي گردند و نزاع حق و باطل ادامه مي يابد و معناي بازگشت اين افراد به دنيا اين است كه پرونده آنها همچنان مفتوح خواهد بود.
و شايد يكي از دلايل ديگر برپايي عالم برزخ اين باشد كه عده اي در آن عالم استعدادهاي خود را تكميل مي كنند. مثل آنچه در روايت مورد اشاره قرار گرفته است كه: هر كس از دوستان و پيروان ما بميرد و هنوز قرآن را به طور كامل فرانگرفته باشد در قبرش به او تعليم مى دهند تا خداوند بدين وسيله درجاتش را بالا برد چرا كه درجات بهشت به اندازه آيات قرآن است به او گفته مى شود بخوان و بالا رو او مى خوانند "و از درجات بهشت" بالا مى رود.(4)
منبع:سایت انوار طاها

سایت راسخون