عصمت نیروى مرموزى است که به انسان در برابر هر نوع گناه و انحراف و خطا مصونیّت مى بخشد، بنابر این چنین افرادى با توجّه به این نیروى نهفته قادر به گناه نیستند و سرانجام پاکى و قداست آنان، افتخارى نخواهد بود. | کتابخانه مجازی الفبا

عصمت نيروى مرموزى است كه به انسان در برابر هر نوع گناه و انحراف و خطا مصونيّت مى بخشد، بنابر اين چنين افرادى با توجّه به اين نيروى نهفته قادر به گناه نيستند و سرانجام پاكى و قداست آنان، افتخارى نخواهد بود.

پاسخ :
مصونيّت پيامبران در برابر گناه هرگز يك «مصونيّت غير ارادى و غير اختيارى» نيست، بلكه عصمت آنان از گناه كاملا يك حالت ارادى و اختيارى است كه سرچشمه آن علم و ايمان است.
توضيح اين كه: عصمت و مصونيّت در برابر گناه از شؤون و لوازم علم و ايمان به مفاسد گناه است، البتّه اين مطلب نه به اين معنا است كه هر نوع علم به لوازم گناه پديد آورنده مصونيّت و عصمت مى باشد، بلكه بايد واقع نمايى علم به قدرى شديد و نيرومند باشد كه لوازم و آثار گناه آن چنان در نظر وى مجسّم و روشن گردد كه آنها را با ديده دل موجود و محقّق ببيند و در اين موقع صدور گناه از وى به صورت يك «محال عادى» و نه «محال عقلى» در مى آيد. براى روشن شدن اين حقيقت به مثال زير توجّه فرماييد:
هريك از ما در برابر يك سلسله اعمال خارجى كه به قيمت جانمان تمام مى شود يك نوع عصمت ومصونيّت داريم و اين نوع مصونيّت زاييده علم ما به لوازم اين گونه اعمال است; مثلا دو كشور متخاصم كه با يكديگر هم مرز مى باشند و سربازان هر دو طرف به فاصله كوتاهى به وسيله دوربين هاى قوى و نورافكن هاى نيرومند و سگ هاى كار آزموده مراقب اوضاع و امور مرزى و بالاخص عبور افراد به طرف افراد ديگر مى باشند بطورى كه يك گام تجاوز از خطوط مرزى باعث مرگ و كشته شدن افراد مى گردد، در اين صورت هيچ انسان عاقلى فكر عبور از آن چنان مرزى را در مغز خود نمى پروراند تا چه رسد كه عملا به آن اقدام كند; بنابر اين، نسبت به اين عمل يك نوع عصمت دارد. راه دور نرويم هر فرد عاقل و خردمندى در برابر زهر كشنده اى كه نوشيدن آن به قيمت جان او تمام مى شود و يا سيم لخت برق كه تماس با آن انسان را مى كشد و يا باقيمانده غذاى بيمار مبتلا به مرض «جذام» و «سل» با علم به اين كه خوردن آن موجب سرايت بيمارى هاى مزبور مى گردد، يك نوع مصونيّت و عصمت دارد; يعنى، هرگز به هيچ قيمتى اين اعمال را انجام نمى دهد و صدور اين اعمال از وى يك محال عادّى مى باشد و عامل اين مصونيّت همان تجسّم لوازم اين اعمال است، اين لوازم آن چنان در نظر وى مجسّم و محقّق و از نظر ديده عقل، آن چنان مسلّم و موجود مى باشد كه در پرتو آن فكر اقدام به چنين كارهايى ار در مغز خود نمى پروراند تا چه رسد كه عملا به اين كار اقدام نمايد.
ما ملاحظه مى كنيم كه برخى از افراد از خوردن مال يتيم بينوا كوچكترين پروايى ندارند، ولى در مقابل گروهى از خوردن دينارى از حرام امتناع مىورزند; چرا اوّلى با كمال بى پروايى مال يتيم را حيف و ميل مى كند ولى دوّمى از كوچكترين تصرّف خوددارى مى نمايد؟ علّت آن اين است كه شخص اوّل، يا اساساً معتقد به لوازم و تبعات اين نوع نافرمانى نيست و يا اگر هم ايمان و اعتقاد ضعيفى داشته باشد علاقه به اين مادّيات آن چنان حجاب غليظى ميان ديده دل او و عواقب شوم آن به وجود آورده است كه از اين آثار جز شبحى در برابر ديده خرد او چيزى منعكس نيست; ولى دومى آن چنان ايمان قوى و نيرومند به آثار اين گناه دارد كه هر قطعه اى از مال يتيم در نظر او با قطعه اى از آتش مساوى و برابر است و هيچ عاقل و خردمندى به خوردن آتش اقدام نمى كند; زيرا او با ديده علم و بصيرت مى بيند كه چگونه اين اموال به آتش هاى سوزنده مبدّل مى گردد و روى اين اصل در برابر عمل مصونيّت پيدا مى كند. قرآن كريم درباره كسانى كه طلا و نقره را به صورت گنج در مى آورند - بدون اين كه حقوق واجب آن را بپردازند - مى گويد: اين فلزهاى گرانبها در روز رستاخيز به صورت توده آتش در آمده و پيشانى و پهلو و پشت دارندگان گنج را با آن داغ مى كنند.(1)
اكنون اگر برخى از دارندگان گنج اين منظره را با ديدگان خود مشاهده كنند و بيينند كه چگونه همكاران آنها به كيفر اعمال خود رسيدند، سپس اخطار شود كه اگر شما نيز ثروت خود را به صورت گنج نگاه داريد هم اكنون به همين سرنوشت دچار مى شويد، مسلّماً روش خود را تغيير مى دهند. گاهى برخى از افراد در همين جهان بدون مشاهده منظره كيفر الهى آن چنان به مفادّ اين آيه ايمان پيدا مى كنند كه اثر آن كمتر از شهود آن نمى باشد، تا آن جا كه اگر پرده هاى دنيوى از برابر ديدگان آنها برداشته شود تفاوتى در ايمان آنها به وجود نمى آيد. در اين صورت چنين فردى در برابر اين گناه (ذخيره كردن طلا و نقره) يك نوع مصونيّت و عصمت پيدا مى كند.
حال اگر يك فرد يا گروهى نسبت به كيفر تمامى معاصى يك چنين حالتى پيدا كنند و قهر و خشم و كيفر الهى آن چنان بر آنها روشن شود كه برطرف شدن حجاب و از بين رفتن فواصل زمانى و مكانى كوچكترين اثرى در ايمان و اعتقاد آنان نگذارد، در چنين صورتى اين فرد يا آن گروه در برابر تمام معاصى يك نحوه مصونيّت و عصمت صد در صد پيدا مى كنند و نه تنها گناه از آنان سر نمى زند، بلكه به فكر گناه هم نمى افتد.
بنابر اين، عصمت در اين موراد اثر مستقيم ايمان و علم قاطع به كيفر اعمال مى باشد و هر فردى يك نوع عصمت در برخى از موارد دارد، چيزى كه هست پيامبران بر اثر احاطه علمى به كيفر قطعى اعمال و آگاهى كامل از عظمت خداوند، در برابر تمام گناهان عصمت جامع و كامل دارند و روى همين علم تمام دواعى گناه و غرايز سركش انسانى در آنها مهار شده و لحظه اى از مرزهايى كه از طرف خداوند تعيين شده است تجاوز نمى كنند.
اين همان مقام شامخ عصمت و مصونيّت از گناه است كه پيامبران و امامان(عليهم السلام) داراى آن مى باشند و سرچشمه اصلى آن ايمان، علم و دانش تسلّط بر نفس، همّت والا و فكر بلند آنهاست. آيا اين مصونيّت فضيلت نيست؟ آيا آنها نمى توانند مرتكب گناه شوند؟ بديهى است آنها مى توانند و قدرت دارند، امّا هرگز از اين قدرت خود استفاده نمى كنند. يك شخصيت برجسته مى تواند براى دزديدن يك آفتابه از ديوار خانه مردم بالا رود ولى هرگز اين كار را انجام نمى دهد. يك طبيب مى تواند آب مملوّ از ميكروب هاى خطرناك را بخورد امّا نمى خورد; در عين حال، اين افراد از انجام اعمال مزبور عاجز نيستند.

سایت راسخون