دختری هستم 17 ساله که مانند تمام بندگان عاشق و مخلص خداوند علاقمند به نماز خواندن و ارتباط معنوی با خداوند هستم، امّا هر وقت آمادة نماز خواندن می‌شوم چیزی از درون مانع من می‌شود و مرا به نماز نخواندن دعوت می‌کند، چه کار کنم که این مشکل برطرف شود و من موفق شوم نماز بخوانم؟ | کتابخانه مجازی الفبا

دختري هستم 17 ساله كه مانند تمام بندگان عاشق و مخلص خداوند علاقمند به نماز خواندن و ارتباط معنوي با خداوند هستم، امّا هر وقت آمادة نماز خواندن مي‌شوم چيزي از درون مانع من مي‌شود و مرا به نماز نخواندن دعوت مي‌كند، چه كار كنم كه اين مشكل برطرف شود و من موفق شوم نماز بخوانم؟

در بخشي از نامة شما آمده است كه: وقتي تصميم مي‌گيرم نماز بخوانم و با خداوند راز و نياز كنم، چيزي مانع من مي‌شود و مرا از نماز خواندن باز مي‌دارد... آن چيزي كه تو را از نماز باز مي‌دارد شيطان است. شيطان هميشه در كمين انسان است و مي‌خواهد انسان را از ياد خدا غافل كند. امّا در مواقعي كه انسان رابطه‌اش با خدا نزديكتر مي‌شود و مي‌خواهد به عبادت بپردازد، شيطان بيشتر فعاليت مي‌كند و در دل افراد وسوسه ايجاد مي‌كند تا به هر نحوي شده آنها را منحرف كند. در روايات آمده است: زماني كه انسان مي‌خواهد نماز بخواند، شياطين دور او را مي‌گيرند تا نگذارند نماز برگزار شود. وعده مي‌دهند كه هنوز زود است و براي نماز وقت زيادي مانده، فعلا خسته‌اي قدري استراحت كن، الآن گرسنه‌اي قدري غذا بخور، بعداً نماز را خواهي خواند، بعد از اين كه مشغول نماز شد او را وسوسه مي‌كنند و توجه او را از عبادت و نماز منصرف مي‌كنند.[1] رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ در اين باره مي‌فرمايد: وقتي بنده‌اي مي‌خواهد نماز بخواند شيطان مي‌آيد و مي‌گويد به ياد فلان چيز باش، فكر فلان كار را بكن. اين قدر وسوسه مي‌كند تا انسان را از نماز و ياد خدا منحرف كند.[2]
افرادي كه تجربة كافي ندارند و از اراده و ايمان قوي برخوردار نيستند تحت تأثير شيطان قرار مي‌گيرند و رابطة خود را با خدا قطع مي‌كنند. امّا افراد مؤمن و كساني كه ارادة قوي دارند به هيچ وجه فريب شيطان را نمي‌خورند و لحظه‌اي حاضر نمي‌شوند كه از ياد خدا غافل شوند. در اين ميان افرادي هم وجود دارند كه نه آن چنان ارادة قوي دارند تا در برابر وسوسه‌هاي شيطان مقاومت كنند و نه آن چنان بي‌خيال هستند تا اصلاً دغدغه‌اي نداشته باشند بلكه حداقل نگران هستند كه چرا نمي‌توانند از آثار معنوي نماز بهره‌مند شوند، اين افراد اگر قدري همت كنند و با اراده و قاطعيت در راه خدا گام بردارند، خداوند آنها را ياري مي‌كند و بر وسوسه‌هاي شيطاني پيروز مي‌گرداند، زيرا خداوند خود فرموده است: «والذين جاهدوا فينا لنهدينّهم سُبُلنا».[3]
خواهر گرامي! شما جزو همين افراد هستيد يعني تا حدودي شيطان بر شما غلبه كرده، امّا ريشه‌هاي ايمان و معنويت هنوز در شما زنده است، سعي كنيد اين ريشه‌ها را تقويت كنيد و در دوران جواني كه بحراني‌ترين دورة ‌زندگي است و شيطان مي‌تواند انسانها را به شيوه‌هاي گوناگون فريب دهد، در مقابل اين توطئه‌ها مقاومت كنيد.
خواهرم! پيروز شدن و به دست آوردن مقام در نبرد با شيطان به اين سادگي نيست، بايد با هواي نفس و شيطان مبارزه كرد و نقشه‌هاي شيطان را كه در تلاش است انسان را از نماز و ياد خدا غافل كند، نقش بر آب نمود. پس سعي كنيد كه رابطة خود را با خدا نزديكتر كنيد و آن چنان در برابر وسوسه‌هاي شيطان مقاومت كنيد كه از شما نااميد شود.
وسوسه‌هاي شيطان بر همگان به صورت مساوي اثر گذار واقع نمي‌شود و بلكه بيشتر در افرادي مي‌تواند نفوذ كند كه سطح ‌آگاهي و بينش‌شان پايين است. افرادي كه فلسفه و حكمت نماز را نمي‌دانند و اين سؤال برايشان مطرح است كه نماز چه نقشي و چه فوايد و اثرات مثبتي در زندگي انسان مي‌تواند داشته باشد، زودتر تحت تأثير شيطان واقع مي‌شوند، اگر شما هم فكر مي‌كنيد كه اين سؤال برايتان حل نشده و فلسفه و حكمت نماز را به خوبي درك نكرده‌ايد، سعي كنيد در مورد فلسفه نماز بيشتر مطالعه كنيد.[4]
علاوه بر آن چه بيان شد، نكتة ديگري كه مي‌تواند براي شما مفيد باشد اين است كه بايد هميشه و به ويژه در مواقع نماز و عبادت از شر شيطان به خداوند بزرگ پناه بريد. در روايتي آمده است كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ در هنگام نماز اين جمله را مي‌گفت: اعُوذُ بالله السميع العليم من الشّيطان الرجيم[5]... شما نيز در هنگام نماز از شرّ شيطان به خداوند پناه ببريد. البته توجه داشته باشيد كه فقط گفتن جملة فوق بر زبان منظور نيست. بلكه افزون بر گفتن جمله مذكور، ‌بايد دل انسان نيز متوجه خدا باشد و خود را از هوي و هوس، تعصب و غرور، كبر و خودبيني، خودخواهي و خود محوري جدا نمايد. خداوند در قرآن مجيد مي‌فرمايد: «هرگاه وسوسه‌هاي شيطان متوجه تو شد، به خدا پناه ببر و خود را به او بسپار، و از لطفش مدد بخواه؛ زيرا او هم سخن تو را مي‌شنود وا ز اسرار درونت آگاه است و هم از وسوسه‌هاي شيطان با خبر است».[6]
خلاصه آن كه انسان در هر مرحله‌اي از ايمان و در هر سنّ و سالي كه باشد گاه گرفتار وسوسه‌هاي شيطان مي‌شود و تا حدودي رابطه‌اش با خدا كمرنگ و ضعيف مي‌گردد. احساس مي‌كند كه نيروي محرك شديدي در درون جانش آشكار شده و او را به گناه دعوت مي‌كند آن نيرو غير از وسوسه‌هاي شيطان و شيطان صفتان چيز ديگري نيست و بايد در چنين موقعيت‌هايي با اراده و تصميم قاطع به خدا پناه برد.
حضور در نماز جماعت نيز مي‌تواند وسيلة خوبي براي ايجاد انگيزه و علاقمند شدن به نماز باشد. زيرا وقتي شما در فضاي معنوي نماز جماعت قرار مي‌گيريد و صفوف منظم و روحاني نمازگزاران را مشاهده مي‌كنيد و مي‌بينيد كه از پيرزن 80 ساله گرفته تا نوجوانان و كودكان با يك دنيا صفا و اخلاص در كنار يكديگر ايستاده و با معبودشان در راز و نياز هستند، شور و شوقي در شما ايجاد مي‌شود كه هيچ عاملي نمي‌تواند مانع حضور شما در نماز گردد.
حضور در نماز جماعت و مشاهدة صدها انسان عاشق فلسفة عيني نماز و عبادت است. در اين صورت براي شما يقين حاصل مي‌شود كه همة انسان‌ها از هر قشر و طبقه و در سنين مختلف به عبادت و نماز و برقراري ارتباط معنوي با خدا نيازمند هستند و چه بسا قلب‌هاي پاك و نيت‌هاي خالصانة انسان‌هاي مؤمن از وسوسه‌هاي شيطان و نفوذ آن بر فضاي معنوي نماز جلوگيري نمايد و باعث تقويت قلب شما نيز گردد.
اميدوارم كه اين نكات براي شما مفيد و راهگشا واقع شود و بتوانيد از اين پس رابطة صميمي خود را با خداوند مهربان تجديد نموده و استحكام بخشيد.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم