جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نقد و بررسی مطالب نگاشته شده در مورد مهدویت در دائرةالمعارف‌های غربی است. در این اثر نخست به زمینه‌های ورود مباحث مربوط مهدویت در آثار مستشرقان و اندیشمندان غربی پرداخته شده و پس از آن به نقد و ارزیابی مطالب نگاشته شده توسط آنان در این موضوع در دائرةالمعارف‌های غربی پرداخته شده است. نویسنده روش‌شناسی اسلام‌شناسان غربی در مورد مواجهه با مسائل مربوط به مهدویت را مبتنی بر روش پدیدارشناسی و نه روش تاریخی‌نگری عنوان کرده و نقاط قوت و ضعف دین‌پژوهان غربی را در این موضوع بیان کرده است. وی در همین راستا به واژه‌شناسی "مهدی" در دائرةالمعارف‌‌های غربی پرداخته و تفسیر آنان در مورد فرجام جهان از دیدگاه اسلام و مسیحیت را برجسته نموده است. وی همچنین به انعکاس اعتقاد به مهدویت، اسلام و مسلمانان در دائرةالمعارف‌های غربی و خاستگاه شیعی اعتقاد به مهدی موعود را از نگاه آنان بررسی کرده است. تبیین دیدگاه دائرةالمعارف‌های غربی در مورد تولد مهدی، ظهور و غیبت او، مدعیان مهدویت، اوصاف امام مهدی(ع)، مبانی کلامی مهدویت، نسب آن امام و ... از دیگر مباحث مهم مندرج در این نوشتار است.

توسعه علم از بدو پیدایش، با حرکت علمی بشریت همراه بوده است. یکی از ویژگی‌های این توسعه، افزایش شاخه‌های دانش بشری است که به نوبه خود شامل حرکت دیگری در درون هر شاخه، یعنی حرکت زبان علمی، نیز بوده است. به تدریج، هر شاخه از دانش، زبان خاص خود را توسعه داد. با گسترش شاخه‌های دانش و دگرگونی زبان از معانی زبانی اولیه‌اش به معانی فنی، دانشمندان خود را با پدیده‌ای جدید روبرو دیدند که آنها را بر آن داشت تا فرهنگ‌های تخصصی تدوین کنند که معانی فنی هر رشته را روشن سازد. استادان علوم اسلامی قرن‌هاست که در این زمینه به نگارش پرداخته‌اند و تا به امروز نیز ادامه دارد. با این حال، فرهنگ‌های لغت تخصصی محدود به جهان اسلام و به زبان عربی و سایر زبان‌ها خود بودند. سپس، با شروع گسترش علوم اسلامی به سایر نقاط جهان، مسلمانان با چالش بزرگی در انتقال دانش خود به بشریت مواجه شدند. از آنجا که ترجمه‌های تحت‌اللفظی متون کافی نبود، تدوین یک اصطلاح‌نامه جامع برای این رشته‌ها ضروری شد. مسئله یا پرسش اساسی که این رساله در پی پرداختن به آن است، روشن کردن معانی فنی سه شاخه مهم دانش اسلامی؛ یعنی منطق، فلسفه و کلام، در قالب یک فرهنگ لغت تخصصی است. اگرچه منطق و فلسفه هر دو ریشه غربی دارند، اما دانشمندان مسلمان نقش مهمی در نقد، توسعه و غنی‌سازی این دو رشته ایفا کرده‌اند. بنابراین، این پایان‌نامه به روشن شدن اصطلاحات سه رشته مذکور می‌پردازد. در این زمینه، هم رویکردهای توصیفی و تحلیلی و هم رویکردهای تطبیقی اتخاذ شده‌اند. سهم این رساله، علاوه بر تحلیل و توضیح اصطلاحات شاخه‌های دانش اسلامی مورد اشاره، زمینه‌ای برای مقالات و تحقیقات در مورد برخی اصطلاحات مهم را نیز برای علاقه‌مندان به این حوزه فراهم می‌کند.