عرفان عملی مجموعه برنامه‌هایی است که سالک در عمل به آنها می‌پردازد تا منازل و مقامات را بپیماید و در نهایت به لقای حق تعالی نایل آید. حالت سیر و خداوند متعالی،
... ، دو محور اساسی عرفان عملی است. مراد از عمل در عرفان عملی، اعم از عمل جوارحی و جوانحی است؛ لکن در هر صورت محور موضوعات در عرفان عملی قلب و دل سالک است. عرفان عملی یا سیر و سلوک، غیر از علم عرفان عملی است که از آن به علم طریقت یا علم سلوک یا علم تصوف و... یاد می‌شود. گرچه بین علم عرفان عملی و علم اخلاق شباهت‌هایی هست، اما اولاً در علم عرفان عملی، وصول به خداوند در مباحث آن موضوعیت دارد، و ثانیاً در این علم سیر و حرکت و ترتیب ملحوظ است و ثالثاً در علم عرفان عملی واردات و مکاشفات مطرح است. همین سه تفاوت میان عرفان عملی و اخلاق نیز وجود دارد.
بیشتر