جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همواره یکی از دغدغه‌های دانش‌پژوهان، تهیه منابع تحقیق است. این مهم برای موضوعی چون کلام اسلامی که تاریخی هزارساله و مسائلی هزارگانه دارد، اهمیت بیشتری می‌یابد. نوشتار حاضر تلاش کرده است منابع دست اول از متون کهن علم کلام را به صورت اجمالی معرفی کند همچنین در این متن مهمترین آثار تاریخ اندیشه های کلامی فرقه های مسلمان به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا فهرست شده اند. این فهرست به محقق کمک می دهد تا تغییرات و تحولاتی را دریابد که در فرآیند شکل گیری و بسط فرقه ها پدید آمده اند. در انتهای متن مهمترین آثار کلامی شیعیان امامی به ترتیب تاریخ دورۀ حیات مؤلفان در این جا فهرست شده اند. این فهرست به محقق کمک می دهد تا تغییرات و تحولاتی را دریابد که در فرآیند شکل گیری و بسط کلام شیعه امامی پدید آمده اند. این فرآیند از ماهیت حدیث گونه مسائل و پاسخها شروع می شود، سپس ماهیت صرفا کلامی دارد و در انتها ماهیتی فلسفی-عرفانی پیدا می کند.

از دیر باز سنّت ردیّه نویسی بر منحرفین در میان شاگردان مکتب اهل بیت(ع) به تأسی از آل الله(ع) رواج داشته و در این مقام کتاب‏های فراوانی تألیف شده است که برخی از آنها به صورت مستقل نوشته شده و برخی دیگر به مناسبتی در میان کتابی دیگر جای گرفته است، از جمله عالمان بیدار و بی‏بدیل که انصافا در هر علمی وارد شده است سرآمد اقران و گذشتگان شده است و به اعتراف اعاظم علمای ابرار از اسطوانه‏ های تقوی و مجسّمۀ عدالت یگانۀ عرصۀ فقاهت است، مرحوم علامۀ ربّانی احمد اردبیلی معروف به مقدس اردبیلی(ره) می‏باشد. این عالم جلیل القدر با تألیف کتاب «حدیقةالشیعه» ضربات مهلکی را بر فلسفه و تصوّف وارد ساخت و از آنجا که مبتدعه و منحرفین جوابی بر سخنان مقدس نداشتند با یکدیگر هم صدا شده و به انکار انتساب کتاب به آن عالی مقام(قدس سره) پرداختند به گمان اینکه ساحت ناپاک خود را پاک کنند؛ در این نوشتار به صورت اختصار و با استعانت از قرائن و شواهد بسیار انتساب کتاب به مرحوم مقدس اردبیلی(قدس سره) ثابت شده است.

این کتاب حاصل بنان و بیان فقیه محقق و رجالى برجسته و خبره کامل تراجم و کتاب‏شناسى آیة الله سید موسى شبیرى زنجانى (دامت برکاته است که در سه فصل (حواشی فارسى، حواشی عربى و طریقیّات) تنظیم شده است: فصل حواشی فارسی، شامل حواشی و تعلیقات فارسی معظم له بر کتب فارسی یا مقالات و مصاحبات فارسی ایشان است. فصل تعلیقات عربی، شامل تعالیق عربى ایشان بر کتب مهم تراجم و رجال است. فصل پایانى کتاب با عنوان «طریقیات» شامل افادات شفاهی معظم له درباره تراجم بسیاری از علمای شیعه است که نوعا در مسیر اقامه نماز یا تدریس افاده شده است و حاوی مطالب دقیق و دست اول تراجم و رجال است.