جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫تعامل اهل بيت(ع) با خلفاي سه‌گانه به‌دليل دفع خطر مرتدين و منافقين در مدينه، و حفظ وحدت مسلمانان و گسترش اسلام بوده است. و فرض مسأله آن است که اين تعامل به‌منظور مشروعيت‌بخشي به حکومت خلفا نبوده است. بررسي تاريخي تعامل اهل بيت(ع) با خلفا اين نتيجه را به‌دست مي‌دهد که اهل بيت(ع) و مشخصاً امام علي(ع) در عين همکاري مشفقانه با خلفاي سه‌گانه، هرجا انحرافي از مباني دين يا احکام اسلام از آنان سراغ داشتند، فاطعانه در مقابل آن ايستاده و به تذکر، انتقاد و حتي اعتراض مي‌پرداختند. اين مسأله را مي‌توان در ماجراي سقيفه و غصب فدک توسط ابوبکر، تحريم متعه حج و متعه نکاح، و نماز تراويح توسط عمر، و حيف و ميل بيت المال و اقامه نماز تمام در سفر و تقديم خطبه بر نماز عيدين توسط عثمان، مشاهده کرد. اهل بيت(ع) تا جايي که موجب تشتت مسلمانان و به‌خطر افتادن اصل اسلام نمي‌شد، از حق خود در زمينه خلافت، با منطق و استدلال دفاع مي‌کردند؛ ولي پس از آن‌که بي‌رغبتي مسلمانان را در پس‌گرفتن خلافت از غاصبان و اعطاي آن به اميرمؤمنان مشاهده کردند، خود را در برابر سه گزينه مخير ديدند: اول ـ قيام و جنگ به منظور احقاق حق خويش که به‌صلاح نبود؛ زيرا موجب ريخته‌شدن خون‌ها و تفرقه بين مسلمانان، و چه‌بسا سوء استفاده دشمنان و منافقان، و تضعيف اسلام و حکومت اسلامي مي‌شد. دوم ـ انزواي مطلق سياسي و گوشه‌گيري و خانه‌نشيني، که با روح ايمان و تقواي علي(ع) سازگار نبود. سوم ـ کناره‌گيري از قدرت، و در عين حال مساعدت و دادن مشورت فکري به خلفا در زمينه‌هاي قضايي، نظامي، فقهي و حکومتي. اهل بيت و امام علي(ع) گزينه سوم را برگزيدند. علاوه بر موارد پيش‌گفته، هدف ديگري که آن حضرت از تعامل با خلفا دنبال مي‌کرد، گسترش اسلام و آشنايي نو مسلمانان با احکام اسلام بوده است.