جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چون در انسانها زمينه قانونگريزي وجود دارد، و بدون وضع مقررات کيفري نميتوان از تجاوز به حقوق ديگران جلوگيري کرد، جوامع ناگزير از وضع قوانين کيفري براي ايجاد نظم و عدالت هستند. مسئله مجازات و قوانين کيفري را ميتوان از زوايايمختلفي بحث و بررسي کرد؛ از جمله از جهت دلايل مشروعيت، چرايي يا توجيه مجازات، که از آن به «فلسفه مجازات» ياد ميشود. تحقيق حاضر در چهار بخش به اين مسئله از ديدگاه اسلام (شيعه و اهل سنت) پرداخته است. در وضع قوانين کيفري، دو ديدگاه عمده در فلسفه مجازات از ديدگاه فلاسفه و حقوقدانان حقوق عرفي وجود دارد.تفاوت اين دو ديدگاه، از آنجا ناشي ميشود که آيا مجازات به خودي خود، داراي توجيه و مشروعيت کافي است؛ به گونهاي که براي تحميل آن، نيازي به توجيه ديگري جز مجرميت مجرم نيست؟ يا اينکه مشروعيت مجازات، در گرو آثار و نتايجي است که به دنبال دارد؟ اين تحقيق نخست به بررسي مفهوم فلسفه مجازات از ديدگاه اسلام و مکاتب مهم حقوقي پرداخته است. سپس به اين مسئله پاسخ داده است که اسلام و حقوق موضوعه، بر چه اساسي مجازات مجرمين را توجيه ميکنند و اين موضوع را از نظر قرآن، روايات و عقل بررسي است. پس از آن، به مقوله اصالت فرد و اصالت اجتماع در اعمال مجازات پرداخته است و در پايان، به بررسي و تحليل ميزان توجه به فلسفه مجازات در روند تحقيقات مقدماتي در مراکز ضابطين دادگستري، دادسراها و رسيدگي به پروندهها در محاکم دادگستري پرداخته است. در اين زمينه، ديدگاه اسلام با توجه به خطوط کلي معارف اسلامي و خصوصيات نظام کيفري اسلام در مورد توجيه عقلاني و اخلاقي مجازات، يک ديدگاه دوگانه و ترکيبي است. اين تئوري توجه به عدالت و استحقاق را از يک سو و رسيدن به آثار و نتايج مطلوب فردي و اجتماعي را از سوي ديگر، در سطح بسيار عميق و گستردهاي مورد نظر قرار داده و اين دو را به هم پيوند ميزند.