جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫فتنه، حادثهاي غبارآلود است و تاريکي آن، شناخت حق و باطل و دوست و دشمن را با مشکل روبه رو ميسازد. اين پژوهش در پنج فصل، فتنه هاي اجتماعي را از ديدگاه قرآن و نهج البلاغه، مورد بحث و بررسي قرار داده است. زمينهها و عوامل فتنههاي اجتماعي، به زمينهها و عوامل فردي و اجتماعي تقسيم ميشوند. از دنيا طلبي، خودخواهي و هوي پرستي، بدعتگذاري در دين، و حسادت و کينه، ميتوان به عنوان زمينهها و عوامل فردي ياد کرد، و زمينه ها و عوامل اجتماعي را ميتوان ناداني و بيتفاوتي مردم، موضعگيري منفي خواص، مشتبه شدن حق و باطل، و تزلزل و پيمان شکني دانست. شيوههاي فتنهگران عبارت است از: شيوههاي فرهنگي و اعتقادي، سياسي، اقتصادي، و نظامي. تضعيف باورهاي ديني و ارزشهاي معنوي جامعه، در آميختن حق و باطل، شبهه افکني، و استخدام چهرههاي موجه و مقدس، به عنوان شيوههاي فرهنگي و اعتقادي مطرحاند. تفرقه افکني، بهره برداري از شعارها و نمادهاي ديني، هجوم به حاکميت ديني، و بهره برداري از شيوههاي مبارزه نرم، شيوههاي سياسي هستند. از شيوههاي اقتصادي، ميتوان به تکاثر اقتصادي براي ايجاد فتنه، ايجاد نابسامانيهاي اقتصادي، و تخريب اموال عمومي اشاره نمود. شيوههاي نظامي عبارت است از: ترور شخصيتها، آشوبهاي مسلحانه داخلي، آموزش و تشويق به نافرماني مدني، و تهديد به حمله نظامي. براي مقابله با فتنهگران ميتوان از راههاي پيشگيري مانند تقوا، صبر و اسقامت، و افزايش بصيرت بهره برد. همچنين از راههاي مبارزه کوتاه مدت، مانند جداکردن صف فتنه گران و فتنه زدگان، روشنگري، و شکستن وحدت ظاهري فتنهگران، و از راههاي مبارزه بلند مدت، مانند تهيه طرح جامع تعليم و تربيت، تقويت باورها و ارزشهاي جامعه، و تقويت دشمن شناسي ميتوان بهره برد. پيامدهاي منفي فتنه عبارتاند از: فراموش شدن ارزشها، ريزش خواص، گمراه شدن برخي از مردم، اختلاف، تحميل هزينههاي اقتصادي، و حاکميت حاکمان سودجو. پيامدهاي مثبت آن عبارتاند از: جداسازي مرزهاي حق و باطل، به فعليت رسيدن استعدادها، ايجاد يا افزايش بصيرت.

‫در اين پايان نامه، آيه 1772 و 1773 سوره اعراف با استفاده از كتب تفسيرى و روائى فريقين بررسى شده است. عناوين موضوعات آن به قرار ذيل است: مفهوم واژه در ديدگاههاى مختلف و آيات قرآن، تاريخچه بحث، مفاد ظاهرى آيه الست، متن پيمان الست، انگيزه اخذ ميثاق، اقرار به ربوبيت خداوند و عبوديت خود، عموميت اخذ ميثاق، آراء پيرامون آيه الست، بررسى آيه الست در روايات فريقين.

‫نقش عزاداري امام حسين(ع) در حفظ و گسترش اسلام ناب بي‌همتاست. عزاداري يکي از شعائر مهم شيعيان است که از واقعه عاشورا شروع شد و در طول تاريخ با توجه به سنن و فرهنگ‌ها تغيير و تحول چشمگيري يافت. اين رساله به سير عزاداري امام حسين(ع) پس از شهادت سالار شهيدان و يارانش تا عصر صفويه، با استفاده از روش کتابخانه‌اي و اسنادي، و با تکيه بر توصيف و تحليل داده‌ها پرداخته است. عزاداري براي بازگويي واقعيت، جلوگيري از تحريف‌ها، اعلان ستيز با ستمگر و اظهار ارادت به امام، از زمان تولد امام حسين(ع) ، توسط پيامبر اسلام با يادآوري از واقعه کربلا آغاز شد. پس از حادثه خونين عاشورا، نخستين عزاداران امام حسين(ع) و يارانش، خاندان اهل بيت(ع) بودند که در آغاز اسارت از گودال قتلگاه تا کوفه، و سپس تا شام، و از شام تا مدينه فرهنگ عزاداري را احيا کردند و در مدينه به آن سازمان دادند. ائمه اطهار( با وجود شرايط سخت سياسي، در احياي عزاداري نقش بسيار زيادي داشتند و در هر شرايطي ياد و نام امام حسين(ع) را زنده نگه مي‌داشتند. خلفاي اموي و عباسي تلاش وافري براي جلوگيري از زيارت امام حسين(ع) و عزاداري براي آن حضرت انجام دادند، و سعي کردند با برپايي جشن و سرور، ياد و خاطره عاشورا را از اذهان محو کنند. منصور، هارون و متوکل قبر امام حسين(ع) را تخريب کردند، اما با وجود اين، نتوانستند عزاداري براي آن حضرت را تعطيل کنند و گاهي اين عمل، مخفيانه برگزار مي‌گرديد. با قدرت‌يابي آل بويه، مراسم عزاداري به طور رسمي برگزار مي‌گرديد که البته مخالفت‌هايي از سوي متعصبان اهل سنت را در پي داشت، و درگيري‌هايي پيش مي‌آمد. قالب‌هاي عزاداري در دوره آل بويه به صورت مرثيه‌سرايي، مقتل‌خواني، سينه‌زني و حمل علم‌هاي سياه بود که اين روند تا دوران صفويه ادامه داشت.

‫زندگي انسان داراي دو بعد دنيوي و اخروي است، که اولي جسماني و فناپذير و ديگري معنوي و جاودان مي‌باشد. هرچند اين دو بعد، ارتباطي تنگاتنگ با يکديگر دارند، اما دست‌يابي به سعادت در حيات اخروي، ارتباطي با خوشبختي يا محروميت در دنيا نداشته، و تنها در گرو عمل صالح است. به‌همين دليل کافر و مؤمن در تمام شئون زندگي، مرگ، برزخ و قيامت با يکديگر متفاوت هستند. در اين ميان، بعد روحي انسان مهم‌ترين بعد او مي‌باشد، زيرا روح، زندگي جاويد دارد. با توجه به انواع نيازهاي مادي و روحي انسان، رويکردهاي متفاوتي نسبت به زندگي انسان شکل گرفته است؛ دنياگرايي، آخرت‌گرايي، ناپايداري در زندگي، مرگ، شکست در هدف‌ها و شرايط اجتماعي نامناسب، انسان را به‌سوي پرسش از هدف زندگي سوق مي‌دهد. اما توجه به مرگ تنها عاملي است که لباس حقيقت بر اين پرسش و جستجوي انساني مي‌پوشاند. برخي از انسان‌ها در اين مسير به پوچ‌گرايي مي‌رسند، و هدفي براي زندگي خود قايل نيستند. شک‌گرايي، مادي‌گرايي و همراه‌نبودن با جامعه از جمله عوامل پوچ‌گرايي است. بزرگ‌ترين خطاي آن‌ها اين است که مرگ را پايان زندگي مي‌شمارند، حال آن‌که آموزه‌هاي ديني، مرگ را پايان همه‌چيز نمي‌داند. اگر انسان در کنار جنبه‌هاي منفي زندگي اجتماعي، نقاط قوت را هم ببيند، اعتدال را حفظ کند، و به آخرت ايمان بياورد، ديگر زمينه‌اي براي پوچ‌گرايي باقي نمي‌ماند. قرآن، زندگي انسان را عبث و باطل نمي‌داند و آن را هدفمند دانسته است. عبث بودن زندگي با حکمت خداوند ناسازگار بوده و وعده بهشت و لقاءالله از نشانه‌هاي هدف‌مندي زندگي است. شناخت، عبادت، آزمايش و رحمت خداوند به انسان از جمله اهداف زندگي است، که از طريق ايمان، نماز و پرستش، تقوي، توبه، عمل صالح، صبر، جهاد و تزکيه مي‌توان به آن دست يافت. اعتقاد به هدف‌مندي زندگي مي‌تواند خلافت الهي و وراثت زمين را براي مؤمن به ارمغان ‌آورد، و غم و اندوه را از وي دور ‌سازد.