جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مختصري است در اصول دين و اخلاق که درتشخيص صفات حسنه و سيئة و اخلاق نيکو و ناپسند نوشته شده و مباحث اصول دين آن بسيار مختصر است. اين کتاب مشتمل بر يک مقدمه و دو مقصد و يک خاتمه مي باشد بدين تفصيل: مقدمه: در احتياج به اصول دين؛ مقصد اول: در اصول دين؛ مقصد دوم: در علم اخلاق؛ خاتمه: (درنسخه نيست) آن را در سال 1272 (محرم 1277) هـ. ق. بخاطر فرزندش محمد در يک مقدمه و دو مقصد و خاتمه در اصول دين و بيان اعتقادات لازمه و معارف حقه در معرفت اخلاق حسنه و صفات جميله و اوصاف ذميمه و رذايل دنيه و در تشخيص معاصي و تفرقه ما بين صغاير و كباير نگاشته است. مقدمه در بيان حاجت به علم اصول دين و علم اخلاق و اشاره اجماليه به فايده اين دو علم. مقصد اول در اصول دين شامل پنج مطلب 1- اثبات واجب 2- نبوت 3- امامت حضرت علي (ع) 4- امامت باقي امامان 5- معاد. (مقصد اول در عقايد و مقصد دوم در اخلاق است) مقصد دوم در علم اخلاق مي باشد، اين مقصد مشتمل بر شش مقدمه و بسيت مقصد و چهل فصل و خاتمه است. از برگ 1-27 بخش عقايد است و ما بقي مربوط به اخلاق نيك و بد و محاسن و فضايل و مساوي و قبايح عمال ... . (فاضل) رساله كوتاهي است در بيان اصول اعتقادي شيعه، در يك مقدمه دو مقصد و خاتمه تدوين شده است، در نسخه موجود عناوين مقصدها و خاتمه نانوشته مانده است. مقدمه: در بيان حاجت به علم اصولدين و علم اخلاق؛ (سيد محمود مرعشي) رساله اي است در بيان اعتقادات لازمه كه براي فرزند خود نگاشته است و مشتمل بر مقدمه و دو مقصد و خاتمه است. (انصاري، محمد باقر) آغاز كتاب: بسمله. حمدله. اما بعد چنين گويد اقل خلق الله حسين علي تويسركاني كه اين مختصري است در اصول دين و بيان اعتقادات لازمه و معارف حقه در معرفت اخلاق حسنه و صفات جميله و اوصاف ذميمه و رذائل خبيثه. انجام كتاب: جمع ما بين آن ها و تعلق امر به جميع جائز نبود زيرا که تعلق امر به امور متنافيه جائز نيست عقلا علاوه براين که عقل نيز حکم مي کند به عدم منافات همچنانکه بعد از تامل تام واضح ولايح است [الذريعة 24/63؛ مرعشي 9/269و 14/334 و 15/265 و 23/150 و 29/119؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 2/782 و 4/1983 و 4/2005؛ سازمان مدارك فرهنگي 125؛ مدرسه حجتيه ص 30؛ دانشگاه تهران 17/293؛ اعلام الشيعة 3/363 و 438-ذريعه 2/197-منزوي 888-مجلس 16/420ش 5533-لس آنجلس 2/35 نشريه 1/667 و 11/667؛ اهدائي به آستان قدس ص 299؛ فهرستواره منزوي 9/110 (1 نسخه با عنوان «اصول عقائد») و 6/657 با عنوان «نجات المؤمنين» ]

اربعة فصول من رسالة في العقائد للدواني. [الاوقاف العامة 3/116 و 3/132؛ الاوقاف العامة موصل 6/291]

رساله بسيار کوتاهي است دربيان آنچه واجب است بر مکلفين اعتقاد بدان از توحيد و نبوت و امامت و معاد و بيان برخي ازفروعات چون امر به معروف ونهي از منکر. اين رساله با اين كه بسيار كوتاه و مختصر است و از تمامي اصول چون توحيد و عدل و نبوت و امامت و معاد سخن گفته ولي آن را عاري از استدلال و دليل نكرده است و در پي هر موضوع به دليل آن اشاره كرده مثلا: يجب علي كل مكلف ان يعرف ان الله تعالي موجود واجب الوجود لذاته، و الا لم يكن شيئ موجودا. و يا در عدل مي گويد: افعالنا مستندة الينا بالضرورة و لهذا نمدح و نذم. در نبوت مي گويد: و النبوة و الامامة واجبة، لانهما لطف و اللطف واجب و همچنين در بقيه مباحث. لذا مي توان اين رساله دو صفحه اي را، يك دوره اعتقادات استدلالي شيعي دانست. كه مهارت خواجه در موجز نويسي را مي رساند. نام اين رساله در فهرست مؤلفات خواجه نيامده ولي در ذيل برخي نسخ موجود از اين رساله انتساب آن به خواجه نصير آمده است جز اين كه شرحي از اين رساله از محمد مؤمن بن طاهر كرماني موجود است كه آن را از خواجه دانسته است و اين كرماني خود نيز بر شرح خود حاشيه اي دارد. «درايتي» اين رساله از خواجه نصير طوسي دانسته شده است، اما آقاي حسيني اشکوري (تراثنا 103/4) آنرا از شيخ مفيد معرفي کرده است «صدرائي و حافظيان» آغاز كتاب: بسمله الحمدلله باري الموجودات والصلوة علي اشرف النفوس المقدسيات محمد و آله اکمل الذوات و بعد فهذه مقنعة في اول الواجبات لخصتها لذوي الاشتغالات فنقول يجب علي کل مکلف ان يعرف ان الله تعالي موجود واجب الوجود لذاته ... انجام كتاب: و النهي عن المنكر للسمع بشرط العلم و تجويز التأثير و انتفاء المفسدة و العفو جائز لانه حقه تعالي و احسان تمت الرسالة الشريفة المنسوبة الي الملک العلما و السلطان الادبا خواجه نصير الملة و الدين قدس الله روحه و نور ضريحه و السلام [مجلس شورا 23/813؛ الذريعة 22/125، نسخه اي از آن را آقا بزرگ در كتابخانه ميرزا محمد طهراني در سامراء گزارش كرده است و او نيز از خواجه دانسته است با آغاز « الحمد لله الباريء الموجودات و الصلاة علي اشرف الموجودات و اكمل الذوات و بعد فهذه مقنعة في الواجبات لخصتها لدي الاشتغالات. » و با عنوان « المقنعة في العقائد» ؛ نسخه پژوهي 3/84] شرح و حواشي: شرح المقنعة في اول الواجبات كرماني، محمد مؤمن بن محمد طاهر (-12) حاشية شرح المقنعة كرماني، محمد مؤمن بن محمد طاهر (-12)