جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله بسيار کوتاهي است دربيان آنچه واجب است بر مکلفين اعتقاد بدان از توحيد و نبوت و امامت و معاد و بيان برخي ازفروعات چون امر به معروف ونهي از منکر. اين رساله با اين كه بسيار كوتاه و مختصر است و از تمامي اصول چون توحيد و عدل و نبوت و امامت و معاد سخن گفته ولي آن را عاري از استدلال و دليل نكرده است و در پي هر موضوع به دليل آن اشاره كرده مثلا: يجب علي كل مكلف ان يعرف ان الله تعالي موجود واجب الوجود لذاته، و الا لم يكن شيئ موجودا. و يا در عدل مي گويد: افعالنا مستندة الينا بالضرورة و لهذا نمدح و نذم. در نبوت مي گويد: و النبوة و الامامة واجبة، لانهما لطف و اللطف واجب و همچنين در بقيه مباحث. لذا مي توان اين رساله دو صفحه اي را، يك دوره اعتقادات استدلالي شيعي دانست. كه مهارت خواجه در موجز نويسي را مي رساند. نام اين رساله در فهرست مؤلفات خواجه نيامده ولي در ذيل برخي نسخ موجود از اين رساله انتساب آن به خواجه نصير آمده است جز اين كه شرحي از اين رساله از محمد مؤمن بن طاهر كرماني موجود است كه آن را از خواجه دانسته است و اين كرماني خود نيز بر شرح خود حاشيه اي دارد. «درايتي» اين رساله از خواجه نصير طوسي دانسته شده است، اما آقاي حسيني اشکوري (تراثنا 103/4) آنرا از شيخ مفيد معرفي کرده است «صدرائي و حافظيان» آغاز كتاب: بسمله الحمدلله باري الموجودات والصلوة علي اشرف النفوس المقدسيات محمد و آله اکمل الذوات و بعد فهذه مقنعة في اول الواجبات لخصتها لذوي الاشتغالات فنقول يجب علي کل مکلف ان يعرف ان الله تعالي موجود واجب الوجود لذاته ... انجام كتاب: و النهي عن المنكر للسمع بشرط العلم و تجويز التأثير و انتفاء المفسدة و العفو جائز لانه حقه تعالي و احسان تمت الرسالة الشريفة المنسوبة الي الملک العلما و السلطان الادبا خواجه نصير الملة و الدين قدس الله روحه و نور ضريحه و السلام [مجلس شورا 23/813؛ الذريعة 22/125، نسخه اي از آن را آقا بزرگ در كتابخانه ميرزا محمد طهراني در سامراء گزارش كرده است و او نيز از خواجه دانسته است با آغاز « الحمد لله الباريء الموجودات و الصلاة علي اشرف الموجودات و اكمل الذوات و بعد فهذه مقنعة في الواجبات لخصتها لدي الاشتغالات. » و با عنوان « المقنعة في العقائد» ؛ نسخه پژوهي 3/84] شرح و حواشي: شرح المقنعة في اول الواجبات كرماني، محمد مؤمن بن محمد طاهر (-12) حاشية شرح المقنعة كرماني، محمد مؤمن بن محمد طاهر (-12)

پاره اي از عقايد ديني را که بر هر کسي واجب است فرا گرفتن آن، به صورت پرسش و پاسخ به روش مذهب شيعه و با عناوين «اگر گويند، گويم» گرد آورده است. رساله ايست در واجبات عقلي و اعتقادات شيعه. از ضياء الدين علي بن سديد الدين داود گرگاني كه بدرخواست طلاب ديني بروش پرسش و پاسخ نوشته است. نويسنده كه امامي مذهب بوده است درين رساله بصورت سؤال و جواب مسائل شيعي را مطرح ميكند و توضيح مي دهد، در مطاوي گفتار او سخن از سيد طاووس و ميرداماد و شيخ بهائي رفته است و اين نكته ميرساند كه كتاب فوق در بحبوحه شيعه گري صفويان تدوين يافته و اما خود كتاب بحث از دين اسلام و مذهب شيعه و حقانيت اين دين و مذهب و قول مخالف هاي شيعه است (عبدالله انوار) در رياض العلماء مولي عبدالله افندي نسخه 53 ب ادبيات تهران ص 460 آمده است: «المولي ضياء الدين (علي) ابن سديد ةالدين داود] الجرجاني فاضل عالم فقيه. و من مؤلفاته كتاب في احكام الطهار‌ة و الصلا‌ة و الزكاة و الخمس و الصيام و ما يتعلق بذلك (شماره دوم مجموعه كه آقاي ايرج افشار در زابل ديده است كه تاريخ 1148 دارد) بالفارسية مشتمل علي سبع و ثلثين بابا حسنة الفوائد. و لم اعلم عصره. و قد رايت هذا الكتاب ببلدة فراه و غيرها. و بالبال ان هذاالرجل مذكور في مطاوي كتابنا هذا علي نهج آخر، فلاحظ. ثم من مولفاته ايضا رسالة في الواجبات العقلية بالفارسية في اصول الدين مختصره علي طريقة السوال و الجواب و قد رايتها بكوبنان من اعمال كرمان و غيرها. و من مؤلفاته رسالة في-» (محمد تقي دانش پژوه) پاره اي از عقايد ديني را که بر هر کسي واجب است فرا گرفتن آن، به صورت پرسش و پاسخ به روش مذهب شيعه و با عناوين «اگر گويند، گويم» گرد آورده است. رساله اي است با عباراتي روان خمسه با عناوين «اگر گويند- گوييم» مؤلف آن را به درخواست گروهي از طلاب درباره عقايدي که دانستن آن بر همه واجب است به روش پرسش و پاسخ نگاشته است. آغاز كتاب: بسمله. حمدله. و الصلاة و السلام علي محمد ... اما بعد چنين گويد ... اين رساله اي است مختصر در بيان واجبات عقليه و جمع كردم آن را از جهت التماس بعضي از طالبان علوم دينيه ... . بر ترتيب سوال و جواب ... سوال اگر گويند كه چه مذهب داري جواب گوئيم كه مذهب اماميه دارم انجام كتاب: زيرا كه اينهمه امور ممكنه است و پيغمبر صادق القول به وقوع آن خبر داده است و هر امر ممكن را كه پيغمبر صادق القول بوقوع آن خبر دهد وقوع آن واجب بود پس وقوع اينهمه واجب بود [مرعشي 3/198 و 15/190و 15/356؛ نسخه هاي خطي فارسي 2/973؛ الذريعة 15/283؛ دانشگاه تهران 1/198و 11/2174 و 3/536 و 11/2147 و 11/2381 و 17/274؛ سپهسالار 3/270 و 3/164؛ كتابخانه جامع گوهرشاد 4/2132؛ آية الله فاضل خوانساري 1/252؛ فهرست آستان قدس 4/206؛ فهرست دانشگاه 3/536 ش 3 و طوس ش 8940؛ عكسي مركز احياء 2/213؛ كتابخانه مدرسه آخوند ص 1537؛ مجلس شورا 10/1947 و 28/253 و 20/323؛ دانشگاه شماره 1/3190؛ كتابخانه ملي تبريز 2/734؛ مجتهد الزمان ص 43؛ منزوي 973؛ دانشگاه 3 تا 1/3190؛ فهرست مرعشي 3/198؛ دانشگاه اصفهان 1/71؛ نشريه 11/935؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص405؛ ملي 4/442؛ رايانه ملي ص 1958؛ ميراث شهاب س9ش/2 30؛ دانشگاه تهران 3/536 با عنوان «حقانيت شيعه» و ناشناس؛ دنا 7/529 (28 نسخه)؛ فهرستواره منزوي 9/428؛ رايانه آستان قدس]