جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابي است دررد صوفيان که بدستور استادش سيد محمد مجاهد دريک مقدمه و چند مقام (يا مقصد) وخاتمه، مقدمه دروجوب امر بمعروف ونهي از منکر، مقصد اول دربيان مذاهب فاسده آنان شامل چند فصل، مقام دوم: درذکر جمله اي از بدعت ها وخصايص باطله آنان شامل چند فصل (درفصل دوم ازاين مقام درباره غنا بحث مي کند)، مقصد سوم درذکر احوال برخي از شيوخ آنان شامل چند فصل که بررسي احوالات حسن بصري، سفيان ثوري، ابو يزيد بسطامي، حسين بن منصور حلاج، ابراهيم ادهم، عبدالقادر گيلاني، محيي الدين بن عربي، غزالي، جلال الدين رومي و ازآنان قدح مي کند، خاتمه دربيان معني کشف. آخوند ملاحسن بن محمد علي يزدي تهراني كربلائي (م 1242) شاگرد سيد علي طباطبائي و سيد محمد مجاهد بوده است. او تجويد القرآن بفارسي نوشته و در آن از تجويد حجة الاسلام سپاهاني بهره برد و رساله اي دارد در شكوك و كتابي در فقه بنام المغتنم كه در 1242 نگاشته است. اصلاح العمل سيد مجاهد را او بپارسي كرده اكمال الاصلاح ناميد. مهيج الاحزان را او در 1237 بنگارش در آورد. (قصص العلما ص 71-طوس 337: 5-اعلام اليعه 246: 2). يزدي اين كتاب را بدستور سيد مجاهد نگاشته و در روز پنجشنبه 17 محرم 1236 در كربلا بانجام رساند. چنين است فهرست مطلبهاي آن: مقدمه: دليلهاي وجوب امر بمعروف و نهي از منكر و خطر بدعتها و وجوب رفع آن و اجتناب از اهل بدع و ضلال و معاصي (105 الف). مقصد يكم: مذاهب فاسد و طوائف آنها در شش فصل (1-مذاهب صوفيان 2-وحدت وجود و مفاسد آن 3-دليلهاي عقلي اثبات آن 4-دليلهاي نقلي آن 5-دليلهاي عقلي بر ابطال وحدت وجود 6-آيات براي ابطال آن 7-اخبار دال بررد آن (107ب). مقصد دوم: بدعتها و خصائص معروف و باطل آنها در 5 فصل (1-وجد و اضطراب 2-غنا 3-ذكر خفي و جلي 4-رياضتها و اربعينيات 5-شيخ و مرشد. (124ب) مقصد سوم: سرگذشت برخي از شيوخ در ده فصل (1-حسن بصري 2-سفيان ثوري و ابوهاشم كوفي 3-بايزيد بسطامي 4-حسين بن منصور حلاج 5-ابراهيم ادهم و جنيد و معروف كرخي و شبلي 6-عبدالقادر 7-محيي الدين و كفر و زندقه او 8-غزالي (فتواي او در حرمت لعن يزيد و سخناني ديگر از او) 9-ملاي رومي 10-فريدالدين عطار (142ب) خاتمه در كشف (169الف) درباره نورعليشاه در فصل 5 مقصد دو (گ 140) ميگويد: « فواحسرتاه هل النور عليشاه اللاعب بالچارتائي و الشطرنج و الشارب للبنج له قابلية لان يكون وليا و قطبا و مرشداً و متصرفا في القلوب و عالما بالغيوب ... » يزدي بسياري از كتابهاي صوفيان وردها كه بر آنها نوشته اند خوانده و تصوف را سراسر تباه ميسازد و آبروئي براي صوفيان نميگذارد. گفته هاي او چندان علمي نيست و همان تكفير و دشنام است و بس. در آن ياد ميشود ا زسيد اعظم علي بنكپوري و دلدار علي (نصيرآبادي) و توني (احمد بن محمد) كه رساله هاي رد بر صوفيان آنها در كشف الحجب (ص 264) ياد شده است همچنين از شيخ علي عاملي نگارنده «الرد علي من يبيح الغناء» (كنتوري در همينجا) و ميرزاي قمي و محمد طاهر قمي و اردبيلي كه از صوفيان نكوهش كرده اند. گويا از سخنان هه اينها بهره است. باز ياد ميشود در آن از عمدة‌المقال في كفر اهل الضلال حسن بن علي بن عبدالعال كركي كه از صوفيان در آن نكوهش نموده است (140 الف و 146 الف) همچنين از الهادي الي النجاة من جميع المهلكات ابن حمزه و درهامش مينويسد كه آن ردي است بر صوفيان بادوازده دليل و نزد من هست. نيز از الرد علي اصحاب الحلاج شيخ مفيد (فصل 1 مقاله 1 گ 125الف) [در فهرست طوس (95: 5) از رساله اي گمنام بفارسي در نكوهش از تصوف كه گويا از دانشمندي امامي اسفرائيني زنده در پايان سده 11باشد ياد گشته است و در دنباله آن پرسشي است كه دوستاران صوفيان مانند حاج محمد مؤمن و برادرش ميرزا قاسم و ملامحمد حسين لاهيجاني از دانشمندان طوس مانند حرعاملي و نظام الدين علي موسوي و ميرك موسوي و شيخ محمد رحيم درباره تصوف كرده اند و پاسخ آنها. دفتري باندازه ربعي تا اندازه اي كهنه در كاغذهاي گوناگون با جلدي تيماج سرخ ديده ام كه اين رساله ها در آن نوشته شده است: 1فاضحة الملحدين و ناصحة الموحدين كه محمد بن محمد بن محمد بخاري در دمشق بسال 834 (سلخ رجب) نگاشته است و رساله ايست علمي در رد تصوف بتازي. 2-كشف العقائد بتازي و گزيده از كشف الغطاء حسين بن عبدالرحمن اهدل حسيني از حاجي فريد در 4 باب: 1-حقائق توحيد و عقائد موحدان 2-صفات فعلي 3-سرگذشت ابن عربي و پيروان گمراه او و گفته هاي آنها و تحريفي كه از كتاب خدا كرده اند 4-پاره اي از فتواها و نصوصي كه بربيديني آنها گواه است و گفته هاي دانشمندان در پاسخ پرسشي كه از آنها درباره نصوص ابن عربي و كفر معتقد بآراء او شده است مانند فتواي بدرالدين بن (جماعه محمد بن ابراهيم شافعي) قاضي القضاة مصر و ابن تيميه و قاضي حنبليان عبدالله بن مسعود بن احمد حارثي و شمس الدين محمد بن يوسف جزري شافقي خطيب قلعه و قاضي زين الدين عمر بن ابي الحرم كتاني شافعي مدرس فخريه و شيخ نورالدين كبري و شيخ وحيد فريد شرف الدين عيسي زواوي مالكي كه حسين بن عبدالرحمن اهدل حسيني شافعي امام الزمان للفقهاء و المفسرين و المتكلمين در كشف الغطاء‌ خود مناقب و صلابت اين دانشمندان را ياد كرد نيز گفته هاي همين اهدل و تقي الدين سبكي و شاگردش زين الدين مراغي فقيه مدينه در شرح منهاج نووي و سراج الدين بن النجوي در شرح منهاج و قشيري قاضي القضاة تقي الدين ابوالفتح محمد بن علي معروف بابن دقيق العيد درباره كفر صوفيان بخصوص ابن عربي - و قاضي شرف الدين بن اسماعيل مقري در كراسه اي از فصوص و فتوحات تنكاتي نوشته و بفقها نشان داد و آنها فتوا بكفر آنها دادند و اسمعيل مقري پرسشي درباره تكفير كرماني نگرنده بفصوص كرد و فقها حكم بكفر دادند براي كسانيكه باينگونه مقالات خوشنودند و حكم اتداد آنها و جوابها بسلطان منصور نموده شد اوهم خواست درباره كرماني اجرا كند كه يا توبه كند يا كشته شود و اوهم تو به كرده گاهيكه امير صديق منصور او را نزد خود خواست و او منشوري نوشت و در روي منبر جامع زبيد خواند تا رهيد. شيخ شمس الدين جزري دمشقي هم چنين پاسخي داد كه متن آن هست در اين فصل - گفته عزالدين ابا محمد عبدالعزيز بن عبدالسلام دمشقي در بدگوئي از ابن عربي - پاسخ همان اهدل در تكفير ابن عربي - فصل: گفته ابوسليمان خطابي در كفر صوفيان. در پايان دارد كه روز آدينه 22. . پايان يافت (سفيد است). 3-گفتگوي شهاب الدين بن حجر با ابن الامين پيروان عربي بنقل تقي الدين فارسي بتازي كه ايندو درباره ضلالت ابن عربي در رمضان مباهله كردند و ابن الامين پس از اين در روضه در ذيقعده 797 كور شد و مرد و ابن حجر ميگريد من ميدانستم كه يكسال نميكند (از ايضاح الفصول في نقض الفصوص). 4-از فضايح الملحدين و عقائد الموحدين در بدگوئي از صاحب فصوص. 5-پاسخ ابن تيميه در برابر پرسش از عقيده ابن عربي و تكفير او كه جز آن اولي است. 6-مسئله ايست متن و شرح درباره تقليد از سني ها است. 7-النهج الاتم في تبويب الحكم (شرح كتا الحكم ابي الفضل تاج الدين احمد بن عبدالكريم بن عطاء الله اسكندري) از علي بن حسام الدين هندي در 30 باب در مقامات عرفاني است و آخر آن مناجات. (محمد تقي دانش پژوه) [الذريعة 10/206؛ مرعشي 12/339؛ مدرسه معمارباشي ص 102؛ التراث العربي: 3/92-93]