جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب «اسرار التکرار فی القرآن» نوشته کرمانی است که شامل سوره های اعراف تا ناس می باشد. «اسرار التکرار فی القرآن المسمی البرهان فی توجیه متشابه القرآن لمافیه من الحجه و البیان» نوشته محمود بن حمزه کرمانی (تحریر شده در قرن پنجم) و تحقیق عبدالقادر احمد عطا (در سال 1397 ق) عنوان کتابی است که درباره مسئله تکرار در قرآن کریم نوشته شده است و نویسنده پایان نامه پس از ارائه کلیاتی در موضوع رساله، به ترجمه بخشی از آن (شامل سوره های اعراف تا ناس) پرداخته و در ضمن آن، نظرات علما و صاحب نظران دیگر را در مورد مسئله تکرار در قرآن بررسی نموده است.

پایان نامه حاضر ترجمه و تحقیق بخش دوم از کتاب«دره التنزیل و غره التأویل»، خطیب اسکافی(م.42ه.ق) است، که از سوره انفال آغاز و تا پایان سوره روم ادامه دارد. موضوع اصلی این کتاب آیات متشابه لفظی است و نویسنده، آیات متشابه قرآن را با یکدیگر مقایسه نموده و در این راستا، برای تبیین اختلاف و تفاوت ظاهری آیات از علوم ادبی، علوم قرآنی و تفسیر بهره برده است. هدف نویسنده در این کتاب، اثبات این حقیقت است که در قرآن تکرار بی فایده وجود ندارد و هر آیه دارای پیامی مستقل است که با آیه مشابهش فرق می کند، هر چند که الفاظ آنها شبیه هم هستند. نگارنده در این اثر، افزون بر ترجمه متن کتاب، دیدگاه های خطیب اسکافی را با دیگر آثار در این موضوع(اسرار التکرار، کرمانی؛ ملاک التاویل، ابن زبیر غرناطی؛ النکت و العیون، ماوردی و تفسیر گوناگون) مقایسه و تطبیق کرده است.

پایان نامه حاضر به ترجمه ونقد کتاب شبهات حول القرآن و تفنیده اثر دکتر غازی عنایت اختصاص دارد. هدف از تحقیق، آشنایی با دیدگاههای نویسنده ونقد دیدگاههای وی در پاسخ به شبهات درباره قرآن می باشد. در این بررسی ضمن ترجمه شش باب اول، کتاب مورد گفتگو از حیث شکلی و محتوای بررسی شده است و ضمن تکمیل پاسخهای نویسنده در موضوع جمع و نگارش قرآن و آیات مکی و مدنی، دیدگاههای وی درباره شیعه و موضوع نزول قرآن بر هفت حرف نقد شده است. بررسی نشان می دهد: دسته بندی موضوعی و مناسب شبهات، توجه به شبهات نوظهور در کناب شبهات قدیمی و تنوع پاسخها از نقاط قوتاین اثر است و گزارش نکردن شبهه از منابع دسته اول در بیشتر موارد، پاسخگویی صرفا با روش درون دینی و نپرداختن به پاسخها با نگاه برون دینی و عدم ریشه یابی علل وقوع شبهات از کاستی های آن است. در پایان تأکید شده است: برای پاسخ به شبهات نیازمند نگاهی فرافرقه ای و آگاهی از سایر مکاتب می باشیم./

در این پایان نامه فنون مختلف علوم قرآنی از تفسیرمجمع البیان، اثر طبرسی استخراج و عرضه شده است.این فنون عبارت است از: تعداد آیات قرآن و فایده شناختن آنها، اسامی قراء مشهور در بلاد مختلف و روات آنها، تفسیر، تأویل و معنی، نامهای قرآن و معانی هریک، بعضی از روایات مشهور در باب فضیلت قرآن واهل آن و استحباب تحسین صوت در قرائت قرآن.

مقدمتان فی علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسیر به نامهای المبانی لنظم المعانی و المحرر الوجیز بوده که بااهتمام آرتور جفری در یک مجلد به چاپ رسیده است.بخش اول و دوم این کتاب را به ترتیب آقایان مجیدمعارف و عبدالوهاب شاهرودی ترجمه، نقد و تحقیق کرده اند . بخش اخیر این اثر که شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانی و تمام مقدمه المحرر الوجیز است، در این پایان نامه بررسی شده و اموری که انجام گرفته عبارتنداز: تصحیح اغلاط مطبعی، شرح اعلام، استخراج مآخذروایات و اشعار و استدراک مطالب در منابع دیگر.

مترجم پس از ارائه مقدمه به طریقه و روش در تفسیر و تدریس سوره پرداخته است و سپس در بیان روش سور مختلف چون بقره و نساء و.... و هدفهای آن در بیان عنایت سوره ها و بطور مجمل به بیان مظهر صفت ربوبیت آفرینش در راهنمایی وارث سوره انعام، اعراف و طریقه سوره پنجگانه و روش سوره ها موازنه بین سور مختلف و در اینکه سوره انعام از روز قیامت و کمیت آن سخن می گوید و توجه عمومی به آیات این سوره درباره امرالوهیت و مسائلی دیگر مثل شبهه های قدیم قرآنی و در خاتمه سوره انعام را در بیان اسلوب تقریر سوره انعام و بیان فلسفه آمدن این سوره با دو روش و اسلوب پرداخته است. در غایت مولف از منابع و ماخذی هم چون لسان العرب، مجمع البحرین، المنجد، قاموس، صحاح اللغه جوهری، کنز اللغه، مهراخ اللغه، استفاده مطلوب را نموده است.

نویسنده در پاسخ به نامه و درخواست دکتر محمّد حمید الله حیدرآبادى در سال 1387 قمرى، نصوص امامت امام امیرالمؤمنین7 بر امامت امام حسن مجتبى 7 را در چند گروه نقل مى کند :اوّل، اخبار کلّى امامت؛ مانند حدیث ثقلین و سفینه. دوم، اخبارى که نصّ بر امامت دوازده امام را به اجمال مى رساند. سوم، اخبارى که نام دوازده امام را به صراحت یاد مى کند. چهارم، اخبارى که به طور خاصّ مربوط به حسنین 8 است. پنجم، اخبارى که در کلمات امام حسن مجتبى 7 آمده است. منابع نگارنده مهم ترین منابع حدیثى و تاریخى شیعه و سنّى است.

این پایان نامه، ترجمه، تحقیق و نقدی است برمقدمه المحرر الوجیز فی تفسیرالقرآن العزیز تألیف ابن عطیه. مطالب آن شامل سه بخش است: در بخش اول متن کامل مقدمه ابن عطیه و در بخش دوم ترجمه آن و دربخش سوم شرح آن آمده است. در تحقیق متن، به مواردذیل پرداخته شده است : ذکر مآخذ روایات، تصحیح اغلاط، شرح اعلام، نقل اقوال مفسران در تفسیر آیات.

نویسنده در این پایان نامه کتاب لباب النقول فی اسباب النزول را از آغاز تا پایان سوره نساء بوسیله مقایسه نسخه چاپی آن که در حاشیه تفسیر جلالین به چاپ رسیده با نسخه ای خطی از این کتاب، تصحیح ومتن آن را ترجمه کرده و سپس از طریق مقابله آن باتفسیر الدرالمنثور سیوطی مآخذ آن را تکمیل کرده است.ضمنا مقدمه ای نیز حاوی مباحث ذیل بر آن نوشته است : عوامل ناشناخته ماندن لباب النقول،امتیازات آن، نگاهی به کتب شأن نزول و بررسی نسخه های چاپی و خطی لباب النقول.

رساله مذکور ترجمه قسمتی از کتاب اعیان الشیعه اثر علامه سید محسن امین عاملی است کتاب اعیان الشیعه سرگذشتنامه شیعه است. که مؤلف بخش سرگذشت امام صادق(ع) را برای ترجمه انتخاب نموده اند و به شرح زندگانی آن حضرت پرداخته است. از زمان و مکان تولد، مدت عمر ایشان، توضیحاتی در مورد مادر بزرگوارشان، کنیه، لقب ونقش خاتم ایشان و شاعران زمان ایشان، سپس از بیان خصوصیات ظاهری امان صادق(ع) به خصوصیات و ویژگی های اخلاقی، علمی و معنوی ایشان می رسد و بعد از آن شرح آنچه در وجوب شناسایی خداوند از حضرت روایت شده است می پردازد. امتیازات قرن دوم در عصر امام صادق(ع) بخشی دیگر از رساله است که به ذکر اقوال بزرگان درمورد سطح والای علمی حضرت صادق(ع) می پردازد. و شرایط سیاسی و علمی آن زمان را شرح می دهد. سپس به اقوال، اخبار و احوال ایشان و.... پرداخته و در بخش دیگر رساله به بیان سفارش های حضرت، به فرزندشان امام کاظم(ع) ومی پردازد. در نهایت به بیان کیفیت وفات ایشان پرداخته به این ترتیب مؤلف با ترجمه این بخش از اعیان الشیعه جزئیات نسبتاً کاملی از کیفیت زندگی امام صادق ارائه داده و درشناخت آن بزرگوار خواننده را یاری می کند.