جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بخشی از کتاب الاتقان که در این پایان نامه ترجمه وبررسی شده، حاوی مباحث ذیل است: فواتح سور،خواتم سور، مناسبت آیات و سور، آیات متشابه، اعجازقرآنی، علوم مستنبطه از قرآن، امثال قرآن، اقسام سوگندهای قرآن، جدل قرآن، و سرانجام نامهایی که درقرآن ذکر شده اند.

نام اصلی کتابی که ترجمه و بررسی شده تنزیه الانبیاء و الائمه است که به سیدمرتضی تعلق دارد. این کتاب دارای سه بخش است که عنوان هر یک به ترتیب عبارت است از: آرای فرق مختلف درباره عصمت پیامبران و نقد آنها، بررسی آیات و روایات حاکی ازارتکاب گناه توسط پیامبران و اثبات عصمت ائمه شیعه.در این پایان نامه بخش نخست کتاب، ترجمه و بررسی شده است. نویسنده پایان نامه در پاورقی مآخذ روایات و اشعار را ذکر و اعلام و اصطلاحات را شرح کرده است و در پیوست، تفصیل روایات اسلامی و آیات کتب مقدس (تورات و انجیل) را در خصوص داستان پیامبران آورده و بدینوسیله نتیجه گرفته، عقیده به عدم عصمت پیامبران ریشه در اسرائیلیات دارد.

در این پایان نامه ضمن ترجمه و بررسی کتاب علاج النفس فی ضوء القرآن الکریم مباحث ذیل آورده شده است: مفهوم روان یا نفس، روان درمانی از دیدگاه روانشناسی اسلامی و روانشناسی جدید، روان درمانی در پرتو قرآن کریم، مستندات اسلامی در قانونگذاری،نمونه هایی از درمان بعضی بیماریهای روانی در پرتوهدایت سنت نبوی، و مراحل آفرینش انسان از نظرقرآن کریم .

در پایان نامه حاضر صد صفحه دوم کتاب «تفسیر مبهمات القرآن» موسوم به «صلة الجمع و عائد التذییل لموصول کتابی الإعلام و التکمیل» اثر ابو عبدالله محمد بن علی بَلَنْسی (714782ق) ترجمه و تحقیق شده است. بخش ترجمه شده مربوط به آیات 207 تا پایان سوره بقره و تمام سوره آل عمران است. در این کتاب نام اشخاصی که در قرآن به طور مبهم از آنها یاد شده، مشخص گردیده است

مورد ترجمه، بخش اخیر کتاب «درسات قرآنیه»تألیف محمد حسین علی صغیر است. مباحث این بخش عبارتند از، تعریف خاورشناسی و انگیزه های آن،موضوعات مورد اهتمام خاورشناسان نظیر تاریخ قرآن،ترجمه قرآن، نشر آثار قرآنی و بررسیهای موضوعی درباره قرآن، ارزیابی تلاشهای خاورشناسان دربررسیهای قرآنی، فهرست بررسیهای خاورشناسان درمورد قرآن. در این پایان نامه ضمن ترجمه تحقیقاتی نیزصورت پذیرفته است.

کتاب آراء المستشرقین حول القرآن الکریم در نقد وبررسی نظرات خاورشناسان پیرامون قرآن است. بخش مورد ترجمه این کتاب در پاسخ به این شبهه خاورشناسان است که محتوای قرآن مأخوذ ازبت پرستان، حنفاء، صابئین و سایر افراد بشر است.

بخشی از این کتاب که در این پایان نامه ترجمه و تحقیق شده، شامل دیدگاه های غزالی و قاضی و عیاض و زمخشری، ابن عطیه، طبرسی، ابن رشد، فخر رازی، سکاکس، ابن عربی، آمدی، طوسی، حازم قرطاجنی، بیضاوی، زملکانی، ابن تیمیه، خطیب قزوینی، ابن جزی کلبی، یحیی بن حمزه علوی، اصفهانی، ابن قیم جوزیه، ابن کثیر، شاطبی و زرکشی در زمینه یِ اعجاز قرآن کریم است.

مقدمتان فی علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسیر به نامهای المبانی لنظم المعانی و المحرر الوجیز بوده که بااهتمام آرتور جفری در یک مجلد به چاپ رسیده است.بخش اول و دوم این کتاب را به ترتیب آقایان مجیدمعارف و عبدالوهاب شاهرودی ترجمه، نقد و تحقیق کرده اند . بخش اخیر این اثر که شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانی و تمام مقدمه المحرر الوجیز است، در این پایان نامه بررسی شده و اموری که انجام گرفته عبارتنداز: تصحیح اغلاط مطبعی، شرح اعلام، استخراج مآخذروایات و اشعار و استدراک مطالب در منابع دیگر.

این رساله از دو بخش ترجمه و تحقیق تشکیل یافته است ترجمه متن کتاب تلخیص البیان ، تالیف مرحوم شریف رضی تحقیق در باره یکایک آیاتی که مؤلف ارجمند کتاب ، آنها را مجاز دانسته و توضیحاتی در باره آنها داده است . باتوجه به این که مولف کتاب شخصی برجسته در علوم دینی و ادبیات عرب بوده ، قلمش بسیار وزین است وکلامش بسیار بلیغ و طبعاً ترجمه آنها هم دشوار خواهد بود. این اثر نفیس مولف در واقع نخستین و بهترین کتابی است که مجازهای قرآن را با شیوه ای ویژه و با دیدی علمی تفسیری ، در خود جای داده است . تحقیقی که در این رساله در باره آیات مورد استشهاد کتاب نامبرده انجام گرفته است شامل مباحث صرفی و نحوی ویژه مبحث علم بیان و لغت است . در این خصوص شایسته است اهمیت نوع تحقیق بازگوشود همان طور که صاحب نظران علم بیان در کتب خویش آورده اند علم بیان شامل مباحث تشبیه و مجاز لغوی ومجاز مرسل و مجاز عقلی و کنایه می شود و هر کدام از مباحث نامبرده ، به شاخه هایی تقسیم می شود، بطوری که اگر انواع فروع این مباحث را به شماریم ممکن است از هشتاد و به قولی بیشتر از آن ، تجاوز کند. کاری که شریف رضی در این کتاب انجام داده این است که آیاتی از قرآن را به عنوان کلامی که دارای مجاز و استعاره می باشد آنهم به مفهوم عام کلمه ، معرفی نموده است . و از طرفی چون در زمان مؤلف تقسیمات اصطلاحی و فعلی علم بیان وجودنداشت بنابر این آنچه که ایشان در قالب استعاره یا مجاز بیان کرده ، می تواند مربوط به هر یک از مباحث نام برده باشد. به تعبیری دیگر کار ابتکاری محقق این است که آن مفهوم عام را که مؤلف در قالب استعاره یا مجاز به کاربرده ، روشن کرده است یعنی آن مورد ویژه آیه را در حد بضاعت خویش مشخص نموده که مربوط به کدام مبحث علم بیان و در هر مبحث مربوط به کدامین قسم و شاخه از انواع آن می شود.از دیدگاه یک فرد بلاغی این عمل ،کاری دشوار، طاقت فرساست ، زیر لازمه اش این است که آدمی در دریای ناپیدا کران انواع و فروع هشتاد گانه علم بیان ، غور رسی کرده و مروارید مورد نظر را بدست آورد و این کاری است بس دشوارو پر مخاطره که انسان از خطاو لغزش مصون نخواهد بود. دیگر سخن این که محقق این رساله بیش از شصت مورد مجازی از آیات قرآن را که مرحوم شریف رضی معترض آنها نشده تحت عنوان «فایده » به مجازهای کتاب افزوده است . در حقیقت این تحقیق یک کار علمی و فنی و جدید است که کمتر کسی با این روش به آن دست یازیده و از عهده برآمده است

در این پایان نامه کتاب الامثال فی القرآن ترجمه وبررسی شده و نتیجه گیری شده است که در علوم قرآنی زبان مثال گویاترین و رساترین عامل جهت ارائه حقایقی از قبیل پند و اندرز و حکمت و جز اینهاست. دراین گردآوری چهره های گوناگونی از قبیل منافقین،تقلیدکنندگان، انفاق کنندگان راستین و ریاکاران، وتکذیب کنندگان آیات الهی بررسی شده است.