جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پاياننامه براساس دو نسخه خطى موجود در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران و كتابخانه مجلس شوراى اسلامى از تفسير سوره اعلى متعلق به ابنسينا متن تفسير كه به زبان عربى است، بازنويسى و تصحيح شدهاست، سپس به فارسى برگردانده و آنگاه توضيحاتى بر آن افزوده شدهاست. موضوعات مورد بحث عبارتند از : محل نزول سوره، روش ابنسينا در تفسير اين سوره، اثبات خداوند، تقرير نبوت پيامبران و بيان امر معاد.

‫اين پژوهش، ترجمه و تحقيق کتاب شيعه پاسخ مي‌گويد اثر آيت الله ناصر مکارم شيرازي است، که در آن به دَه مسأله اختلافي ميان شيعه و اهل سنّت از جنبه فقهي و اعتقادي پاسخ مي‌گويد. هدف نگارنده، وحدت بين صفوف مسلمانان، توجّه به نکات مشترک بين آن ها، پرهيز از اختلاف و تعصّب هاي بيجا و مذاکرات علمي و منطقي براساس مشترکات فکري و اعتقادي آنان است. نوشتار حاضر در دو بخش و هر بخش در پنج فصل سامان يافته است. بخش اوّل به برخي مسايل اختلافي در حوزه اعتقادات بين شيعيان و سُنّيان اختصاص دارد. نوسينده در نخستين فصل براساس ادلّه قرآني و روايي به بحث درباره تحريف نشدن قرآن از ديدگاه شيعه پرداخته، اتّهام وارد شده به شيعيان در اين زمينه را رد مي‌کند. وي مي‌گويد: شيعه و اهل سنّت اجماع دارند چيزي بر قرآن افزوده يا از آن کاسته نشده و اين کتاب براي همه مسلمانان تا روز قيامت، حجّت است و فقط عالماني اندک از از هر دو گروه معتقدند آياتي از قرآن کم شده است. وي در فصل دوم با اشاره به مشروعيّت تقيّه در دين اسلام، دليل هاي جواز آن را از ديدگاه قرآن، احاديث و عقل بيان مي‌کند. در فصل سوم عدالت صحابه از منظر شيعه و اهل سنّت مطرح شده و ديدگاهي که مي‌گويد: "همه صحابه عادل، صالح و غيرفاسق بودند"، مردود اعلام مي‌شود. احترام به قبور بزرگان دين، اعمّ از پيامبر اسلام، ائمّه و برخي صحابه بزرگ، بدعت نبودن احترام به آن ها و جواز توسّل به اولياي الهي و دليل هاي عقلي و نَقلي مترتّب برآن، عناوين فصل هاي چهارم و پنجم از اين بخش به شمار مي‌آيد. در بخش دوم پنج مسأله اختلافي بين شيعه و اهل سنّت در زمينه احکام شرعي در قالب پنج فصل ارائه مي‌شود: ابتدا مشروعيّت مُتعه يا ازدواج موقّت و ادلّه آن مطرح شده و با توجّه به سيره پيامبر اسلام( منع آن از سوي خليفه دوم بدون مجوّز شرعي عنوان شده و اعتقاد مسلمانان مبني بر تحريم نشدن مُتعه توسّط پيامبر اسلام، بلکه سفارش ايشان در اين مسأله ثابت گرديده است. لزوم سَجده برزمين و خاک در نماز و جايز نبودن آن بر فرش، خوردني ها و آشاميدني ها و...، جواز جمع بين نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشا، همراه با ادلّه تاريخي و روايي آن، چگونگي مسح پاها و سر در وضو و عدم شستن آن ها و عدم جواز مسح بر جوراب و کفش و جزو سوره حمد بودن "بسم الله الّرحمن الّرحيم"، از ديگر مسايل اختلافي بين شيعه و اهل سنّت محسوب مي‌شود، که اين نوشتار به آن ها مي‌پردازد.

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است. نويسنده آياتى را كه از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى مشكل بوده وبراى ما از وضوح كافى برخوردار نبوده در قالب سؤال وجواب مطرح نموده است. شيوه كار بدين صورت مى‏باشد كه آيه يا آياتى از قرآن را به ترتيب آورده است وبعد با توجه به آن سؤال يا سؤالاتى را مطرح كرده وبه آنها پاسخ داده است. چنين كتابى با اين ويژگى در نوع خود بى‏نظير مى‏باشد، اگرچه كتابهايى مانند »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است، اما اينها جامعيت وويژگى اين كتاب را ندارند. ما نيز ضمن ترجمه كتاب در تحليلِ جوابها شيوه خود كتاب را برگزيده‏ايم بدين صورت كه با مراجعه به تفاسير مختلف آنها را تأييد وتحكيم نموده ويا نقد كرده‏ايم. منبع اصلى ما در بررسى جوابها تفاسير شيعه بخصوص دو تفسير ارزشمند »الميزان« و»نمونه« مى‏باشد. وتقريباً در بيشتر سؤالها نظر يكى از اين دو تفسير را درباره سؤال وآيه آورده‏ايم. سعى بر اين بوده است كه از تفسير قرآن به قرآن استفاده شود وتفسيرهاى پيامبر (ص) وائمه (ع) را در ارتباط با آيه مورد سؤال بياوريم. علاوه بر دو نكته فوق اصول زير را نيز در بررسى تعدادى از جوابها مد نظر قرار گرفته است. 1 - اصل عدم ترادف در قرآن. 2 - اصل تضمين كه در عين ايجاز مشكلات تفسيرى فراوانى را حل مى‏كند. 3 - اصل عدم پذيرش رعايت فواصل در آيات به اين معنا كه خداوند تنها حفظِ سجع وآهنگين بودنِ آيات را مد نظر نداشته است، بلكه معنا ومفهوم خاصى را القاء مى‏كند. 4 - اصل عدم پذيرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زيرا هر حرفى در قرآن معنى خاصى را ارائه مى‏كند، بنابراين يا بايد معناى خاص آن حرف را شناسايى كرد ويا اينكه جمله داراى حرف زائده را بايد از باب تضمين دانست. آيات قرآنى تماماً با سوره وشماره در متن آورده شده است. براى ترجمه آيات از ترجمه آيت اللَّه ناصر مكارم شيرازى استفاده شده است اشعار نيز به صورت روان ترجمه شده‏اند. به صورت سؤال وجواب بودن كتاب باعث تفهيم بهتر وسريع‏تر نمودن فهم آن مى‏كند، كه از اين ويژگى خاص كتاب مى‏باشد. وجود سؤالها وجوابهاى تكرارى در كتاب زياد به چشم مى‏خورد وكتاب از جامعيت و شمول كافى برخوردار نيست ونويسنده مى‏توانست با طرح سؤالهاى بيشتر جامعيت بيشترى به آن ببخشد.

‫نوشتار حاضر، ترجمه کتاب پندهاي امام صادق( به ره جويان صادق تأليف آيت‌الله محمدتقي مصباح يزدي به زبان اردو است، که نصايح امام صادق( به يکي از اصحاب خويش عبدالله بن جندب را بيان مي‌کند و در آن وظايف و مسؤوليت‌هاي شيعيان در بيست و هشت گفتار گردآوري و ارائه شده است. عناوين و مباحث مهم نصايح امام صادق( به عبدالله بن جندب که به نوعي وصايا و تقاضاي امام صادق( به شيعيان خويش محسوب مي‌گردد، چنين است: دوستان واقعي اهل بيت، ضرورت پيروي از اهل بيت(ع)، خطر شيطان براي از راه به در کردن مؤمنان و شيعيان، اجتناب از دنيا و انس با خدا، ويژگي‌هاي دوستان اهل بيت(ع)، ضرورت محاسبه نفس، مراحل محاسبه نفس، عبادت و استغفار شبانه، وسعت نظر در عبادات، دعوت به اهل بيت با گفتار و رفتار، نشانه‌هاي ايمان و مؤمن حقيقي، رابطه ابزارانگاري و جهل ديني، ثمرات استقامت در دين‌داري، شرط نجات بخش بودن ولايت، ولايت اهل بيت(ع)، خوف و رجا داشتن همزمان به خداوند، دام‌هاي گسترده شيطان و توجه به آن‌ها، رفع کردن کاستي‌هاي اخلاقي، پاداش‌هاي بزرگ الهي براي شيعيان واقعي، ويژگي‌هاي شيعه واقعي از منظر امام صادق(، گناه مفغور و نيکي مقبول نزد خدا، برحذر بودن از تملق جاهلان، رابطه مؤمن با دنيا و متعلقات مادي، رابطه مؤمن با مؤمنان ديگر، پندهاي امام صادق( براي خردورزان، سفارش‌هاي عيسي بن مريم به حواريون مبني بر لزوم عيب پوشي از ديگران و مبارزه با خواهش‌هاي دنيوي، اخلاق سالکان، خدا و آخرت، غايت افعال مؤمنان و شيعيان، ويژگي‌هاي نماز مقبول و آثار آن، بحثي درباره حيا و محبت اهل بيت(ع) پايه محکم اسلام و... که عمل به وصايا و پندهاي امام صادق( ضامن سعادت و خوشبختي مؤمنان در دنيا و آخرت است.

‫اين پايان نامه که ترجمه و تحقيق کتاب "کشف الغمه في معرفه الائمه عليهم السلام" تأليف علامه ابوالحسن علي بن عيسي ابن ابوالفتوح اربلي متوفاي سال 692ق به زبان اردو است؛ در سه بخش به بررسي زندگي پيامبر اسلام و معجزات و فضايل آن حضرت و نيز فضايل و زندگاني امام علي( و غزوات پيامبر اسلام، پرداخته است. بخش اول، به تبيين جريان ولادت پيامبر اسلام(ص) و حسب و نسب شريف آن حضرت، زندگاني پيامبر اکرم( و انواع معجزات صادره از ايشان در طول حيات شريف آن حضرت، تبيين سيره اخلاقي پيامبر اکرم( قبل و بعد از بعثت و معجزات مقارن بعثت و پس از آن اختصاص دارد. نويسنده در بخش دوم، نخست به تفسير مسأله امامت و ضرورت آن پرداخته و پس از تشريح دلايل امامت امام علي(، به تفصيل، به بررسي دوران حيات پيامبر اسلام و امام علي( و ارتباط آن دو بزرگوار با هم پرداخته و نمونه‌هايي از فضايل و اوصاف امام علي( و نسب و خاندان آن حضرت، کنيه‌ها و القاب امام علي( را بيان کرده است. نگارنده سپس به ذکر بيعت مردم با امام علي( پس از سال‌ها غصب خلافت اشاره نموده و شايستگي‌هاي متعدد آن حضرت جهت احراز مسند خلافت و عدم شايستگي ديگران براي احراز اين مسند را بررسي کرده است. ضرورت اعتقاد به ولايت و محبت امام علي( طبق سفارش‌هاي متعدد پيامبر اسلام، تبيين نمونه هايي از شجاعت‌امام علي( در غزوات مختلف همچون: غزوه بدر، احد، خندق، بني‌نضير، بني‌قريظه، بني‌مصطلق، خيبر، فتح مکه، حنين، تبوک، ذات سلاسل، بيان زهد و قناعت بي‌بديل امام علي( و ماجراي نصب ولايت و امامت امام علي( در غدير خم، مباحث ديگر اين پايان نامه مي‌باشند.

جان اسپنسر تریمینگهام (17 نوامبر 1904ـ 6 مارس 1987) پژوهشگر بزرگی است که نامش با مطالعات «اسلام در آفریقا» گره خورده است و در واقع برجسته ترین محقّق در این زمینه در قرن بیستم محسوب میشود. یکی از مهمترین آثار او کتاب مسیحیت در میان اعراب پیش از اسلام است که در آن به تاریخ اعراب شمالی در طول شش سد? نخست میلادی میپردازد، و نفوذ مسیحیت در میان اعراب و تأثیر اعراب بر این دین را از نظر فرهنگی و تاریخی رصد میکند. گستر? جغرافیایی که در این پژوهش در نظر گرفته شده، تمام مناطقی است که اعراب در قرنهای اول تا ششم میلادی در آن ساکن بودند. این کتاب شامل هشت فصل است و سه فصل نخست آن موضوع این رساله میباشد. فصل اول نمایی کلی از پیشینه تاریخی اعراب قبل از میلاد مسیح به دست میدهد. در فصل دوم از ارتباط میان عیسی و پولس رسول با اعراب، گسترش مسیحیت در سوریه و برداشت منطقه غربی سوریه از این دین سخن به میان آمده است. در فصل سوم به سیاستهای امپراتوری روم و پادشاهی ایران در قبال قبایل بدوی، جنبش رهبانیت، و قبایل مسیحی در قلمرو امپراتوری روم پرداخته میشود.

این رساله ترجمه و تحقیق فصول 4 ،5 ،6 ،7، 8 آیین بوداست. نخستین فصل این رساله به بررسی آیین‌های عبادی آیین بودا می‌پردازد. گرچه با توجه به خداباور نبودن آیین بودا این موضوع عجیب به نظر می‌رسد اما باید به این نکته اشاره نمود که در آیین بودا موجودات مقدس بسیاری وجود دارند که آیین‌های عبادی‌ای نظیر تعظیم، نذورات و جشن‌های متعدد پیرامون آنها انجام می‌گیرد. دومین فصل این رساله به آداب سلوک بودایی نظیر پناه بردن و تشرف به رهبانیت و نیز مراسم ازدواج و آیین‌های درگذشت بودایی می‌پردازد. سومین فصل این رساله با بررسی مفهوم کرمه و اصول اخلاقی سنت‌های بودایی، بر دشواری تصمیم‌گیری اخلاقی برای بوداییان تأکید می‌کند. فصل چهارم این رساله به بررسی جایگاه زنان در نخستین جامعه بودایی و سپس در سنت مهایانه و وجره‌یانه می‌پردازد و نهایتاً می‌توان به این نتیجه رسید که علیرغم دیدگاه‌های نظری متفاوت، دیدگاه مساوات‌طلبانه بودا در سنت‌های بودایی، محقق نشده است. آخرین فصل این رساله با توجه به این اصل بودایی که هیچ چیز خود ثابتی ندارد، آیین بودا را علیرغم تأکیدش بر بی‌آزاری، آیینی طرفدار محیط زیست نمی‌داند.