جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين نوشتار که ترجمه ترکي استانبولي بخش هاي دوم تا چهارم کتاب "ربا" است؛ با استفاده از روش‌هاي مختلف فقهي، احکام فقهي ربا بحث و بررسي گرديده و سؤال ها و شبهه هاي مربوط به ربا پاسخ داده شده است. بخش اول، به بيان تاريخچه‌اي از بحث ربا در ميان فقهاي شيعه و اهل سنت اختصاص يافته است. در بخش دوم، احکام کلي ربا از منظر قرآن و روايات پژوهش شده و اشکال مختلف حرمت ربا بيان گرديده است. در اين بخش، همچنين ضمن تبيين حکمت تدريجي يا دفعي حرمت ربا؛ فلسفه حرمت ربا از منظري روايي بررسي گرديده است. در بخش سوم، که مهم ترين بخش اين نوشتار است، انواع ربا در فقه اسلامي و نيز رباي خريد و فروش، رباي قرضي از نظر مذاهب اسلامي و مبتني بر کتاب هاي فقهاي مسلمان شرح و بررسي گرديده و منابع فقهي شيعه و اهل سنت در اين زمينه معرفي شده است. در بخش مربوط به خريد و فروش و رباي مربوط به آن، ملاک‌هايي از احاديث اهل بيت( در خصوص حرمت ربا عنوان گرديده و اختلاف نظر فقه شيعه با فقه اهل سنت در اين زمينه برجسته شده است. بنا بر مذهب اهل بيت، از جمله ملاک‌هاي رباي خريد و فروش، بودن يا نبودن خريد و فروش به شکل مکيل و موزون عنوان شده و بر اساس اين نوع ربا، خريد و فروش مخصوص چيزهايي است که فقط با کيل و وزن فروخته مي‌شود و در اجناس ديگر چنين ربايي تصور نمي‌شود. فقهاي اهل سنت، با به کار بردن قياس، ملاک‌هاي ربا را مطرح کرده‌اند. نويسنده به وعده‌هاي عذاب براي ربا مندرج در قرآن کريم و روايات نيز اشاره و نيز اين وعده‌هاي عذاب از لحاظ حکم تکليفي ربا تجزيه و تحليل کرده و مواردي که حکم عذاب ربا براي آن قطعي است، بيان نموده است. از نظر نويسنده، محدوده حرمت ربا در روايات معصومين( کاملا مشخص شده و شرايط تحقق رباي معاملي نيز معين گرديده است. بخش چهارم، به راه‌هاي فرار از ربا از نظر فقهي و نيز طرح پانزده روش مندرج در کتاب هاي قديمي فقهي که به عنوان حيله‌هاي ربا مطرح شده؛ اختصاص يافته است.

‫چکيده : تحقيق حاضر، ترجمه و تحقيق کتاب "جنگ و جهاد در قرآن" تأليف آيت‌الله محمدتقي مصباح يزدي است، که ابعاد مختلف جنگ و جهاد در دين اسلام، ويژگي‌هاي آن، ضرورت جنگ و دفاع براي ادامه حيات حکومت اسلامي و جامعه مسلمانان و آثار و برکات جهاد و نيز قلمرو ‌آن بيان مي‌کند. نويسنده در شش فصل با استناد به آيات، روايات و سيره پيامبر اسلام و امام علي( زواياي گوناگون اين موضوع را بررسي کرده است. وي در ابتداي نوشتارش، ضمن تشريح کتاب مذکور و موضوع مهم جهاد در اسلام، شيوه بحث استاد مصباح يزدي در تلفيق مباحث عقلي و نقلي در باب جهاد را مي‌ستايد. آن‌گاه در فصل اول کلياتي از جنگ و جهاد و واژه‌هاي به کار رفته در قرآن کريم در اين زمينه ارائه گرديده و وجوب قتال در راه خدا از قرآن استخراج شده است. در اين فصل همچنين نگارنده اثبات مي‌کند جنگ و جهاد يک پديده اتفاقي نيست، بکله اصول و نظام خاص خود را دارد و بايد از لحاظ تکويني نيز در جنگ و جهاد بسيار دقت ورزيد؛ زيرا اين مسأله از بدو خلقت انسان و همزاد تاريخ خود انسان بوده، فروع مختلفي را در بر دارد. وي در فصول بعدي کتاب مذکور، پديده جنگ، جهاد و دفاع را از جنبه فقه و شريعت اسلامي وارسيده و ضرورت دفاع از دين خدا و مظلومان را مسأله‌اي فطري و ساري و جاري در همه اديان قبل از اسلام دانسته و نبردهاي بني‌اسرائيل براي تصرف فلسطين، جنگ طالوت و جالوت، جنگ‌هاي ايران و روم و جنگ‌هاي متعدد نام برده شده در قرآن را دليلي بر اين مدعا ارزيابي مي‌کند. شيوه‌هاي پرورش مجاهدان در راه خدا و القاي اين مطلب مهم به آنان که: به هيچ وجه از مردن نهراسند و مرگ در راه خدا (شهادت) را آغاز زندگي حقيقي بدانند؛ همچنين مسأله امدادهاي غيبي خداوند به گروه مؤمنان در جنگ‌هاي سخت و شرايط کمک خدا به آنان، از ديگر مندرجات مهم کتاب مذکور محسوب مي‌شود. که با رويکردي قرآني ارائه گرديده است.

‫اين پايان نامه، ترجمه، تحقيق و نقدى است بر مقدمه المُحَرَّر الوجيز فى تفسيرالقرآن العزيز تأليف ابن عطيه. مطالبآن شامل سهبخش است: در بخشاول متن كامل مقدمه ابن عطيه و در بخش دوم ترجمه آن و در بخش سوم شرح آن آمدهاست. در تحقيق متن، به موارد ذيل پرداخته شدهاست: ذكر مآخذ روايات، تصحيح اغلاط، شرح اعلام، نقل اقوال مفسران در تفسير آيات.

‫پايان نامه حاضر، ترجمه کتاب تاريخ سياسي اسلام (سيره رسول خدا) تأليف رسول جعفريان به زبان اردو است، که ضمن بيان گوشه‌هايي از تاريخ صدر اسلام، به تشريح سيره پيامبر (ص) در ابعاد مختلف تبليغي، اخلاقي، اجتماعي، سياسي و نظامي مي‌پردازد و شيوه آن حضرت براي دعوت مشرکان به دين اسلام و روي آوردن به عبادت الهي به جاي عبادت بت‌ها را بررسي تاريخي مي‌کند. نگارنده در مقدمه ابتدا به بحث درباره اوضاع عرب جاهليت از لحاظ سياسي، اجتماعي، فرهنگي و... پرداخته و مفهوم جاهليت را در لغت و اصطلاح بررسي کرده است. وي از جنبه زماني و مکاني چهل سال قبل از بعثت پيامبر اسلام را دوران جاهليت ناميده، که اين مطلب از ديدگاه فرهنگ قرآني مردود است، زيرا مردم ايران و روم که در آن عصر جزو اعراب نبودند، از نظر فرهنگ قرآن کريم مردمان دوره جاهليت ناميده شده‌اند. نويسنده به مرکزيت شبه جزيره عربستان در زمينه مسايل تجاري و همچنين محوريت عبادي آن به دليل وجود خانه خدا در آن و تقدس کعبه اشاره کرده و اوضاع مکه در آن دوران را وصف مي‌کند. در فصل دوم اعتقادات ديني و شريعت عملي مردم جزيره‌العرب مانند شرک و بت‌پرستي، مسيحيت، يهوديت و حنفيت بررسي، تاريخي گرديده و حالات و اوضاع ديني پيامبر اسلام (ص) در آن زمان از جهت عبادي بيان شده است. نويسنده در ادامه زمينه‌هاي حيات وحياني رسول خدا (ص) تا قبل از بعثت در غار حرا (دوران تحنّث) را بيان کرده و پيشينه اخلاقي آن حضرت را براي مردم زمان جاهليت و داشتن خصلت‌هاي ممتاز انساني تشريح مي‌کند. در فصل سوم اوضاع فرهنگي شبه جزيره عربستان مقارن با عصر بعثت، جهل مفرط مردم و اهميت دادن دين اسلام به علم و دانش بيان مي‌شود. برخورد پيامبر اسلام (ص) با مشرکان قريش در مکه در دوران رسالت به رغم فشارهاي آنان، مهاجرت مسلمانان به حبشه و دشمني‌هاي قريش با رسول خدا، از ديگر مطالب کتاب مذکور محسوب مي‌شود.

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است؛ يعنى به تفسير آياتى پرداخته است كه براى ما از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى از وضوح كافى برخوردار نبوده است. در اين كتاب، ابتدا آيه‏اى آورده شده است ودر مورد آن سؤالى مطرح شده وسپس با مراجعه به تفاسير وكتابهاى ديگر به آن سؤالها جواب داده شده است، چنين كتابى با اين ويژگيها، منحصر بفرد بوده واگر قبلاً كتابهايى نيز چون »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است ويژگيها وجامعيت اين كتاب را نداشته‏اند. در تحقيق نيز همين شيوه برگزيده شد وبا مراجعه به كتب تفسير واعراب القرآن يا جوابهاى ارائه شده را تحت عنوان »تحقيق« تأييد ويا آنها را رد كرده‏ايم وچون منبع اصلى ما در تحقيق، دو تفسير گرانقدر الميزان ونمونه بوده است، اگر احياناً نظرات اين دو كتاب را نپذيرفته‏ايم تحت عنوان »نقد وبررسى« به رد آنها اقدام كرده‏ايم. در تحليلها ونقدهاى ارائه شده چند قاعده واصل مد نظر بوده است يكى از اين اصول اصل عدم وجود مترادف در قرآن است كه بسيارى از تفاسير به آن توجه نداشته‏اند. گرچه تفسير الميزان اين اصل را مطرح ساخته است ولى در بسيارى از موارد به آن توجه نفرموده است. اصل ديگر اصل تشابه آيات واختلاف در بعضى كلمات است كه نكته‏هاى دقيق وجالبى از آن بدست مى‏آيد. اصل ديگر كه آن هم اصل بسيار مهمى است ودر حين ايجاز مشكلات تفسيرى بسيارى را براى ما حل مى‏كند اصل »تضمين« است ونيز اصول وقواعد ديگرى كه در مقدمه به آنها اشاره شده است. احاديث آمده در كتاب در حد توان به منابع اصلى ارجاع داده شده ودر بعضى موارد كه اسناد آنها ذكر نشده بود آنها را يافته در پاورقى ذكر نمودم براى ترجمه آيات مورد سؤال از ترجمه قرآن جلال‏الدين مجتبوى استفاده شده است واشعار نيز به صورتى شيوا وروان به فارسى برگردانده شده است. از ويژگيهاى اين كتاب اين است كه به تفسير همه آيات قرآن نپرداخته تا كتابش مانند تفاسير ديگر طولانى شده باشد ونيز همانند كتب »مجاز در قرآن« ويا »غريب القرآن« كه تنها يك جنبه را در نظر داشته ويا بصورت مختصر از مسأله گذاشته‏اند، نيست. از سوى ديگر چون مؤلف، كتاب را بصورت سؤال وجواب تنظيم كرده است خواندن آن را لذت‏بخش ساخته است. از جمله معايب كتاب اين است كه آيات وسؤالات تكرارى در آن زياد بچشم مى‏خورد وهمچنين مؤلف مى‏توانست آيات و سؤال و جوابهاى بيشترى را طرح كند تا كتابش از جامعيت بيشترى برخوردار بوده باشد.

‫اين پايان نامه که ترجمه و تحقيق کتاب "کشف الغمه في معرفه الائمه عليهم السلام" تأليف علامه ابوالحسن علي بن عيسي ابن ابوالفتوح اربلي متوفاي سال 692ق به زبان اردو است؛ در سه بخش به بررسي زندگي پيامبر اسلام و معجزات و فضايل آن حضرت و نيز فضايل و زندگاني امام علي( و غزوات پيامبر اسلام، پرداخته است. بخش اول، به تبيين جريان ولادت پيامبر اسلام(ص) و حسب و نسب شريف آن حضرت، زندگاني پيامبر اکرم( و انواع معجزات صادره از ايشان در طول حيات شريف آن حضرت، تبيين سيره اخلاقي پيامبر اکرم( قبل و بعد از بعثت و معجزات مقارن بعثت و پس از آن اختصاص دارد. نويسنده در بخش دوم، نخست به تفسير مسأله امامت و ضرورت آن پرداخته و پس از تشريح دلايل امامت امام علي(، به تفصيل، به بررسي دوران حيات پيامبر اسلام و امام علي( و ارتباط آن دو بزرگوار با هم پرداخته و نمونه‌هايي از فضايل و اوصاف امام علي( و نسب و خاندان آن حضرت، کنيه‌ها و القاب امام علي( را بيان کرده است. نگارنده سپس به ذکر بيعت مردم با امام علي( پس از سال‌ها غصب خلافت اشاره نموده و شايستگي‌هاي متعدد آن حضرت جهت احراز مسند خلافت و عدم شايستگي ديگران براي احراز اين مسند را بررسي کرده است. ضرورت اعتقاد به ولايت و محبت امام علي( طبق سفارش‌هاي متعدد پيامبر اسلام، تبيين نمونه هايي از شجاعت‌امام علي( در غزوات مختلف همچون: غزوه بدر، احد، خندق، بني‌نضير، بني‌قريظه، بني‌مصطلق، خيبر، فتح مکه، حنين، تبوک، ذات سلاسل، بيان زهد و قناعت بي‌بديل امام علي( و ماجراي نصب ولايت و امامت امام علي( در غدير خم، مباحث ديگر اين پايان نامه مي‌باشند.

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است. نويسنده آياتى را كه از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى مشكل بوده وبراى ما از وضوح كافى برخوردار نبوده در قالب سؤال وجواب مطرح نموده است. شيوه كار بدين صورت مى‏باشد كه آيه يا آياتى از قرآن را به ترتيب آورده است وبعد با توجه به آن سؤال يا سؤالاتى را مطرح كرده وبه آنها پاسخ داده است. چنين كتابى با اين ويژگى در نوع خود بى‏نظير مى‏باشد، اگرچه كتابهايى مانند »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است، اما اينها جامعيت وويژگى اين كتاب را ندارند. ما نيز ضمن ترجمه كتاب در تحليلِ جوابها شيوه خود كتاب را برگزيده‏ايم بدين صورت كه با مراجعه به تفاسير مختلف آنها را تأييد وتحكيم نموده ويا نقد كرده‏ايم. منبع اصلى ما در بررسى جوابها تفاسير شيعه بخصوص دو تفسير ارزشمند »الميزان« و»نمونه« مى‏باشد. وتقريباً در بيشتر سؤالها نظر يكى از اين دو تفسير را درباره سؤال وآيه آورده‏ايم. سعى بر اين بوده است كه از تفسير قرآن به قرآن استفاده شود وتفسيرهاى پيامبر (ص) وائمه (ع) را در ارتباط با آيه مورد سؤال بياوريم. علاوه بر دو نكته فوق اصول زير را نيز در بررسى تعدادى از جوابها مد نظر قرار گرفته است. 1 - اصل عدم ترادف در قرآن. 2 - اصل تضمين كه در عين ايجاز مشكلات تفسيرى فراوانى را حل مى‏كند. 3 - اصل عدم پذيرش رعايت فواصل در آيات به اين معنا كه خداوند تنها حفظِ سجع وآهنگين بودنِ آيات را مد نظر نداشته است، بلكه معنا ومفهوم خاصى را القاء مى‏كند. 4 - اصل عدم پذيرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زيرا هر حرفى در قرآن معنى خاصى را ارائه مى‏كند، بنابراين يا بايد معناى خاص آن حرف را شناسايى كرد ويا اينكه جمله داراى حرف زائده را بايد از باب تضمين دانست. آيات قرآنى تماماً با سوره وشماره در متن آورده شده است. براى ترجمه آيات از ترجمه آيت اللَّه ناصر مكارم شيرازى استفاده شده است اشعار نيز به صورت روان ترجمه شده‏اند. به صورت سؤال وجواب بودن كتاب باعث تفهيم بهتر وسريع‏تر نمودن فهم آن مى‏كند، كه از اين ويژگى خاص كتاب مى‏باشد. وجود سؤالها وجوابهاى تكرارى در كتاب زياد به چشم مى‏خورد وكتاب از جامعيت و شمول كافى برخوردار نيست ونويسنده مى‏توانست با طرح سؤالهاى بيشتر جامعيت بيشترى به آن ببخشد.

‫پايان نامه حاضر، ترجمه کتاب عقيله بني‌هاشم زينب( تأليف آيت‌الله علي کريمي جهرمي به زبان اردو، ابعادي از شخصيت زينب کبري‌( و علم، عبادت، صبر و نقش آن حضرت در کربلا را ارائه مي‌دهد. نويسنده در شش باب به بررسي زواياي مختلف حيات زينب کبري( مي‌پردازد. باب اول به معرفي اسم، حسب، نسب حضرت زينب(، تربيت ايشان در دامان فاطمه( و امام علي(ع) و القاب آن بانوي گرامي پرداخته و گوشه‌هايي از زندگاني ايشان را به تصوير مي‌کشد. در باب دوم مباحثي از ازدواج زينب(، و فرزندان آن حضرت به ويژه آنان که در کربلا شهيد شده‌اند، مطرح شده است. در باب سوم مقام علمي حضرت زينب( و علاقه فراوان ايشان به کسب دانش و معرفت از والدين و برادران امام و معصوم خويش اشاره شده و احاطه علمي حضرتش به مسايل مختلف، فصاحت و بلاغت حضرت زينب( که در کلمات و گفتارهاي ايشان کاملاً مشهود است (سخنراني‌ها در کوفه و شام) به تصوير کشيده مي‌شود. نويسنده در باب چهارم با اشاره به همراهي زينب( با امام حسين(ع) در کربلا، و عواطف زينب( در قبال برادرش، مديريت کاروان اسيران خاندان امام پس از واقعه عاشورا و جلالت و هيبت فوق‌العاده ايشان در مواجهه با عبيدالله بن‌زياد و يزيد بن‌معاويه را شرح مي‌دهد. در باب پنجم ابعادي از عبادت و بندگي خالصانه حضرت زينب(، کرامات و فضايل معنوي والاي ايشان، توسل شيعيان به آن جناب مقام عبوديت و جايگاه خاص زينب( نزد خداوند متعال و اهل بيت(ع) تشريح مي‌گردد. در باب ششم مقام اخروي حضرت زينب(، برخي سؤال‌ها در باره شخصيت ايشان و ديدگاه بعضي صاحب نظران در منزلت والاي علمي و معنوي آن حضرت بيان گرديده است.

‫اين پايان نامه، ترجمه کتاب نقش تقيه در استنباط تأليف نعمت الله صَفري به زبان اردو است، که با رويکردي فقهي، مشروعيت تقيه در اسلام و نقش آن در استنباط احکام شرعي را بيان مي‌کند. کتاب مذکور در چهار فصل تهيه و تنظيم شده است. فصل اوّل به تعريف و کاربرد واژه تقيه و تبيين معناي برخي کلمات مترادف آن اختصاص دارد. سپس نويسنده در صدد بيان تعريف تقيه در حکم بر آمده، نحوه استفاده از تقيه در فقه را به صورت اجمالي توضيح مي‌دهد. در فصل دوم تاريخچه تقيه و نيز تقيه در حکم شيعه با استفاده از آيات و احاديث از ابتداي پيدايي آن تا پايان غيبت کبراي امام زمان( ارائه مي‌شود. نويسنده در فصل سوم ادلّه مشروعيت تقيه را با استفاده از آيات، روايات و دليل عقلي مطرح کرده و شبهه ها و اتهام هاي وارد شده بر تقيّه و شيعه را در اين زمينه پاسخ مي‌گويد. وي به اين منظور با طرح تاريخچه‌اي از شُبهه اندازي‌ها در زمينه تقيه به شيعه، با استدلال، انواع نقدها و ايرادها به مشروعيت نداشتن تقيه پاسخ مي‌دهد. در فصل چهارم نويسنده به بحث درباره اقسام تقيه پرداخته و علل مختلف تقيه در سنّت ائمّه معصومين( مانندِ تقيه در حفظ جان امام علي(، حفظ جان اصحاب، جلوگيري از طعن مخالفان بر شيعه، همراهي و مدارا با اهل سنّت را در سيره معصومين و عالمان شيعه بررسيده و احکام شرعي تقيه مداراتي را بيان مي‌کند.