جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق حاضر مشتمل بر چهار فصل با این عنوان هاست: فصل اول، احوال شخصیه: ولادت، پدر، استادان، ویژگی های اخلاقی؛ فصل دوم، آثار علمی: کلام، رجال، فقه، اصول؛ فصل سوم، خدمات اجتماعی: تأثیر در حوزه های علمیه و علی الخصوص حوزه ی علمیه ی نجف اشرف، خدمات و آثار باقیه ی جاودانی؛ فصل چهارم، معرفی اجمالی کتاب «البیان» فی تفسیر القرآن: مسئله ی فضل قرآن، اعجاز قرآن، اوهام در زمینه ی اعجاز قرآن، سایر معجزات، قاریان مختلف، نزول قرآن بر هفت حرف، صیانت قرآن از تحریف، جمع قرآن، ظواهر قرآن، نسخ در قرآن، اصول تفسیر، تأثیر البیان بر سایر کتب علوم قرآنی پس از خود، روش های تفسیری، روش تفسیر آیت الله خوئی در تفسیر سوره ی حمد، تفسیر سوره ی حمد، محل نزول آن، فضیلت آن، تعداد آیاتش، درباره ی آیه ی «بسم الله»، اعراب «بسم الله»، دلایل جزء قرآن بودن «بسم الله»، نحوه ی قرائت آیه، تحلیل آیه ی «ایاک نعبد و ایاک نستعین»، اعراب آیه، تحلیل آیه ی «اهدنا الصراط المستقیم» تا آخر، نحوه ی قرائت، مفردات آیه

این پژوهش در ترجمه، تکمیل و تصحیح بخش نخست کتاب «الدرالنظیم فی لغات القرآن العظیم»، از حرف «الف» تا «ش»، اثر شیخ عباس قمی است. این کتاب به شرح اجمالی واژگان قرآن کریم پرداخته و به همراه ذکر ریشه سه حرفی واژه ها برخی آیات را نیز شاهد آورده است؛ اما چون به نظر محقق در این کتاب توضیح لغات مجمل است و برخی واژه ها نیز نیامده و یا شاهدی برای آنها آورده نشده است و ترتیب واژگان نیز به ترتیب الفبایی قدیم عربی براساس ریشه سه حرفی کلمات است، برای معاصران قابل استفاده نیست، وی سعی کرده است این کمبودها را جبران نماید

کتاب آراء المستشرقین حول القرآن الکریم در نقد وبررسی نظرات خاورشناسان پیرامون قرآن است. بخش مورد ترجمه این کتاب در پاسخ به این شبهه خاورشناسان است که محتوای قرآن مأخوذ ازبت پرستان، حنفاء، صابئین و سایر افراد بشر است.

کتاب تاریخ قرآن تألیف آیت الله محمد هادی معرفت دامت برکاته یکی از کتاب های ارزشمند درباره علوم قرآن است. این کتاب طی شش فصل، مسائل ضروری در شناخت قرآن را مطرح کرده است: فصل اول پدیده وحی را که پایه شناخت کلام خدا به شمار می رود، بررسی کرده است. در فصل دوم به مسائلی همچون: مدت نزول قرآن، نزول دفعی و تدریجی آن و آرای بزرگان در زمینه نزول دفعی قرآن پرداخته شده است. همچنین ترتیب نزول سوره ها، مکی و مدنی بودن آن ها، معیار تشخیص سوره های مکی از مدنی و این که آیا استثنایی در آیات هر سوره وجود دارد یا نه، بحث شده است. در فصل سوم از نظم و تألیف قرآن، نظم آیه ها در هر سوره و توقیفی بودن نظم آیات سخن گفته شده است. در فصل چهارم، قاریان قرآن، قرائت های هفتگانه، عوامل اختلاف در قرائت ها و راه تشخیص قرائت صحیح مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم به مسئله تحریف اختصاص یافته است. در فصل ششم، اسلوب ترجمه، فتوای فقها و دانشمندان شیعی و سنی، سابقه ترجمه در اسلام و نمونه هایی از ترجمه های قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.

در این پایان نامه بخشی از کتاب تاریخ فکرة اعجازالقرآن منذ البعثة النبویة حتی عصرنا الحاضر که درباره آراءو افکار دانشمندان اسلامی قرنهای ششم، هفتم و هشتم هجری قمری و در خصوص اعجاز قرآن است، ترجمه و بررسی شده است. در این پژوهش افزون بر ترجمه کتاب فوق به فارسی، پانوشتهایی در معرفی اشخاص وآثار مذکور در کتاب و بیان پاره ای نکات در زمینه تحدی، صرفه، تفسیر علمی و جز آن آمده است.

مورد ترجمه، بخش اخیر کتاب «درسات قرآنیه»تألیف محمد حسین علی صغیر است. مباحث این بخش عبارتند از، تعریف خاورشناسی و انگیزه های آن،موضوعات مورد اهتمام خاورشناسان نظیر تاریخ قرآن،ترجمه قرآن، نشر آثار قرآنی و بررسیهای موضوعی درباره قرآن، ارزیابی تلاشهای خاورشناسان دربررسیهای قرآنی، فهرست بررسیهای خاورشناسان درمورد قرآن. در این پایان نامه ضمن ترجمه تحقیقاتی نیزصورت پذیرفته است.

این پژوهش در ترجمه و تحقیق یکی از آثار دکتر محمدحسین ذهبی و شامل یک مقدمه و سه فصل با این مباحث است: مقدمه: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، کلمه ی تفسیر در قرآن و حدیث، معنای لغوی و اصطلاحی تأویل، تفاوت میان تفسیر و تأویل، استعمال تأویل در قرآن و روایات؛ فصل اول، سرگذشت تفسیر فی دو مرحله: مرحله ی روایت: تفسیر پیامبراکرم(ص)، تفسیر در عصر صحابه، مشخصات تفسیر در عهد صحابه، منابع صحابیان در تفسیر قرآن کریم، امیرالمؤمنین علی(ع) باب علم نبی، عبدالله بن عبّاس(ت68ق)، عبدالله بن مسعود (ت32ق)، اُبی بن کعب(ت1932ق)، زید بن ثابت ضحاک انصاری(ت40ق)، جابربن عبدالله انصاری، مفسّران معروف مکه و مدینه در دوره ی تابعین، مدرسه ی تفسیر قرآن در عراق، مرحله ی تدوین، قول ارجح درباره ی اولین مدون تفسیر؛ بخش دوم، مبدأ ظهور گرایش های انحرافی(باطنیان، محیی الدّین بن عربی، موضع معتزله در تفسیر قرآن، اهمّ کتب تفسیر معتزله، تفسیر مورخان و داستان سرایان، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن ثعلبی، عامل مهم ضعف تفسیر مأثور، شخصیت هایی که در ورود اسرائیلیات به تفسیر مؤثر بوده اند: عبدالله بن سلام(ت42ق)، کعب الاخبار (ت32ق)، وهب بن منبّه(ت110ق) عبدالملک بن عبدالعزیز بن جُریح(ت150159ق)، ابن عباس ناقل اسرائیلیات، رفع اتهام از ابن عباس، تفسیر برخی از صاحبان مذاهب نحوی؛ بخش سوم، تحقیقی درباره ی تفسیر شیعه امامی: پیدایش شیعه، اقلیت شیعه جدای از مسلمین چرا؟، موضع شیعه در تفسیر قرآن کریم، فهم ظواهر آیات قرآن، مصادر تبیین ظواهر آیات، سنّت، عترت، احادیث صحابه، روش پیامبر و اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن، فهم عقل یا تدبّر در عمق قرآن، فهم معنوی و بواطن قرآن کریم.

اثر قرآنی«اضواء علی متشابهات القرآن» نوشته شیخ خلیل یاسین است که در دو مجلد تنظیم و در انتشارات«دار و مکتبه الهلال بیروت لبنان» به زیور طبع آراسته شده است. نویسنده در این کتاب کوشیده است با صرف مهارت مقتضی در کل 114 سورة قرآن با طرح 1651 سؤال و جواب تفسیری، آن دسته از آیات و عبارات قرآنی که به نظر وی فهم آن برای قرآن پژوه مشکل و ممکن است در آن دچار شبهه و اشکال شود با استفاده از ادلة تفسیری و ادبی مورد سؤال و جواب قرار دهد و از ابهامات آن درحد توان پرده بردارد. در این پژوه سعی شده است که ضمن ترجمه روان و ساده(از بخش اولاین کتاب) پیرامون آراء مطرح شده توسط نویسنده، با استفاده از منابع معتبر و مشهور تفسیری و لغوی(اعم از منابع اهل سنت و امامیه) تحقیق و بررسی به عمل آید و در صورت لزوم پاسخ های نویسنده پیرامون سؤالات مطرح شده مورد نقد و موشکافی قرار گیرد. با تحقیقی که در این مورد به عمل آمده کسی تا کنون اقدام به ترجمه و یا تحقیق پیرامون این اثر قرآنی ننموده است.

موضوعات مورد بحث در این پایان نامه عبارت است از: مقدمه ای در شرح حال مؤلف، فصل اول، تاریخ قرآن؛ فصل دوم، تاریخ حدیث؛ فصل سوم، عدالت صحابه. در فصل اول این موضوعات آمده است: کتابت قرآن، نویسندگان وحی، جمع قرآن، جمع قرآن در عهد عثمان، مصاحف ارسالی عثمان به بلاد.

مقدمتان فی علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسیر به نامهای المبانی لنظم المعانی و المحرر الوجیز بوده که بااهتمام آرتور جفری در یک مجلد به چاپ رسیده است.بخش اول و دوم این کتاب را به ترتیب آقایان مجیدمعارف و عبدالوهاب شاهرودی ترجمه، نقد و تحقیق کرده اند . بخش اخیر این اثر که شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانی و تمام مقدمه المحرر الوجیز است، در این پایان نامه بررسی شده و اموری که انجام گرفته عبارتنداز: تصحیح اغلاط مطبعی، شرح اعلام، استخراج مآخذروایات و اشعار و استدراک مطالب در منابع دیگر.