جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ردي است بر بحث امامت از كتاب المغني، تأليف قاضي عبد الجبار همداني معتزلي (م 415 ه) كه مؤلف از مطالب كتاب الشافي، سيد مرتضي (م 436 ه) بهره جسته است. نام دقيق كتاب و مؤلف به علت افتادگي آغاز و انجام كتاب مشخص نشده؛ ليكن به قرينه قلم خوردگي هاي متعدد و همسان بودن كتابت با رساله قبلي مي بايست مؤلف همان فرج الله فرزند هاشم حسيني كاشاني باشد. (سيد محمود اشكوري) [مرعشي 32/714 أعيان الشيعة: 8/396؛ مؤلفين كتب چاپي فارسي و عربي: مشار، 4/806]

از: محمد بن مازندراني (محتملاً) ؛ زمان تأليف: محتملاً 1298هـ. ق. نويسنده كه صريحاً نام خود را درين كتاب ذكر نكرده و باحتمال نام فوق از چند سطر پايان كتاب بدست آمد مي گويد: «درين زمان يكي از مقرين و معاندين دين مبين ... » كتابي تأليف كرده و در متن بر طبق عقايد استحاقيه بزعم خود خواسته ناطقي واحد و حاكمي منفرد و سلطاني وحيد سواي خداوند عالم جل شأنه و سواي مظاهر چهارده گانه اثبات كند و براي اثبات خود كتاب و سنت را سهل التأويل مفيد مي داند لذا چندان در عدم حجيت آن دو اصرار نمي ورزد ولي بشدت به «ضرورت» چون قابل تأويل نيست حمله مي برد و از آنجا كه عقايد او كاملاً خلاف شرع است ما در رد او اين كتاب را رد سه مطلب و يك خاتمه مي پردازيم: مطلب اول: اين قول قول ائمه و مشايخ مذهب ما نيست و آن صرف افترائي است كه بر آنها بسته اند؛ مطلب دوم: در اثبات اينكه اين مذهب بدعت است ... ؛ مطلب سوم: در اثبات حجيت ضرورة؛ خاتمه: در ذكر ايات و اخبار كه در رد منكرين ضرورة و بدعت صادر شده است. (عبدالله انوار) [كتابخانه ملي 6/650]

رساله ايست بزبان عربي كه قاضي نورالله شوشتري در رد نوشته زين العابدين كاشي كه بر عليه شيعه نگاشته، نوشته است. مبناي كتاب بر قال اقول گذاشته است. (علي نقي بهروزي) [الهيات تهران ص 127؛ حضرت شاهچراغ 2/219]

ردهايي است بر عقايد مجبره و قدريه با توجه به آيات كريمه [مولفات الزيدية 2/22]

مولف که از مخالفين سرسخت شيخيه بوده واز کتاب آنها به عبارت صحيفه ملعونه نام برده به رساله اي از سوال وجوابهاي شيخ احمد احسايي دست يافته وپس از مطالعه آن اين رساله را در رد آنها نگاشته است مولف در صفحه (38ر) از رساله ديگرش درکلام بنام <شفاء القلوب> واستادانش درفقه واصول همانند شيخ جعفر کاشف الغطاء وفرزندش شيخ موسي کاشف الغطاء نام برده است. مولف بجهت تعظيم وتکريم وتمجيد بزرگان وفقهاي حوزه نجف از شيخ احمد احسايي، احترام نام برده است ولي درنهايت نظرات وي را رد ونقد مي کند، اين رساله که شروع آن درتبريز بوده در تهران دراول شعبان 1256 ق بپايان رسيده است از مطالعه آغاز رساله بر مي آيد كه يكي از علماء تبريز (كه مولف او را آخوند مكرم مي خواند و بر پشت نخستين برگ آمده كه مقصود قراچه داغي است) بر شيخ احمد احسائي در مورد ده سخن او اعتراضاتي ايراد كرده و گويا او را تكفير مي كند و مولف كه از شاگردان و طرفداران احسائي است آن ده عبارت را نقل و شرح و توجيه مي كند و هر گونه اعتراضي را بر او ناروا مي مي داند. و گاه با سخناني تند از معترض ياد مي كند. در مقدمه رساله نيز مولف به ارزش مقام علمي و معنوي شيخ احسائي اشارت دارد و اجازات و تقريظات علماء بزرگي مانند: سيد مهدي بحر العلوم، وحيد بهبهاني، سيد علي طباطبائي، ميرزا ابو القاسم قمي، شيخ جعفر نجفي، شيخ موسي نجفي، سيد رضا و پسرش سيد عبدالله شبر (كه اينان همه جز بحرالعلوم و وحيد بهبهاني استاد مولف بوده اند) را درباره او مي آورد. مولف درباره اعتقاد شيخ احسائي به معاد جسماني با تفصيل بيشتر بحث مي كند و. از كتابهاي خود رياض العارفين (كه مي گويد كتاب بزرگي است) و شفاء القلوب (كه هر دو در اصول عقائد است) نام مي برد. در چند جاي اين رساله از نتايج سوء اجتماعي كه بر اثر تفرقه هاي عقيدتي نصيب مسلمانان خاصه طبقه علماء روحاني شده است سخن مي گويد. نويسنده اي كه ظاهرا يكي از شاگردان شيخ احمد احسائي است، در رابطه با بعضي از آثار اعتقادي استاد خود و مسائلي كه وي در آنها خلاف گفته، پرسشهايي مطرح كرده و پاسخ آنها را خواسته است. مؤلف حاضر با دست يافتن بر اين كتاب كه آن را «صحيفه ملعونه» خوانده، به هر دو تاخته و رديه حاضر را بر آن نگاشته است. در اين كتاب ده عبارت از عبارتهاي احسائي مطرح شده و در آنها بحث مي شود. تأليف اين اثر در تبريز آغاز شده و به سال 1256ق. در تهران به اتمام رسيده است. (زهره معيري) مؤلف كه از شاگردان شيخ احمد احسايي است، به رساله اي برخورد مي كند كه در رد احسايي نوشته شده است او از مطالب آن رساله ناراحت شده و رساله حاضر را در پاسخ اشكالات آن مي نگارد و هيچ نامي از رساله و مؤلف آن ذكر نمي كند. او اين رساله را در تبريز شروع و در تهران اول شعبان 1256 به پايان رسانيده است (صدرائي و ديگران) پاسخ بر كتابي است كه در آن پرسشهائي اعتقادي و فقهي شده مربوط به بعضي از نوشته هاي شيخ احمد احسائي و مسائلي كه وي در آنها خلاف گفته، و آن كتاب متضمن رد بر آن پرسشها بوده و مؤلف ما با شدت بروش احسائي بر آن كتاب رد نوشته و آن را «صحيفه ملعونه» خوانده است. در اين كتاب ده عبارت از عبارتهاي احسائي مطرح شده و در آنها بحث مي شود، و نام رساله معلوم نشد كه چيست. در تبريز بتأليف اين كتاب شروع شده و در طهران بتاريخ شب يكشنبه از ماه شعبان 1256 پايان يافته است. (سيد احمد اشكوري) از محمود بن محمد تبريزي شاگرد شيخ احمد احسايي بر متن استاد خود. (دانش پژوه) از محمود بن محمد تبريزي در دفاع از آراي شيخ احمد احسايي و پاسخ بمخالفانش كه در تبريز آغاز و در تهران در ساعت 3 شب يكشنبه شعبان 1256 بانجام رسانده است. در آن درباره مخالفان آمده: «مكتب منهم صحيفة ملعونة فيها مسائل مسئولة و عبائر مرموزة سئل فيها عن حال قائلها ... فكفره قوم و سكت عنه آخرون فسلطني الله علي تلك الصحيفة الملعونة كالارضه فمزقتها، ده عبارت اين «صحيفه ملعونه» در آن آمده و خردگيري شده است. در آن از شفاء القلوب فارسي مؤلف ياد گرديد. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله را مؤلف كه از شاگردان شيخ احسائي بوده در رد بر اعتراضات به شيخ نگاشته است. آغاز تأليف تبريز و پايان آن در تهران در سال 1273 ه بوده است. « محمود نظري » آغاز كتاب: الهي تاهت اوهام المتوهمين و قصرت طرف الطارفين ... ... . اما بعد فيقول تراب اقدام المومنين ... . . محمود بن محمد التبريزي انه قد و جد في هذا الزمان اقوام استهوا هم الشيطان ... . حتي ادعوا علم ما لا يعلمون ... . . و قد سبق عليهم رجل قد سماه اشباه الناس عالما فتبعه لا حق لا يعرف من الحق دليلا ... . فكتب صحيفة معلونه فيها مسائل مسوله و عبائر مرموزه ... . . و المسول عنه ليس باعلم من السائل عنها ... . . فكفره قوم و سكت عنه آخرون فسلطني الله علي تلك الصحيفة الملعونه كالارضه فمزقتها كل ممزق ... . . العبارة الاولي قول او ستادي و من عليه استنادي استنادي ... . . فخر الموحدين الشيخ احمد بن زين الدين ... . . في رسالة العلم و غيره و هو قوله ... . العلم. قسمان علم قديم هو ذاته و علم حادث. انجام كتاب: و منعتهم عن التكفير فلم يجدي بهم نفها بل زادهم شدة و حرصا و لذا زاد غيظي فطويت كشحي عنهم و اعتزلت منهم و كتبت في ردهم رسائل متعدده و كتبا متكثره ليردعهم عما يعلمون ... . . و شرعت في تاليف هذه الرساله في دار السلطنه تبريز و ختمتها في دار الخلافة تهران و صينت الحدثان ... . . و كان ذلك في الساعة الثالثه من ليلة الاحد من شهر شعبان. سنه ستة و خمسين بعد الماتين و الالف مستعجلا حريصا علي اتمامه. تم في ثلاثه عشر من شهر شعبان سنه 1263 في دار الخلافة طهران في دار النواب الاشرف الو الا شاهزاده كيكاوس ميراز طول الله عمره و زاد دولته. [مرعشي 15/49؛ كتابخانه ملي 18/216؛ مجلس شورا 22/96؛ دانشگاه تهران 12/2757]

ردي است بر بعضي عقائد كلامي اين مقفع و بيشتر به مساله اعتقاد به نور و ظلمت كه از معتقدات مجوس مي باشد، پرداخته است. اين پاسخ بر رساله اي نوشته شده منسوب به ابن المقفع [مولفات الزيدية 2/14]

رد بر رساله اي است كه يكي از گمراهان بابيه در حقانيت باب نوشته، و مخصوصاً در باره امامت و معجزه بيشتر بحث شده، و مشتمل بر سه مقدمه و چند مقصد است. (سيد احمد اشكوري) [مرعشي 9/21]