جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

میشل فوکو با نوشتن کتاب تاریخ جنون در سال ۱۹۶۱ خود را به عنوان یک فیلسوف تراز اول در فضای اندیشه اروپا مطرح می‌کند. او را فیلسوف نظام‌های اندیشه می‌نامند و بیش از همه تحت تأثیر فروید، مارکس و نیچه است. در دوره اول فکری که روش دیرینه‌شناسی را پیش می‌گیرد معتقد است باید مسائل را در سطح بررسی کرد و از هرگونه رفتن به عمق پرهیز کرد. فوکو فیلسوف گسست هم هست چرا که معتقد است باید بر پراکندگی‌ها و گسست‌های تاریخ متمرکز شویم. روش دیرینه شناسی تلاشی است برای کشف قواعد ساختاری حاکم بر گفتمان که سعی دارد از هرگونه تأویل یا ساختارگرایی اجتناب کند. نهایتاً به دلیل کشف تعارضات روش‌شناسی و برآورده نشدن اهداف دیرینه‌شناسی، فوکو به تبارشناسی گشتِ اندیشه می‌کند و بر مفهوم قدرت متمرکز می‌شود. در این دوره رابطه گفتمان و عوامل غیرگفتمانی با هم بررسی می‌شوند. مهم‌ترین عامل غیر گفتمانی قدرت است که ارتباط قدرت و معرفت معنا را می‌سازد. از نظر فوکو به‌وجود آمدن علوم نه صرفاً بر پایه نیت خالص دانشمندان بلکه وابسته به روابط قدرت است. حوزه دانش مدرن با قدرت ارتباط منطقی دارد. در آثار دهه ۷۰ او دو مفهوم برجسته وجود دارد: ۱٫ «فرضیه سرکوب» که اشاره به این مطلب دارد که حقیقت ذاتاً ضد قدرت و رهایی‌بخش است؛ و ۲٫ «قدرت مشرف به حیات» که تمرکز آن بر بدن انسان به عنوان محل دخل و تصرف است.

درس‌گفتار تأملی بر فلسفه‌های اگزیستانس و پدیدارشناسی توسط سید جمال سامع در سرای هنر و اندیشه برگزار شد. فایل 13 جلسه در دسترس شما قرار می‌گیرد.

در بحث حاضر روش ما انسان شناسی پیشینی که به آن فلسفی هم گفته می شود است و با انسان شناسی تجربی که در روان شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، جامعه شناسی و … مورد بحث است، کاری نداریم.

سرآغاز کار هنری یا سرچشمه اثر هنری به آلمانی Der Ursprung des Kunstwerke یکی از آثار مهم مارتین هایدگر، فیلسوف معاصر آلمانی است که آنرا در سال ۱۹۳۵ منتشر کرد که در واقع متن سخنرانی های وی می‌باشد که بصورت رساله ای مستقل درآمد. هنر برای هایدگر، امری فراتر از معنای هنر مدرن که تنها با ادراک حسی انسان، قابل شناسایی است می باشد. درواقع، هنر در نزد هایدگر، در ذیل مقوله ی زیبایی شناسی که از مظاهر دوران مدرن می باشد نیست زیرا مسأله هنر، تنها مسأله حس نمی باشد. هایدگر، فیلسوفی است که به پرسش از وجود به عنوان راه حلی برای نیست انگاری در جهان معاصر می اندیشد و هنر را هم در پرتو وجود می بیند. فهم این رساله، نیازمند درک صحیحی از مبانی فلسفه ی مارتین هایدگر می‌باشد و فهم مستقل آن بدون توجه به مبانی فلسفی وی و همچنین تأثیرات و پیش زمینه های فکری هایدگر، به نحو مطلوبی میسور نخواهد بود. در این درس‌گفتارها، دکتر محمود خاتمی ، استاد دانشگاه و مدرس فلسفه، بویژه مکتب پدیدارشناسی، به اندیشه های این فیلسوف برجسته با محوریت کتاب سرآغاز کار هنری پرداخته است. خاتمی در این دوره، ابتدا به شرح تفکرات فیلسوفانی که بر شکل گیری اندیشه هایدگر، همانند ادموند هوسرل و … می پردازد و سپس قدم به قدم، با توضیح و شرح مبانی فلسفه ی مارتین هایدگر، به شرح این رساله می پردازد.

یادداشت دکتر سروش دباغ پیرامون این جلسات: “از بخت شکر دارم و از روزگار هم. بازخوانی آثار اندیشمندان معاصر ایرانی، از دغدغه ها و دل مشغولی های جدی من در سالیان اخیر بوده است. پس از برگزاری دوره های شریعتی شناسی، سروش شناسی، شایگان شناسی، مطهری شناسی، شبستری شناسی و بازرگان شناسی در سه سال گذشته، از فروردین ۹۵، دورۀ ملکیان شناسی را آغاز کرده ام. تقارن این دوره با شصت سالگی جناب مصطفی ملکیان را به فال نیک می گیرم. بنا دارم آثار مکتوب ایشان، اعم از کتاب و مصاحبه را در این دورۀ ۱۶ جلسه ای بر رسم و ملاحظات و تاملات خویش دربارۀ آنها را با مخاطبان در میان گذارم.”

فیلسوفان نظام ساز و از جمله صدرالمتألهین خود در بند معرفی نظام فلسفی خویش نیستند، بلکه این وظیفه بر عهده کسانی است که بتوانند مباحث را غربال و حاصل آن را در نظمی نو و به زبانی ساده تر بیان نمایند. این سنت که سالهاست در غرب رواج دارد، هنوز نتوانسته در فرهنگ اسلامی رواج پیدا نماید و بایسته و شایسته است که در ترویج این مهم اهتمام جدی به عمل آید. با این نگرش عبدالرسول عبودیت که سالها در حوزه فلسفه اسلامی مطالعه و تفکر کرده و توانسته از خرمن اساتید بزرگواری چون آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی خوشه چینی نماید و هم اکنون استاد تمام و عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره)، کتاب در آمدی بر نظام حکمت صدرایی را در سه جلد به رشته تحریر در آورده است. مجموعه حاضر درس گفتارهای عبدالرسول عبودیت پیرامون این کتاب است که می توان آنرا شرح و بسطی از آن دانست. در این مجموعه که بر اساس سال ها همکاری مستمر ایشان با گروه فلسفه و کلام دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تدوین شده، تلاش گردیده اصول اساسی فلسفه صدرالمتألهین به روشنی و تا حد امکان بدون ابهام تبیین گردد. امید است این مجموعه بتواند به رشد تفکر عقلانی و فلسفی این مرز و بوم کمک نماید. مزاج – وجود نفس – چیستی نفس – تجرد نفس – قوای نفس – مراتب نفس – حدوث نفس – بدن ونفس – انفعال نفس