جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در آستانه چهلمین یادمان علی شریعتی،با محوریت این بحث که او برای امروز ما چه حرفی دارد؟پای صحبت دو تن از شریعتی پژوهان نشسته ایم.دو پژوهش گر از دونسل و از زاویه های متفاوت،راه شریعتی را به ویژه در پروژه “رهایی بخشی” و نیز دغدغه های معرفتی اش مورد بحث قرار داده اند. حسین مصباحیان،دانش آموخته فلسفه و استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران که آثار او عمدتاً در حوزه فلسفه معاصر غرب، علوم انسانی، دانشگاه، معنای زندگی و شریعتی‌شناسی است. مصباحیان دوره دکتری فلسفه را با نوشتن رساله‌ای به راهنمایی دیتر میسگلد در دانشگاه تورنتو گذراند و سال هاست با مقالات مختلفی درباره راه شریعتی، کوشیده تا پیشنهادات بومی را در حوزه اندیشه واکاوی و جست و جو کند. سیاوش صفاری، استادیار دانشگاه ملی‌ سئول و دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی از دانشگاه آلبرتا است.او از جست و جوگران پروژه شریعتی به حساب می آید و چنان چه در بحث پیش رو نیز مطرح کرده،نه طرفدار شریعتی که پژوهش گری بی طرف است.صفاری در عین حال که بر پیشنهادات نظری شریعتی تاکید دارد و در صدد تبیین و برساخت آن هاست،منتقدی صریح است که بی هیچ اغماضی نقدش را عنوان می کند. آن چه که در ارتباط با شریعتی در این بحث در نظر داشته ایم،نگاهی مصداقی و خُرد بر مباحثی ست که به طور واضح برای امروز ما حایز اهمیت دانسته می شود. همواره در نظرات شریعتی،وجوهی متناقض و نیز جنبه های ابهام آمیز وجود داشته است.اما می شود این همه را آغازگاهی برای تفکری اصیل نیز دانست.تلاش برای شنیدن حرف شریعتی در این جا و اکنون،تلاشی در جهت مفصل بندی و مقوله بندی اندیشه های اوست.در قلمرو مقوله هاست که معنای جدیدی از کل به دست می آید و روشنی در اندیشه به ما این امکان را می دهد که اجزای تشکیل دهنده آن کل را با وضوح بیشتری مورد مداقه قرار دهیم.

این ویدئو حاوی گفت‌وگوی عبداللّه احمد نعیم (متولد ۱۹۴۶)، متفکر سودانی‌ـ‌امریکایی و از پیروان اندیشۀ محمود محمد طه (اعدام‌شده در ۱۹۸۵)، با ژاک برلینربلاو، استاد دانشگاه جرج‌تاون، است. نعیم اکنون استاد حقوق دانشگاه اِموری است و کتاب «اسلام و حکومت سکولار: مذاکره دربارۀ آیندۀ شریعت» (انتشارات دانشگاه هاروارد، ۲۰۰۸) از مهم‌ترین تألیفات او به شمار می‌آید. در این گفت‌وگو، که در قالب برنامۀ «فِیث کُمپلکس» (۲۰۰۹) اجرا شده، نعیم به پرسش‌هایی دربارۀ این کتاب و به‌طورکلی موضوع اسلام و سکولاریسم پاسخ می‌دهد. به‌گفتۀ او، قوانین شریعت نمی‌تواند عین کلام خدا باشد، چون کلام خدا را انسان‌ها فهم و تفسیر می‌کنند و ما به‌عنوان انسان ممکن است دربارۀ چیستی مراد خدا با هم اختلاف‌نظر داشته باشیم. نعیم می‌گوید سکولاریسم به‌ معنای جدایی دین و حکومت برای جوامع مسلمانان موضوع جدیدی نیست و همواره در طول تاریخ وجود داشته است. او حضور دگراندیشی در جامعۀ اسلامی را لازم می‌داند و می‌ستاید و آن را به‌‌معنای تمایل به ایستادن و سخن‌گفتن در برابر جریان گفتمان غالب¬ معنا می‌کند. نعیم خود را مسلمانی عامل به شریعت می‌داند اما حکومت سکولار را برای امکان تحقق جامعۀ دینی ترجیح می‌دهد. او بر این باور است که ایمان به اسلام یا هر دین دیگر منطقاً نیازمند امکان بی‌ایمانی است، زیرا ایمان اگر با اجبار صورت گیرد، هیچ ارزشی ندارد.

در دوران معاصر، نهاد علم در ایران دستخوش تغییرات فزاینده‌ای شده و مطالعه این تغییرات از منظر پیامدهایی که برای نظام دانش ایران به‌دنبال داشته از اهمیت به‌سزایی برخوردار بوده است. بی‌تردید توانمندی، توسعه و استقلال واقعی کشورها نسبت مستقیمی با توانایی آن‌ها در تولید علم و توسعه علمی- تحقیقاتی دارد و تولید، بسط و گسترش علم، تأثیر بسیار عمیقی در تمامی حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور دارد. در تحولات چند دهه اخیر، توجه ویژه‌ای به تولید علم و به‌کارگیری آن به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته علمی یا کشورهای در حال توسعه علمی، شده است. در جوامعی که تولید علم در حد مطلوب است توسعه علمی نیز ایجاد می‌شود. سوال اصلی این است که مدیریت این نهاد در کشورمان به دست مدیران علمی است یا مدیرانی غیرعلمی؟!