جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«مقدمه‌ای بر فلسفه هایدگر» شرحی ساده و خواندنی از کتاب هستی و زمان و مضامین اصلی تفکر هایدگر است که نه به آثار دیریابی که درباره او نگاشته شده شباهت دارد و نه به قصد ایجاز و اختصار، چیزی از تفکر او را از قلم می‌اندازد. مایکل واتز در این شرح مختصر که به دقت در قالب بخش‌های کوتاه و عناوین مجزا روایت شده، پیچیدگی‌های فلسفه هایدگر را برای خوانندگان تازه‌کار رفع می‌کند و به تعبیر مایکل اینوود، به خوبی می‌تواند مقدمات تفکر او را به نوشته‌های دشوار متأخرش گره بزند.

کتاب چهار رساله در باب زندگی مجموعه از چهار مقاله از سه فیلسوف دوران باستان. مقاله ی اول با نام درباره ی زندگی خصوصی نوشته ی سنکا فیلسوف رواقی است. مقاله ی دوم با نام درباره ی آرامش ذهن نیز نوشته ی سنکا است. مقاله ی سوم فرمان هایی در باب زناشویی (اندرزی به عروس و داماد) نام دارد که توسط پلوتارک، فیلسوف و تاریخ نگار یونان باستان نوشته شده است. مقاله ی چهارم نامه ی فرفوریوس به همسرش مارکلا است. فرفوریوس فیلسوف نوافلاطونی بوده و از شاگردان فلوطین بوده است. مجموعه ی روزگار نخست، مجموعه ای است که هدف آن آشنا کردن خوانندگان با فلسفه و نیز فیلسوفان دوران باستان است. این مجموعه از طریق ترجمه کردن آثاری از فیلسوفات دوران باستان که تا کنون به فارسی ترجمه نشده اند بر فاصله ی زمانی چیره شده و سبب می شود خوانندگان امروزی با تفکر متفکرانی که قرن ها پیش زندگی می کرده اند آشنا شود. کتاب چهار رساله در باب زندگی اولین جلد از مجموعه ی روزگار نخست است. مقاله های این کتاب توسط محمد علی شامخی ترجمه شده و انتشارات نقش و روزگار آن را منتشر کرده است. در بخشی از مقدمه ای بر مقاله ی اول می خوانیم: گرچه معنای عام واژهی لاتینی اوتیوم، همان طور که اغلب در ترجمه ها دیده میشود، «فراغت» است، در اصل معنایی خاص از آن مراد میشده است: فراغت از فعالیت اجتماعی با رهایی از مسئولیت های اجتماعی سنکا در این مقاله از فراغت به همین معنای خاص دفاع می کند؛ با این توضیح که او بیش از هر چیز، دل نگران رهایی آدمی از قید و بندهای وظیفه ی اجتماعی به قصد صرف خلوت خود در علائق فرهنگی و فلسفی است (به همین دلیل است که با عنوان این مقاله را به در باره زندگی خصوصی برگرداندیم و نه آنگونه که رایج است درباره ی فراغت). او بیش از هر جای دیگر در همین رساله ی در باره ی زندگی خصوصی در مورد جوانب نظری این موضوع تأمل کرده است: در این رساله، دفاع از زندگی خصوصی ذیل اعمال بایسته ی مرد خردمند رواقی، که انسانی است به کمال تام رسیده، فهمیده می شود و نه ذیل محذوریت های فانیان متوسط الحالی همچون پاولینوس، سرنوس، یا خود سنکا.

«الهیات ابن‌سینا» نوشتۀ روبرت ویزنوسکی، بررسی علمی پیشرفت‌های ابن‌سینا در فلسفه با تمرکز بر چارچوب متافیزیکی او و تأثیرگذاری وسیعش در فلسفۀ اسلامی و غربی است. این کتاب به بررسی پاسخ‌های ابن‌سینا به پرسش‌های محوری در‌مورد روح، بدن، خدا و جهان پرداخته و تحلیلی قابل‌قبول از فرآیند تفکر وی ارائه می‌دهد. به‌طور کلی، این کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که بخش اول متمرکز بر درگیری ابن‌سینا با سنت‌های فلسفی پیشین و بخش دوم متمرکز بر نظریات نوآورانۀ او است. در بخش اول، ویزنوسکی به بررسی تعامل ابن‌سینا با پروژۀ فلسفی‌ای اشاره دارد که به‌دنبال آشتی دادن اندیشۀ نوافلاطونی و ارسطویی بود. به عقیدۀ نویسنده، این تلاش برای ترکیب نظریات این دو مکتب در شکل‌دهی رویکرد ابن‌سینا به متافیزیک بسیار مهم بوده است، زیرا منجر شده بود او با ایده‌های شخصیت‌های کلیدی مانند ارسطو، اسکندر افرودیسی و پروکلس دست‌و‌پنجه نرم کند. از‌طریق این تحلیل، ویزنوسکی نقش ابن‌سینا را به‌عنوان پلی بین فلسفۀ یونان‌باستان و گفتمان فلسفۀ‌ اسلامی تبیین می‌کند. بخش دوم کتاب بر «تألیف ابن سینا» تمرکز دارد که نشان‌دهندۀ سهم منحصر‌به‌فرد ابن‌سینا در تفکر متافیزیکی است. در اینجا ویزنوسکی مفاهیم بدیع ابن‌سینا مانند «تمایز ماهیت و وجود»، «اصول وجوب و امکان» و «رابطه‌ی علیت و الوهیت» را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. وی خاطر‌نشان می‌شود که این ایده‌ها در درک تأثیر ابن‌سینا بر فلسفۀ اسلامی پس از او و مکاتب اروپایی قرون‌وسطی بسیار مهم هستند. می‌توان گفت که کتاب «الهیات ابن‌سینا» علاوه‌بر اینکه کاوشی در دستاوردهای فلسفی ابن‌سینا است، همچنین تحلیلی از انتقال و دگرگونی عقاید در میان فرهنگ‌ها و ادوار مختلف است. با این اوصاف، خواندن این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ فلسفه، مطالعات اسلامی و گفت‌وگوی پیچیده بین عقل و ایمان بسیار مفید خواهد بود.

نویسنده کتاب حاضر می گوید: «این کتاب تلاش من برای نگریستن به ابعاد مهمی از کار لودویگ ویتگنشتاین(1889-1951) در نسبت با زندگی او و طرز تلقی اش از خویش است، تلاشی نه برای پوشش دادن جملگی ابعاد زندگی یا کار او، بلکه برای دیدن راههایی که این دو با هم می خوانند.» روز یکشنبه ششم اکتبر 1929، لودویگ ویتگنشتاین در یکی از اتاق هایش در کیمبریج، از خواب آشفته ای پرید. با رمز ساده الفبای معکوسش نوشت: ناتوان از فکر، افکار کابوس وار و تکراری. سپس با الفبای روشن خوابش را ثبت کرد، خوابی راجع به استیصال از مشاجره بر سر تلاش نومیدانه برای تعمیر دستگاهی که یک بار تنظیمش کرده بود. او شرح خواب را چنین پایان برد: فکر کردم مجبورم با کسانی زندگی کنم که نمی توانم خودم را حالی شان کنم. این فکری است که در واقع اغلب اوقات دارم. در عین حال احساس می کنم عیب از خودم است. ویتگنشتاین بعد از تلاشی مختصر و تاحدی سرسری برای تعبیر این خواب، رمزنویسی خود را دوباره از سر گرفت و نوشت: حال در این جا، خودم را خیلی بیگانه احساس می کنم. کاملا متکی به خود. کتاب حاضر اولین اثر مستقل جیمز کلاگ، ویتگنشتاین پژوه و استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا است.

کتاب «تاریخچه‌ی کوتاهی از فلسفه» نوشته‌ی «نایجل واربرتون» را «مریم تقدیسی» به فارسی برگردانده است. این کتاب به معرفی متفکران بزرگ فلسفه غرب می‌پردازد و مهم‌ترین نظریات آن‌ها را درباره دنیا و روش بهتر زیستن بررسی می‌کند. نایجل واربرتون در فصل‌های چهل‌گانه این کتاب ما را به گشت‌وگذار در عمده‌ترین نظریات تاریخ فلسفه می‌برد. او داستان‌های جالب‌توجه و اغلب عجیب‌وغریبی درباره مرگ وزندگی فلاسفه‌ای بازگو می‌کند که ما را به تاُمل وا‌می‌دارند. نایجل واربرتون نه‌تنها تاریخچه فلسفه را به شکلی قابل درک روایت می‌کند، بلکه ما را به فکر کردن، بحث کردن، استدلال کردن و سؤال کردن ترغیب می‌کند. تاریخچه کوتاهی از فلسفه خلاصه‌ای از جستجوی همیشگی بشر درزمینهٔ درک فلسفی به دست می‌دهد و از خواننده دعوت می‌کند که در این بحث جذاب شرکت کند. بحثی که از چرایی ماهیت واقعیت و روش زندگی آغاز می‌شود. پرسش‌هایی که ذهن سقراط حکیم را به خود مشغول کرده بود و او را هرروز به بازار آتن می‌کشاند تا سؤالات عجیب خود را از مردم ‌بپرسد و ذهن آن‌ها را برآشوبد. چون با پرسیدن این سؤالات به آن‌ها نشان می‌داد که چقدر درکشان از دانسته‌هایشان اندک است. کتاب حاضر را انتشارات «ققنوس» منتشر کرده است.

کتاب «آزادی و رازدانی» پرسشی دشوار را پیش کشیده است: دین‌ورزان چگونه می‌توانند آزادی را گسترش دهند؟ پاسخ را اگر به زبان آیزایا برلین برگردانیم آنان می‌توانند در گسترش آزادی درونی (مثبت) نقش بسیار داشته باشند. ولی برای گسترش این آزادی نمی‌توان از دستور و اجبار بهره گرفت چون آزادی بیرونی (منفی) را بر باد خواهد داد. راه این کار، تربیت است و اگر این راه درست پی گرفته شود پنجره‌ای به سوی آزادی معنوی خواهد گشود. آزادی معنوی، گشودن چشم جان و دیدن جهان ملکوت است- جهانی که پیامبران دیده بودند و بدان فراخوانده بودند. غزالی راه رسیدن به این حالت را در تربیت صوفیانه می‌دید. چنین تربیتی اگر به سرانجام برساند هم آزادی معنوی را برای صوفی به بار خواهد آورد هم به گسترش آزادی بیرونی کمک خواهد کرد چراکه بنیاد آن بر بردباری است- بردباری‌ای که ریشه در نظریه‌ی ترازهای حقیقت دارد و باور به پلکانی‌بودن شناخت حقیقت.

کتابی فراهم‌آمده از گزیدۀ سخنان و نوشته‌های برجامانده از سه تن از اندیشمندان مشهور چینی است که پس از کنفوسیوس در فاصلۀ قرن پنجم تا سوم پیش از میلاد ظهور کردند. مو تزو از نخستین مخالفان کنفوسیوس و در پی ترویج آیین عشق جهانی بود؛ هسون تزو به سرشت بد انسان باور داشت و اندیشه‌های او بعدها صفت واقع‌گرایانه پیدا کرد؛ و سرانجام، هان فی تزو محور همۀ تعالیم خود را بر پایۀ قانون‌گرایی استوار کرده بود. هر سۀ این اندیشمندان توصیف‌هایی از سرشت انسان به‌دست داده و بر آن اساس توصیه‌هایی برای زندگی فردی و شیوۀ حکم‌روایی برتر در اختیار نهاده‌اند.

کتاب "کوهنوردی با نیچه" داستان دو سفر فلسفی است ، که ساخته و پرداخته ی "جان کاگ" است. او در یکی از آن ها به عنوان یک جوان درونگرای نوزده ساله ظاهر می شود و داستان دیگر، هفده سال بعد ، در شرایطی کاملا متفاوت از داستان قبلی است. او اکنون همسر و پدر است و همسر و فرزند خردسال او به یکدیگر وابسته هستند. "جان کاگ" عازم قله های سوئیس و بالاتر از سیلز ماریا می شود ،جایی که در آن "نیچه" آثار برجسته خود همچون "چنین گفت زرتشت" را نوشته است. هر دو داستان سفر "جان کاگ" در جستجوی خرد در هسته ی فلسفه "نیچه" انجام می شود ، اما این سفر ها ،او را به تفسیرهای کاملا متفاوت و عمیق تری در مورد وضعیت انسان می رسانند. "کوهنوردی با نیچه" کاوش جالبی است که نه تنها در مورد ایده آل های "نیچه" بلکه در مورد چگونگی تجربه ی زندگی او با ما به عنوان افرادی که در قرن بیست و یکم زندگی می کنیم، ارتباط بر قرار می کند. "کوهنوردی با نیچه " کتابی جسورانه ، صمیمی و سرشار از بینش هایی در مورد خودداری از شکست و تعادل عقل و جنون است. این کتاب می تواند شما را با اندیشه های "نیچه" آشنا کند، اما رمز موفقیتش در این است که یکی از دیدگاه های اصلی فیلسوف را مطرح می کند؛ دیدگاهی که برای درک آن نیازی نیست تمام آثارش را خوانده باشید و آن دیدگاه "ضرورت خودْ شدن" است. این کتاب را بخوانید و آگاه باشید که ممکن است شما هم ترغیب شوید تا خودتان بشوید.

سویه‌های عرفانی و رازآلود اندیشه های ویتشگنشتاین در دوره‌ی اولی فکری اش که مقارن زمانه ‌ی پرشور و شر است، همواره بحث برانگیز بوده، بر سر آنها اصرار ها و انکار های فراوان رفته است، یکی از پژوهش های برجسته در این کتاب «ویتشگنشتاین متقدم و عرفان» که در آن فرض قرائنی عرفاتی از تراکتاتوس به آزمون گذاشته می‌شود. آتکینسون نویسنده‌ی کتاب با نقد روش تحلیل رایل آغاز می‌کند و سپس با نظر به آثار دوره‌ی اول فکری ویتشگنشتاین از رابطه‌ی مفاهیمی مانند نشان دادن، واقعیت، زمان، بی معنایی و معناداری با امر رازآلود بحث می‌کند و در ادامه درگیر نقد و بررسی تفسیرهای ویتشگنشتاین پژوهانی از قبیل انسکم، هکر و اشتاینیوس می شد.

هایدگر پایان فلسفه را اعلام کرد و از طرفداران سرسخت نازیسم بود. آیا او اسطوره ای عمیقا محافظه کارانه ارائه می کرد یا ساختارشکنی اساسی از فلسفه را آنگونه که ما می شناسیم؟ معرفی هایدگر مقدمه ای در دسترس برای تفکر نامفهوم او فراهم می کند، زمینه های تاریخی آن را ترسیم می کند و طنین های معاصر آن را بررسی می کند. مارتین هایدگر«پادشاه پرده نشین» فلسفه بود، یا مهمترین شارح و حامی عرفان غیردینی که ره به بیراهه می برد؟ گروهی هایدگر را از حیث قوّۀ ابداع و ابتکار، قدرتمندترین فیلسوف قرن بیستم دانسته اند که در پس پشت همۀ جریان های اصلی تفکر پست مدرن ایستاده است. او پایان فلسفه و ختم مذهب اصالت بشر را اعلام کرد و پشتیبان پروپاقرص نهضت ناسیونال سوسیالیسم هیتلر بود.این کتاب قدم اولی است برای معرفی قابل فهم تفکر او که به پیچیدگی و ابهام شهرۀ خاص و عام است. گامی در جهت بررسی زمینه های تاریخی اندیشۀ وی و سهمی که در تحول بوم شناسی، الهیات، هنر، ادبیات و دیگر حیطه های بشری در زمانۀ ما داشته است.