جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه دین شاخه‌ای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی‌است که بن‌مایه آن‌ها پرسش‌هایی‌است که از دین سرچشمه می‌گیرد. فلسفه دین، ارزیابی مفاهیم و باورهای بنیادین سنت‌های دینی ویژهٔ جوامع مختلف است. موضوعات اصلی فلسفه دین، استدلال پیرامون طبیعت، وجود یا عدم وجود خدا، زبان دین، معجزه، دعا، مسئله شر، صفات خدا، پلورالیسم دینی، معرفت‌شناسی دینی و رابطه بین دین و دیگر نظام‌های ارزشی مانند اخلاق و علم تجربی است. فلسفه دین با فلسفه دینی متفاوت است؛ فلسفه دینی فکر فلسفی‌است که توسط دین هدایت می‌شود که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در فلسفه مسیحی یا فلسفه اسلامی جستجو کرد، اما فلسفه دین تبیین عقلانی ماهیت دین به خودی خود است، بنابراین برای مطالعهٔ فلسفه دین نیازی به باورمندی به ادیان وجود ندارد. اصطلاح فلسفهٔ دین، اصطلاحی‌است که از اواخر قرن هجدهم رایج گردیده‌است. این اصطلاح تحت تأثیر هگل رواج یافت که گونه‌های مختلف فلسفه را در نظام فکری خود وارد کرده بود. فلسفه دین، با پرسش‌های بنیادی آغاز می‌شود که ادیان به وجود آورده‌اند. فلسفه‌ورزی در این پرسش‌ها بازتاب برداشت فیلسوف از کارکرد فلسفه‌است. بخش مهمی از فلسفهٔ دین را دلایل وجود خدا و دلایل عدم وجود خدا تشکیل می‌دهند. دلایل جهان‌شناسانه وجود خدا سابقه‌اش به افلاطون و ارسطو می‌رسد که به مفهوم علیت باور داشتند. دلایل وجودشناسانه که نخستین بار آنسلم آن را باب کرد، مرکز ثقلش مفهوم موجود کامل است. دلایل عدم وجود خدا و رد ادله سنتی اثبات خدا نیز همواره مورد توجه فلسفهٔ دین بوده‌است.

موضوع این کتاب، شرح تجدید حیات فکری از نظر منظر اسلام است. کتاب حاضر، حاصل سخنرانی‌هایی است که با در نظر گرفتن ترقی رشته‌های جدید علم و معرفت در مغرب زمین با قصد احیا و بازسازی فکر دینی در اسلام، توسط علامه «محمداقبال لاهوری» در محافل دانشگاهی شهرهای مدرس، حیدرآباد، و علیگره ایراد شده‌اند. سخنرانی‌های یاد شده، حول هفت محور معرفت و تجربه دینی، محک فلسفی تجلیات تجربه دینی، تصور خدا و معنی نیایش و آزادی، و جاودانی من بشری؛ روح و فرهنگ تمدن اسلامی؛ و آیا اصل حرکت در ساختمان اسلام و دین ممکن است، می‌باشند. سخنران، در هر یک از این مباحث آرا و نظریات فلاسفه و علمای مسلمان و غیرمسلمان را شرح داده و به نقد و مقایسه آن‌ها با یکدیگر پرداخته است.