جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عوارف المعارف کتابی است در آداب و سیر و سلوک عارفان که مولف شهیر آن مشارب ذوقی اهل طریقت را با رسوم اهل شریعت درآمیخته و با آیات و روایات و اخبار و اقوال بزرگان از عرفا مزین ساخته است. این کتاب از آغاز تالیف مورد استقبال و استفاده فراوان طالبان و مریدان واقع گردید و شهرت و اعتبار بسیاری کسب کرد و جزء بهترین کتاب های درسی خانقاهی شد. بر این اثر گرانقدر، که از امهات متون صوفیه است، ذیل و تعلیقه و حاشیه ها نوشته اند. احادیث آن را استخراج کرده اند، به تهیه گزیده ای از آن همت گماشته، و به تأسی از آن کتاب های دیگر پرداخته اند. متن حاضر ترجمه ای از عوارف در قرن هفتم است و بر خلاف شیوه نگارش آن عصر (فنی و متکلف)، با نثری مرسل آراسته به برخی از صنایع ادبی پرداخته شده است. در باره کتاب: این کتاب که شهرت جهانی را برای سهروردی به ارمغان آورد و از طرف دیگر در بیشتر نقاط از قلمرو اسلام این کتاب آنچنان اهمیت داشته که تدریس این کتاب به عنوان شرط اول تأسیس خانقاه به شمار می رفته است . و از نظر منابع عرفانی جزء امهات است به گونه ای که این اثر بسیار منظم و دقیق طرح شده و این در حالی است که در کتاب های عرفانی معمولا ً نظم ندارند . این کتاب در زمان خود سهروردی به فارسی ترجمه شده است و قدیم ترین ترجمه فارسی آن ظاهراً همان است که اسماعیل بن عبد المؤمن در سال 655هـ کرده است ترجمه های دیگری هم از عوارف المعارف شده است یکی ترجمه ای است از ظهیرالدین عبدالرحمن بن بزغش که خود از مشایخ سهروردیه بوده است در فارس ، یک شرح فارسی نیز براساس همین ترجمه به وسیله نواده ظهیرالدین ـ جنید بن فضل الله بن عبد الرحمن که صدر لقب داشته است ـ جهت شاه شجاع آل مظفر تألیف شده است. عماد فقیه کرمانی هم عوارف المعارف را به عنوان طریقت نامه به رشته نظم کشیده است. کتاب عوارف المعارف که مشتمل بر شصت و سه باب است، شهاب الدین تقریباً در تمام مسایل و تجارب صوفیه به بحث پرداخته است و سعی کرده در هر باب حقیقت آراء و آداب متصوفه را از آنچه مدعیان در آن باب دارند باز نماید و ساحت صوفیه را از اتهامات مخالفان تنزیه کند از این رو در آغاز کتاب ، شیخ از منشأ علوم صوفیه ، برتری علم آنها و توجه آنها به تصفیه قلب و باطن به تفصیل صحبت می کند ماهیت تصوف و سبب آن که قوم به این نام خوانده شدند با ذکر کسانی که به صوفیه منسوب می شوند و از آنها نیستند در دنبال این مباحث می آید . در باب شیخ و خرقه مشایخ و همچنین در باب رباط و خانقاه نیز به تفصیل سخن می گوید و بحث را به اختلاف احوال مشایخ در سفر و مقام و در باب آداب مربوط به سفر می کشد و حتی از تفاوت بین احوال صوفیه متجرد و متأهل سخن می گوید چهار باب درباره سماع ـ سه باب درباره چله نشینی و دو باب درباره اخلاق . اما در باب آداب که منشأ تربیت و اخلاق صوفیه است با تفصیل بیشتر صحبت می کند از آداب طهارت و نماز گرفته تا آداب خور و خواب وصحبت . آخرین ابواب کتاب هم در باب احوال روح ، مکاشفات صوفیه و مسایل مربوط به خواطر و واردات و احوال و مقامات است که سرانجام منتهی به بحث دربرخی اصطلاحات قوم و در مسایل مربوط به بدایات و نهایات می شود تمام این ابواب را نویسنده با ذکر احادیث نبوی و روایات مشایخ آغاز می کند و اشتمال کتاب بر اطلاعات و معلومات تاریخی آن را جالب تر می نماید بعضی باب ها از جمله آنچه در باره روح و نفس دارد از لحاظ روانشناسی صوفیه اهمیت خاص دارد درباره احوال و مقامات هم آنچه در عوارف المعارف آمده است شامل نکات دقیق است و این مسئله با این دقت در کلام متقدمان نیست. عوارف المعارف مثل رساله قشیریّه خلاصه جامعی از تمام تعالیم صوفیه را عرضه می کند ودر این کتاب، شهاب الدین مخصوصاً به آداب و اخلاق صوفیه توجه دارد و این نکته ازمواردیست که عوارف المعارف را با احیا ء علوم الدین امام غزالی پیوند می دهد.

كتاب حاضر نوشته ابن رشد، درباره قیاس از مجموعه کتب منطقی ارسطو است. ارسطو به عنوان بنیان گذار قیاس حملی، بحث های مستوفی را در این زمینه انجام داده که حاصل آن در شش رساله مقولات، العبارة، تحلیل اول، تحلیل دوم، جدل و بر رد سوفیست امروزه در دسترس است. وی اعتقاد دارد که قیاس باید پیش از برهان مورد بحث قرار گیرد زیرا قیاس عام تر است، به عبارت دیگر برهان گونه ای قیاس است اما هر قیاسی برهان نیست. ارسطو معتقد است قیاس گفتاری است که در آن هنگامی که چیزهایی فرض شود چیزی دیگر جز آنها که فرض شده اند به دلیل بر جا بودن مفروضات، به ضرورت نتیجه می شود. ارسطو قیاس را چنین تعریف می کند: قیاس برهانی است که در آن با فرض بعضی از چیزها، چیز دیگر غیر از آنچه فرض شده بالضرورة و از این حیث که چنین هست، لازم می آید. در واقع این تبیین نسبتاً مناسبی از ماهیت یک استدلال معتبر است. اما نظریه رسمی وی درباره قیاس، همه استدلال هایی را که این تعریف در موردشان صدق می کند مورد بررسی قرار نمی دهد. قضایایی که در قیاسات به کار می روند همه به شکل موضوع- محمول هستند و آنها چهار قسم می باشند: یا موجبه اند (affirmative) یا سالبه (negative)، و یا کلی (universal) هستند یا جزئی (particular).

ارغنون ارسطو حدود یازده قرن پس از پیدایش، به زبان عربی ترجمه شد که تحلیل و ارزیابی نخستین ترجمه های آن سبب می شود از یکسو با اهتمام مسلمین به میراث یونانی در سده های نخستین و از سوی دیگر با میزان صحت و دقت ترجمه ها آشنا شویم. عبدالرحمن بدوی نخستین ترجمه های عربی از مجموعه ارغنون ارسطو به علاوه ایساغوجی فرفوریوس را در یک مجموعه سه جلدی جمع آوری و تصحیح کرد. کتاب حاضر خلاصه ای از کتاب فوق بوده که شامل دو مقاله است: مقاله اول- بررسی نظریه القیاس. مقاله دوم- از انالوطیقا الاولی «و هو کتاب القیاس» است که شامل خصائص قیاس، النتائج الکاذبة، انواع الاستدلال الشبیهة بالقیاس است. در میان مطالعات انجام گرفته درباره منطق ارسطو، دو رویکرد را می­ توان از یکدیگر متمایز ساخت. در یک رویکرد، قیاس ارسطویی به عنوان یک دستگاه استنتاج طبیعی صورت بندی می شود. در رویکرد دوم، نظریه قیاس ارسطو با نگرش اصل موضوعی سامان می­ یابد.