جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مناظره ايست بين ابوالهذيل علاف، و يكي از پسران حضرت علي (ع) در مجلس و اثق خليفه عباسي او يكي از رجال حديث مذهبي حنفي بشمار است. (عبدالحسين حائري) [مرعشي 1/283]

مناظره اي که مؤلف درسال 951 درحلب بايکي از عالمان اهل سنت انجام داده است در اين رساله، بحث پيرامون دلايل عقلي و نقلي تعين شيعه اثني عشريه به عنوان فرقه ناجيه است، كه در منزل يكي از دوستان مؤلف در شهر حلب به صورت محاوره و مناظره، در سال 951 ق انجام گرفته است. (سيد محمود مرعشي) عاملي يا اعيان زاده حلبي درباره مذهب شيعه مناظره و نخست از فقه جعفري و مقايسه آن با فقه حنفي آغاز كرده و در اينجا از كتاب منخل غزالي كه در طعن بر ابو حنيفه نوشته و ادله فراوان بر اثبات كفر او اقامه كرده و نيز از النكت الشريفه في الرد علي ابي حنيفه كه تأليف يكي از فضلاء مصر است و نسخه آنرا عاملي در مصر ديده ياد ميكند هم در اين رساله ميگويد «فرق شيعه هر چند از مجموع فرق اهل سنة اندك ترند اما از يكايك فرق كم نيستند همچنين درباره، ارث پيغمبر، جيش اسامه، و دشنام به خلفاء سخن گفته است. عاملي در پايان رساله ميگويد «پس از اعتراف حلبي به مذهب تشيع درباره ديگر موضوعات كلامي مانند مسئله رويه، قضاء و قدر و مسائل فرعيه از قبيل مسح و متعه نيز با او سخن گفتم و سرانجام وي از صاحبان شيعه شد و دشمنان خاندان پيغمبر را دشنام گفت. مباحثه بين مؤلف و يکي ازعلماء اهل سنت درحلب است که به استبصار وي مي انجامد. نام مؤلف درفهارس نيامده است. صورت مباحثه شيخ حسين بن عبدالصمد عاملي با يكي از علماي اهل سنت در حلب به سال 951 هـ ق. مولف با دانشمندي سني در حلب بسال 951 قمري درباره پيروي از ابي حنيفه يا امام صادق و امامت مباحثه كرده و در پاره اي از مسائل كلامي با او سخن گفته تا وي شيعي گشته است. «دانش پژوه، افشار» رساله لطيفي است متضمن حكايت صورت بحث شيخ حسين بن عبدالصمد حارثي پدر شيخ بهائي با يكي از فضلاء حلب كه از رفقاي وي و اهل سنت بوده است در موضوع امامت. چنانچه رساله نشان ميدهد اين مباحثه سرانجام منتهي بقانع شدن آن فاضل حلبي گرديده (عبدالحسين حائري) مناظره مؤلف با برخي ازعلماي اهل سنت که درسال 951 ق در شهر حلب برگزارشده، موضوع آن مذهب تشيع واثبات حقانيت آن وضرورت متابعت اهل بيت عليهم السلام است. پس از آن مؤلف مباحث اين مناظره را به صورت رساله اي تدوين کرد. صورت بحث شيخ عزالدين حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي (م -984) والد شيخ بهاء الدين محمد عاملي است با يكي از فضلاء و اهل بحث حلب در مسئله امامت ... شيخ حسين عاملي ميگويد: در 951 در خانه يكي از فضلاء حلب كه اهل بحث بود و با من دوستي قديم داشت ميهمان بودم. به او گفتم از آنجا كه من و تو هر دو در تحصيل علوم اسلامي عمري صرف كرده ايم و تقليد در مسائل مذهبي از ما شايسته نيست. دوست من آمادگي خويش را براي بحث اعلام داشت. نخستين سؤالي كه از او كردم درباره ابوحنيفه بود پرسيدم: به چه دليل از قرآن و سنت از ابوحنيفه پيروي ميكنيد پاسخ داد كه او مجتهد است و من مقلد او شيخ حسين عاملي مسائل مختلف كه در اصول و فروع مورد بحث او با دوستش قرار گرفت بيان مي دارد و در پايان چنين مي آورد: ثم باحثته في مسائل كلاميه كالرؤية و القضاء و القدر و في مسائل فرعيه كالمسح و المتعه و ذلك بعد ان اذعن ... و سب اعداء اهل البيت عموما و سب الثلاثه خصوصاً ... و اتضحت له حقيقة الحال و صار من خواص الشيعه» (عبدالحسين حائري) رساله اي است در بيان مسئله امامت و دلايل عقلي و نقلي تعيين شيعه اثني عشريه به عنوان فرقه ناجيه. مؤلف اين رساله را به صورت محاوره و مناظره در سال951ق. در منزل يكي از دوستان خود در شهر حلب تاليف كرده است. آغاز كتاب: بسمله الحمدلله علي ما انعم به فكفي و صلوته و سلامه علي عباده الذين اصطفي محمد النبي الامي و اهل بيته ذوي الكرم و الوفا و بعد فهذه صورة بحث وقع لهذا الفقير ... حسين بن عبدالصمد الجباعي في حلب سنة احدي و خمسين و تسعمائه اضافني بعض فضلائها انجام كتاب: و صار من خواص الشيعه ولله الحمد اولا و آخراً [مجلس سنا 2/5؛ التراث العربي 5/230؛ مدرسه نمازي ص 392؛ الذريعة 22/291؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي، منزوي 1/245؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 2/660؛ آية‌ الله فاضل خوانساري 1/112 و1/177؛ فهرست آستان قدس 4/258 و 1/556؛ مرعشي 3/334و 33/190و3/334 و 13/76و 17/5و 18/205؛ آيت الله جليلي 242؛ خاندان ميبدي 100؛ مدرسه حكيم 1/48؛ دليل المخطوطات 1/254؛ مجلس شورا 10/826؛ فهرست دانشگاه تهران 3/627 و 8/640؛ فهرست رضوي 4/258؛ كتابخانه ملي تبريز 2/711؛ نشريه 7/539؛ مجلس شورا 23/815؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/245؛ كتابخانه ملك 5/240 و 5/97؛ دانشگاه 2/627-628؛ الفبائي آستان قدس 553؛ گلپايگاني 3/52؛ مرعشي 28/107؛ الذريعة 22/291؛ مجلس شورا 32/219؛ مكتبة اميرالمؤمنين 4/399؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: مناظرة مع بعض علماء الحلب (ترجمه) = مناظرة مع بعض العامة (ترجمه) حسيني شيرازي، ابوالحسن (-11)

زمان تأليف: قرن سيزدهم هـ. ق. مسأله قضا و قدر از جمله مسائلي است كه همواره درباره آن بين اهل فلسفه و دين بحث بوده نويسنده اين رساله با اعتقاد بمسأله قضا و قدر از روي دلائل با ثبات آن مي پردازد. او پس از آنكه در مقدمه خود درين زمان از مطموس شدن فلسفه و علم شكوه مي كند و مي گويد از مردم بايد كناره گرفت تا توانست در راه علم گام برداشت سپس مي گويد بر اثر برخورد با مولانا شيخ حسين نام چون او سؤال از قضا و قدر كرد بنا را بر آن گذاردم كه بجواب او دست يازم. اما اين جواب چون از علم واجب و مشية و قدرة و اراده او نمي توانست بر كنار باشد لذا اين مسائل را بابتداء آوردم و سپس باصل سؤال پرداختم. (عبدالله انوار) رساله ايست در قضا و قدر كه به سبك عارفان و فيلسوفان متشرع نگاشته شده. مولف در مقدمه از استاد خود شيخ سليمان با تجليل ياد ميكند (شايد سليمان بحراني) و نيز از معاصران خود شيخ حسين را شيخ حسين را ميستايد. وي اين كتاب را در چهار فصل و يك خاتمه ترتيب داده است هر فصل داراي بخشهاي گوناگون است. 1- در اثبات واجب توحيد او 2- در اينكه آيا صفات خدا زائد بر ذات او هستند ؟ 3- در بيان قدرت 4- در بيان علم خدا خاتمه - دنباله علم سخن گفته است. وي در كتاب از ابن سينا، قوشچي، سهروردي شيخ بهايي قطب رازي ميثم بحراني؛ خواجه طوسي، محقق شريف، غزالي، فخر رازي، شيخ مفيد، علامه حلي، نوبخت و بسياري از دانشمندان ياد كرده است. (عبد الحسين حائري) [مجلس شورا1/24/9؛ ملي 10/34]

الرسالة العملية المشتملة علي اصول الدين و فروعه المدعمة بالادنة و البراهين العقلية كما بين فيها جميع ابواب الفقه. (حميد مجيد هدو) [مدينة العلم-ف ص47؛ ]

مناظرات مؤلف است با يکي از مبلغان مسيحي در هند که به فارسي نگاشته بود و چون به مکه رفته بود بخواهش سيد احمد دانشمند مکي آنرا بعربي برگردانده است، رد ميزان الحق آن مسيحي است. آغاز كتاب: بسمله، الحمدلله الذي لم يتخذ ولدا و لم يکن له شريک في ملکه ... فيقول ... رحمة الله بن خليل الرحمان ... [مشار 68؛ کتابخانه ملک 1/41] شرح و حواشي: الرد علي اظهار الحق بهاري همداني، محمد باقر بن محمد جعفر (1277-1333)