جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از واقعیت¬های تاریخی در مورد قرائات قرآن، اختلاف قرائات است. پیدایش قرائات گوناگون، معلول دو گونه علت بوده است که می¬توان آنها را به علت¬های طبیعی و اجتهادی تقسیم کرد. بر پایۀ پژوهش صورت گرفته، یک سری از علل، به صورت طبیعی صورت گرفته¬اند که دانشمندان و مفسران علوم قرآنی نیز به آنها پرداخته¬اند و عواملی چون: اختلاف لغات و لهجه¬های عرب، خالی بودن کلمات از علائم، اعراب و نقطه در صدر اسلام، عدم وجود الف ممدوده در ساختار کلمات و سهل¬انگاری کاتبان کلام وحی در نگارش رسم¬¬الخط دقیقی از قرآن را در برمی¬گیرند. در مقابل مسائلی چون تعصب و خودبینی برخی از قاریان در ارائۀ قرائت جدید، بی-اطلاعی از قواعد عربی، چشم و هم¬چشمی قاریان، تحمیل قواعد صرفی و نحوی، از علل اجتهادی برخی قاریان در توسعۀ قرائات بوده است. با مراجعه به نصوص تاریخی کتب قرائات، می¬توان اثرگذاری اجتهاد قاریان بر علوم اسلامی را به وضوح مشاهده کرد.

انتشار کتاب «کشف الارتیاب» سید محسن امین عاملی در رد عقاید وهابیان و بیان تاریخ ایشان، موجب شد وهابیان و طرفداران ایشان مقالات و کتاب‌های متعددی در پاسخ به آن منتشر کنند. یکی از این کتاب‌ها که علامه امینی در جلد سوم الغدیر به بخشی از اتهام‌های آن بر شیعیان پاسخ گفته‌اند، کتابی است با عنوان «الصراع بین الاسلام والوثنیه» نوشتۀ عبدالله قصیمی که در دو جلد اتهام بر شیعیان و عقاید ایشان و دفاع از وهابیان نجد و مذهب سلفی است. این نوشتار به معرفی این کتاب، تاریخچۀ انتشار آن، نویسندۀ آن و بیان نمونه‌هایی از مطالبش پرداخته است.

رابطه دنیا و آخرت، رابطه‌ای است که بین اوّل و آخر انسان در یک مسیر وجود دارد. در حقیقت، دنیا و آخرت، دو چهره یک واقعیت هستند. با نگرش منظومه‌ای به معارف صحیفه سجادیه، در می‌یابیم که گاهی نشئه دنیا در راستای آخرت ترسیم شده و نظام اعتباری دنیا به نظام حقیقی آخرت منتهی گشته است؛ گاهی دنیا در تقابل با آخرت قرار گرفته به طوری که گرایش به یکی، مایه دوری از دیگری خواهد بود؛ گاهی نیز با این نگاه که اساساً جهان‌بینی قرآن، جمع بین حسنات دنیا و حسنات آخرت است، جمع میان دنیا و آخرت مطرح شده است؛ به گونه‌ای که باید از هر دوی آنها بهره برد تا به مجموع سعادت دنیا و آخرت رسید. روش: این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، به مطالعه روشمند صحیفه سجادیه، با بهره گیری از آیات و روایات، و نیز بررسی تفاسیر و شروح معتبر صحیفه، در موضوع دنیا و آخرت، پرداخته و نسبت و رابطه نظام مند دنیا و آخرت را از دیدگاه مبارک حضرت امام سجاد؟ع؟ نشان داده است. یافته ها: نگرش امام سجاد؟ع؟ در صحیفه سجادیه به نسبت و رابطۀ دنیا و آخرت، در یک محور «دنیا در راستای آخرت» است که با این نگاه، حیات طیبه و پارسایی در دنیا، مقدمه ورود به بهشت است، و اساساً دنیا تجارتخانه‌ای برای آخرت و راه رسیدن به بالاترین مراتب آن می‌تواند باشد. در محور دیگری «دنیا در تقابل با آخرت» قرار می‌گیرد و محبت دنیا مانع رسیدن به «ما عندالله» و قرب الهی تلقی می‌شود؛ چنان که رغبت به دنیا مانع آمادگی برای آخرت، کمالات اعتباری دنیا مانع رسیدن به اندوخته‌های جاوید آخرت، و انس با اهل دنیا مانع انس با خدا و اولیای او، یاد دنیا عامل فراموشی یاد آخرت قلمداد می‌گردد. آن حضرت در محور سوم یعنی «جمع میان دنیا و آخرت و امکان»، مطلوب انسان را حسنه دنیا و آخرت، حیات و ممات طیب آن، اصلاح دنیا و آخرت، و عافیت دنیا و آخرت به نحو توأمان می‌داند؛ آن گونه که نه امور مادی و دنیوی، انسان را از امور اخروی و معنوی غافل کند نه بالعکس.

آیه پانزدهم سوره احقاف از جمله آیاتی است که در جهت اثبات شش ماه بودن اقلّ مدت حمل، غالبا مورد استناد عالمان اسلامی بوده‌است. اما چالش‌های مختلفی همچون سی ماه نبودن دوران حمل و شیردهی همه انسانها، عدم‌کراهت مادران از حمل و وضع فرزندان، و... پذیرش این دیدگاه را با مشکل مواجه کرده‌است. ازهمین‌رو برخی مفسران، با عهد دانستن «ال» در «الانسان» مراد آیه را انسانی خاص دانسته‌اند. پژوهش حاضر که به روشی توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای سامان یافته‌است ضمن موافقت با خاص‌بودن مراد این آیه، پس از رد دلایل کسانی که «پیامبراکرم»؟صل؟ «ابوبکر» یا «سعدبن‌ابی‌وقاص» را مصداق آیه معرفی کرده‌اند، به استناد روایات صحیح و کثیرالنقل موجود معتقد‌است که نزول آیه در مورد امام‌حسین؟ع؟ قابل‌قبول‌تر می‌نماید. براین‌اساس نه تنها ظواهر الفاظ موجود در آیه مطابق با وقایع عمر ایشان می‌باشد، بلکه این دیدگاه با سیاق آیه، آیات و سوره نیز تایید می‌گردد.

روایت علوی «هَذا کِتابُ ربّکُم کمَا اُنزِلَ علَی نَبیّکُم» درکتاب الاعتقادات شیخ صدوق بدون ذکر سند نقل شده است. اما روایات هم‌خانواده و مشابه آن در کتاب اصول کافی و بصائرالدرجات صفار با سند متصل روایت شده است. هر چند این حدیث در رابطه با مصحف امیرمومنان؟ع؟ در منابع شیعی به شکل پربسامدی منعکس شده و مورد استناد قرار گرفته است؛ اما تاکنون مستقلاً به بررسی محتوایی و دلالی آن پرداخته نشده است. پرسش اصلی این که از محتوای این روایت چه اطلاعاتی پیرامون مصحف حضرت به دست می‌آید؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت پذیرفته و هدف از آن بررسی سندی و متنی روایت مذکور است. نتایج به دست آمده از آن روشن می‌سازد که محتوای مصحف حضرت از جنس وحیانی بوده و شامل تنزیل و تأویل می‌باشد، یعنی علاوه بر وحی قرآنی، وحی بیانی نیز در حاشیه مصحف حضرت ثبت شده است. امیرمومنان؟ع؟ به آن مجموعه واژه «کتاب» اطلاق کرده است. پس واژه کتاب اعم از واژه قرآن بوده و رابطه بین کتاب و قرآن، عموم و خصوص مطلق است. از خلال بررسی این حدیث معنای واژه «کتاب» در حدیث ثقلین نیز روشن می‌گردد. که این مطلب دستاورد جدیدی در رابطه با مصحف حضرت می‌باشد.

مکاتب گوناگون دنیای مدرنیته و پست مدرن در پی انسان محوری به این معنا که هر انسانی بایستی به تمایلات نفسانی خود نیل پیدا کند و به نوعی انسان محوری به جای خدا محوری قلمداد می‎شود، اما اسلام ناب با منابع معرفتی که در اختیار دارد در صدد است تا انسان‎ها را به سوی کمال مطلق و نور مطلق هدایت کند و در این مسیر از اصل اسوه پذیری و الگو پذیری غافل نبوده است. در قرآن انسان‎هایی به عنوان اسوه و الگو معرفی شده اند. اما آنچه به عنوان هدف مشخص در این نوشته دنبال می‎شود الگو بودن حضرت فاطمه زهرا3 به عنوان یک انسان معصوم و مورد انتخاب از طرف خداوند متعال است که شرایط و موانع آن در بوته بررسی و نقد قرار می‎گیرد. پژوهش حاضر از نوع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است. با عنایت به دنیای امروز و اینکه دنیای پست مدرن به دنبال رهایی از هر فضیلت و اخلاق وحیانی است، دنیای اسلام با عقلانیت و استدلال‎های مبتنی بر واقع در راستای نفی تفکرات غربی با استحکام و پرقدرت رو به جلو در حرکت است. اهمیت اسوه‌پذیرى اولین دستاور این پژوهش است که جهت گیری بحث را با دنیای مدرنیته مشخص می‎کند.

این مقاله در مورد معنای دو کلمۀ قطع و یقین، حجیت آنها، تفاوت علم با قطع و دیگر نکات مربوط به این آموزه‌ها و مفاهیم است که نگارنده در بیان شماری از عالِمان شیعی به ویژه سید علی مدنی و میرزا مهدی اصفهانی آنها را تبیین می‌کند.

قرآن کریم معتبرترین کتاب دین اسلام است با اینکه شیعیان، معتقد به عدم تحریف قرآن می‌باشند اما از سوی عده‌ای متهم به اعتقاد به تحریف قرآن شده‌اند. نوشتار حاضر به هدف تبیین اعتقاد شیعه در این مسئله، به شیوه کتاب‌خانه‌ای با رویکرد توصیفی- تحلیلی نظر علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان را که یکی از عالمان شاخص شیعه هست بررسی کرده و ثابت نموده ایشان در هیچ‌یک از مراحل، قائل به تحریف قرآن نیست و قرآن را مصون و منزه از هرگونه دستبرد یا اضافات یا جابه‌جایی می‌داند.

از مهم ترین امور زندگی بشر تشکیل زندگی مشترک و ازدواج است که در تعیین مسیر زندگی و سرنوشت انسان تأثیر سترگ دارد، در بسیاری از موارد پیدا کردن شریک زندگی بس دشوار می‎شود که انسان را به سوی نا امیدی سوق می‎دهد تا جائی که بسیاری از افراد که خواهان ازدواج هستند دل سرد می‎شوند و سر به نا امیدی و یأس فرو می‎برند و یا به دنبال راه‎های انحرافی و غیر مستند برای رسیدن به خواسته خود هستند. اما کلید گشایش و امیدواری چیست؟ آیا برای ازدواج ادعیه مأثوره آمده است؟ در این پژوهش به روش کتابخانه‎ای و با استفاده از فرامین معصومین: به بررسی ادعیه ازدواج و مضامین آن پرداحته می‎شود.

یکی از عوامل مهم پیروزی انقلاب اسلامی نقش حوزه‎های علمیه در همه عرصه‎های انقلاب می‎باشد که حوزه‎های علمیه به مثابه یک نیروی قوی و قدرتمند برحسب اعتقادات مذهبی در سایه رهبری امام خمینی رحمه الیه عَلَم مخالفت با رژیم منحوس پهلوی را در مناطق گوناگون برافراشتند و هدایت مبارزات مردمی را بر عهده گرفتند و در این امر مهم نقش حوزه علمیه کرمان به دلیل وجود حوزه‎های علمیه غنی و علمای بصیر در این شهرحائز اهمیت است. ما در این نوشته در صدد بیان نقش حوزه علمیه کرمان در انقلاب اسلامی هستیم. روحانیون بسیاری در حوزه‎های علمیه این شهر پرورش یافتند این روحانیون پس از مدتی برای فراگیری و کسب علم به قم مهاجرت می‎کردند و در این شهر با فعالیت‎های مبارزاتی که از جانب روحانیت آغاز شده بودآشنا شدند و به جمع یاران امام پیوستند پس از آن به شهر‎ها خصوصا کرمان جهت ادامه فعالیت‎های مبارزاتی مهاجرت می‎کردند. از جمله کار کردهای حوزه علمیه کرمان: سخنرانی،صدور وپخش اعلامیه‎ها و بیانیه‎ها، تهیه طومار برگزاری کانون‎های جلسات گوناگون و چاپ نشریه اشاره کرد و در همین راستا مساجد محور اصلی فعالیت‎ها بودند.و به دلیل تبعید علمای مخالف رژیم به کرمان این استان به یکی از کانون‎های اصلی ضد رژیم تبدیل شد چرا که در تعاملات صورت گرفته بین مردم و روحانیون تبعیدی حتی روستاها و مناطق دور دست هم با انقلاب امام آشنا شدند وبه مخالفت رژیم بر خاستند.