جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫وحدت ميان پيروان اديان الهي و مذاهب، از موضوعات مهم و در عين حال، مغفول و چالش برانگيزي است که علاوه بر اشتغال ذهني پيروان مذاهب، به‌ويژه انديشمندان دورانديش، صدمات جبران ناپذيري از لحاظ مادي و معنوي به جوامع دين‌گرا وارد نموده است. اين موضوع در پژوهش حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است. "وحدت" در لغت به معناي "يگانگي" است، و از نگاه بزرگاني مانند شهيد مطهري و محمدباقر حکيم عبارت است از اتحاد پيروان مذاهب مختلف در عين وجود اختلاف عقيده؛. و البته در چنين حالتي است که يک "امت" به‌وجود مي‌آيد. مساله وحدت در جهان اسلام از قرون اوليه اسلامي تا کنون، ذهن بسياري از زمامداران ممالک اسلامي مانند منصور دوانيقي، نادرشاه افشار، سلطان عبدالحميد و...، و نيز انديشمندان مسلمان مانند سيد جمال‌الدين اسدآبادي، محمد عبده، آيت‌الله بروجردي، امام خميني و... را به خود مشغول کرده و در مواردي نيز منجر به تأسيس مراکزي مانند "مجمع تقريب بين المذاهب" گرديد. اما با همه اين تلاش‌ها، هنوز امت اسلام شاهد اختلافات ونزاع‌هاي بيهوده در گوشه و کنار ممالک اسلامي است. موانع متعددي در برابر وحدت جهان اسلام وجود دارد، از جمله موانع فرهنگي مانند جهالت و تعصب در داخل جهان اسلام، و استعمار، صهيونيسم و پديده جهاني‌شدن از خارج دنياي اسلام. همچنين رشد ناسيوناليسم و ملي‌گرايي ـ که ريشه اروپايي دارد ـ از عمده‌ترين موانع سياسي وحدت در جهان اسلام است. در بعد اقتصادي نيز موانعي وجود داشته و دارد که برخي از آن‌ها عبارت است از: موانع ايدئولوژيکي و اعتقادي، پايين بودن سطح تجارت، نبودن کشورهاي قطب و ضعف در عرصه صنعت و فناوري. براي رفع موانع مذکور، مي‌توان راهکارهايي را با تفکيک حوزه‌هاي فرهنگي، سياسي و اقتصادي ارائه نمود. گفتگو، تقويت بيداري اسلامي، مقابله با تهاجمات فرهنگي غرب، ايجاد بازار مشترک و بازسازي فرهنگ اسلامي از مهم‌ترين راهکارهاي مطرح در اين زمينه است.

ابومحجن ثقفی از شعرای مخضرمی است كه دو عصر جاهلی و اسلام را درك كرد و از باده نوشانی بود كه بدین خاطر بارها حد شرعی بر او اجرا شد و با شركت در فتوحات در زمان خلیفۀ دوم و جنگ قادسیه جهت گسترش دین اسلام در ایران، اشعاری در تفاخر به رشادت های خود و قبیله اش و رثاء همرزمانش سرود كه به اشعار فتوح شهرت یافته است.قطعه هایی كه از اشعار او به دست آمده(حدود100 بیت)شامل سروده های جنگی، تفاخرات قبیله ای و چند مرثیه، حكمت،حماسه و خصوصاً خمریات است كه باعث شهرتابو محجن شده است.قسمت بیشتر دیوان وی را، ادیب و لغت شناس قرن چهارم ابوهلال عسكری، شرح كرده است. در رسالۀ حاضر قصد آن داریم كه به بررسی و نقد شرح ابوهلال بر این دیوان بپردازیم و بدین منظور برای دستیابی به این هدف ابتدا زندگی نامۀ ابو محجن و نقش وی در پیروزی مسلمانان علیه ایرانیان در جنگ قادسیه، زیبایی شناسی فخریات و خمریات و سبك شاعری وی در دو عصر جاهلی و صدر اسلام به صورت مجزا و خصائص اشعار فتوح و تأثیردو عامل اساسی دین اسلام و خلق و خوی عمر بن خطاب بر مضامین خمریات وی مورد بررسی قرار گرفته و سپس تاریخچۀ تحول نقد عربی از عصر جاهلی، تا عباسی و شیوه های نقد عربی و معرفی ابوهلال عسکری ارائه گردیده و در نهایت شرح ابوهلال عسكری از دریچۀ نقد مورد بررسی قرار گرفته است.با بررسی و نقد این شرح در می یابیم كه شرح وی از زیبایی ها و نكات بلاغی و اطلاعات تاریخی و لغوی فراوانی برخوردار است كه در كمتر كتابی به آن بر می خوریم، هرچند دارای نقایص و اشتباهاتی است كه در حد امكان سعی شده، به اصلاح و تكمیل آن بپردازیم.

معرفت‌شناسی طبیعی‌شده نام نظریه طبیعی کواین در حوزه معرفت‌شناسی است. وی کوشیده تا به نحو طبیعی به مسائل معرفت‌شناسی بپردازد. درک سازوار از فلسفه کواین مستلزم شناسایی زمینه اساسی در اندیشه اوست. به نظر می‌رسد طبیعت‌گرایی است. از میان انواع مختلف طبیعت‌گرایی، کواین به طبیعت‌گرایی روشی گرایش دارد و با پذیرش طبیعت‌گرایی روش‌شناختی در حوزه‌های مختلف فلسفی به نتایج متفاوت اما همسویی دست یافته است. شناسایی این طبیعت‌گرایی کلید فهم فلسفه کواین است. معرفت‌شناسی طبیعی‌شده کواین به عنوان راه حل او در مساله معرفت با توجه بسیاری از فیلسوفان همراه بوده است. کواین با بازخوانی پرسش‌های معرفت‌شناختی راه‌های نوینی را در پاسخ به مسایل حوزهمعرفت مطرح کرده‌ است. با مقایسه معرفت شناسی وی با معرفت شناسی غیر طبیعی در اهداف، مسایل و تعاریف تلاش شده تبیین روشنی از معرفت شناسی وی ترسیم شود. مواضع مهم فلسفی کواین در حوزه های مختلف تفکر همیشه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. با توجه به رویکرد کل‌گروانه کواین لازم است این مواضع فلسفی در یک نظام سازوار با یکدیگر و طبیعت گرایی وی نظام یابد. کل‌گرایی، عدم تعین درترجمه، ارجاع و تئوری و همین طور عمل‌گرایی به عنوان مهمترین مواضع فلسفی کواین در نسبتی روشن با معرفت‌شناسی طبیعی‌شده قرار دارد. تلاش شده این نسبت‌ها مورد بررسی قرار گرفته و جای‌گاه کلیدی معرفت‌شناسی طبیعی در نظام فلسفی وی مورد بازشناسی قرار گیرد.

این تحقیق به بررسی آراء مفسران معاصر که درخصوص آیات احکام جنایی است که دربارۀ احکام ذکرشده سخن گفته‌اند. درحقیقت احکام جنایی، احکام برای ارتکاب جرم است و این همان حد و حدودی است که علیه عاملان و مجرمان اقامه می‌شود. باید توجه داشت که احکام قرآن کریم یا آیات‌الاحکام که یک اصلطلاح شایع برای عموم مسلمانان است، در نزد ما پیروان اهل بیت بر بسیاری از آیات قرآن متداول شده است. این اصطلاح تنها بر قسمی از آیات اطلاق می‌شود که شامل حدود سرقت، حربا، زنا، تهمت، نوشیدن الکل، ارتداد و قصاص است که تعداد این آیات در قرآن حدود سی آیه است. این تحقیق، دیدگاه‌های چهار تفسیر معاصر را پیرامون این آیات به همراه مقایسۀ آنها ارائه داده است. از این تفاسیر دو مورد مربوط به شیعه( تفسیر من وحی القرآن، تفسیر من هدى القرآن)، و دو مورد مربوط به اهل تسنن هستند (التحریر والتنویر، التفسیر المنیر). شایان ذکر است که سخن گفتن در مورد آیات احکام جنایی به‌عنوان احکام عادلانه خداوند متعال که برای هر زمان و مکان مناسب است، برای حفظ امال، تأمین راه‌ها، مصون از اتفاقات، تبارشناسی، دین و زندگی به وجود آمده است. این احکام، موروثی نیست و پس از رسیدن به امام یا حاکم شرعی شفاعت در آنها مجاز نیست و نمی‌توان عفو و آشتی در آنها ایجاد کرد. نتیجۀ این مطالعه آن است که بین نظرات مفسران اختلافاتی وجود دارد که بارزترین آنها برخی از ادله در مسائل فقهی است، زیرا برخی از آنها به شواهد معتبری اعتماد می‌کنند و برخی از آنها به مذهب فقهی خود گرایش دارند. در این تحقیق، ثابت شد که اعمال احکام جنایی با تمام جزئیاتش به منافع ایجابی قابل توجهی برای امت منجر می‌شود. و در آن هیچ‌گونه سلبی نیست. روشن شد که مجازات همان حد و حدود خداوند سبحان هستند که به خاطر مصالح عمومی و مجازات کسانی که آن را نقض کرده و به آن تجاوز می‌کنند، تعیین شده است. و چه‌بسا موجب توبه مجرمان شود و آنها را آگاه سازد. و این امری است که از ناامنی و آشوب و جنایات گسترده جلوگیری می‌کند.

چکیده ندارد.

این پایان نامه پژوهشی است درباره رابطه روح و جسم در آثار مولانا و عطار نیشابوری. از آن جایی که موضوع روح و حقیقت آن و رابطه آن با بدن یکی از موضوعات مهم انسان شناسی عرفانی بوده و اینکه این بحث به صورت گسترده در آثار این دو عارف بزرگ مطرح شده است. در این پایان نامه فصل اول تحت عنوان مبادی تحقیق و فصل دوم آن تحت عنوان روح و نفس در متون عرفانی که در آن نظر عرفا، فلاسفه و برخی از آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم زندگی نامه و آثار مولانا، فصل چهارم به بررسی رابطه جسم و روح از منظر مولانا و فصل پنجم زندگی نامه وآثار عطار و فصل ششم به رابطه جسم و روح از نگاه عطار نیشابوری اختصاص یافته است ونتیجه ی حاصله چنین است که از نظر این دو عارف بزرگ روح جوهری است ملکوتی و از عالم قدس که در تن خاکی انسان به مصلحتی هبوط نموده و در پی بازگشت به مأمن اصلی خود و سرمنزل مقصود ،لذا این جهان مادی را به منزله قفسی میداندکه در آن زندانی و غریب بوده و غم فراق و عشق به وصال او را دردمند نموده است . روح از امر پروردگار است و باقی و اصل است و ارتباط آن با بدن خاکی بیشتر از نوع مقابله و تضاد و مخالفت است و گاهی در تعامل با هم ، و همچنین با وجود تضادی که با یکدیگر دارند پیوند و اشتراکاتی نیز میانشان وجود دارد و از یکدیگر متأثر می شوند و مکمل و نیازمند یکدیگرند.و مقصود نهائی این دو عارف بزرگ از طرح موضوعات فوق در قالب تمثیل و حکایت بر جنبه ی هدایتگری و دستگیری انسان و نتیجه گیری های عرفانی و اخلاقی استوار است.

‫پژوهش حاضر با شيوه توصيفي و تحليل محتواي متون، منابع و جوامع روايي و تفسيري فريقين را بررسي نموده، و کوشيده است تا ديدگاه شيعه و اهل سنت را در مورد آياتي که در شأن فاطمه زهرا( ناز ل شده، تبيين کند. در اين راستا، اين پژوهش آياتي را مورد توجه قرار داده است که برخي از فضيلت‌هاي الهي را بيان نموده، و مصداق اتم و اکمل آن را در وجود فاطمه زهرا( منحصر دانسته است. بر اين اساس، در سوره کوثر، عظمت حضرت زهرا( به‌صورت اختصاصي مورد توجّه قرار گرفته، و تمام علماي شيعه و اکثر علماي اهل سنّت بر اين نظر اتّفاق دارند که شأن نزول اين آيات در مورد فاطمه زهرا( است. همچنين در بعضي از آيات مانند آيه 32 شوري و آيه مباهله، اين بانوي الهي، مورد تکريم خداوند واقع شده، و مودّت و محبّت اين شخصيت آسماني به‌عنوان فريضه‌اي الهي، ازطرف خداوند متعال براي امّت اسلامي مورد تأکيد قرار گرفته است در آيه 57 سوره احزاب نيز هرگونه تعرض و بي‌احترامي به پيامبر(، شديداً از طرف خداوند نهي شده، و با استناد به فرمايش نبوي که اذيت فاطمه را اذيت خود و خدا مي‌داند، مي‌توان نتيجه گرفت که هرگونه آزار و اذيت فاطمه( نيز حرام است. در آيه تطهير به‌عنوان سند الهي عصمت فاطمه(، خداوند هرگونه رذيلت اخلاقي را از ايشان نفي نموده، و بسياري از علماي اهل سنّت در اين نظر با شيعه هم‌عقيده هستند که اين آيه در شأن اهل بيت( نازل شده است، و فاطمه زهرا( به‌عنوان مصداق بارز اهل بيت مورد ستايش باري تعالي قرار گرفته است. به‌علاوه، در روايات تفسيري، درک ليله‌القدر، درک شخصيت فاطمه ( شمرده شده، و از اين بانو، به‌عنوان صراط مستقيم الهي نام برده شده، و گاهي به‌عنوان امانت الهي، و در بعضي روايات در کنار علي( به‌عنوان درياي خروشان عصمت تعبير شده است.

---

‫خداوند در قرآن کريم و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و معصومان? در کلام خود، به طور جدي مردم را به ازدواج ترغيب و تشويق کردهاند و در هر فرصتي به بيان حکمتهاي آن پرداختهاند. اين پژوهش در شش فصل به اين موضوع پرداخته است. حکمت تشويق قرآن به ازدواج اين است که ازدواج مايه آرامش و پاسخ به نياز طبيعي است. همچنين رواياتي از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در ترغيب به ازدواج رسيده است که در آن، به آثار ازدواج اشاره شده است. ازدواجهاي متعدد پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم داراي آموزههاي الهي، سياسي، تبليغي و تربيتي بود. در روايات معصومين? نيز به حکمتهاي ازدواج اشاره شده است و به «واسطه شدن» در امر ازدواج ترغيب شده است. ازدواج داراي اهداف مادي و معنوي و اهداف پايدار و ناپايدار است. برخي از فوايد ازدواج عبارتاند از: دفع فساد، حفظ عفت و مصونيت از گناه، کسب استقلال، تعادل اعصاب، و سلامت و امنيت اجتماعي. برخي از آثار دنيوي ازدواج عبارتاند از: افزايش رزق، حفظ نسل بشري، آرامش روحي و رواني، تقويت دوستيها و حفظ جامعه از فساد و تباهي. آثار اخروي آن عبارت است از: حفظ دين، تقوا و پاکدامني، زيادي پاداش و رسيدن به ثواب. ازدواج موقت نيز يک ضرورت اجتماعي است و با وجود اينکه اهل سنت آن را حرام ميدانند، ولي با تغيير نام، به تازگي نکاحي با عنوان «نکاح مسيار» را جايز دانستهاند. ويژگيهاي لازم پسر و دختر براي ازدواج عبارتاند از: دينداري، کفو بودن، داشتن اخلاق نيکو، عفت و گذشت، مهرباني، کم توقعي و تناسب سني. براي هريک از پسر و دختر هم ويژگيهايي ذکر شده است. نويسنده پس از اين، به مباحثي چون امور مقدماتي ازدواج، مهريه در ازدواج، موانع شرعي ازدواج، عوامل بازدارنده ازدواج، وظايف زوجين و حکمتهاي آن پرداخته است.

‫رساله حاضر به بحث از تاريخ حديث در عهد سلجوقيان پرداخته ويكى از ادوار وحلقه‏ هاى مهم اين موضوع است وپس از معرفى محدثان اين دوران كارهاى حديثى توضيح داده شده است. اين رساله در سه بخش تنظيم شده است: بخش اوّل: به بيان طبقات سلاطين سلجوقى واتابكان ايشان ونيز موقعيت سياسى، اجتماعى، فرهنگى شيعيان پرداخته شد. بخش دوم: شامل معرفى تفصيلى رجال ومحدثان شهير سالهاى حكمرانى سلاجقه مى‏باشد وطبق فصولى - به ذكر محدثان نامى، محدثات مشهور وبنيان اسامى ديگر محدثان اين عهد پرداخته شده است. بخش سوم: به ذكر دانشهاى حديثى، از جمله رجال وتأليفات پيرامون آن پرداخته شده است و در فصول پايانى تأليفات حديثى مربوط به اين قرن مورد بررسى قرار گرفته‏ اند.