جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پاياننامه در پنج بخش با اين موضوعات به بررسى حجيت ظواهر قرآن پرداخته شدهاست: بخش اول، تعريف حجيت، تعريف ظواهر؛ فصل دوم، ديدگاههاى ميرزاى قمى، صاحب معالم، شيخ محمد تقى اصفهانى، شهيد ثانى و آيت اللّه خويى درباره حجيت ظواهر؛ فصل سوم، دلايل اقوال: دليل مشهور بناى عقلا، دليل قول اخباىها و جواب شيخ انصارى، تطبيق حجيت ظهور بر ادله لفظى؛ بخش چهارم، اقسام ظن از نظر شيخ انصارى، انواع ظن بنابر تعريف فرائد الاصول؛ بخش پنجم، تلخيص بيانات آخوند خراسانى و شيخ فاضل نراقى."

‫موضوع پژوهش، آسيب‌شناسي اخلاق مديران از ديدگاه آيات قرآني، يعني شناخت مجموعه آفات، بيماريها و موانعي است كه مي‌تواند پايه‌هاي دولت و حكومت را متزلزل سازد و آثار آن، جامعه را با بحران جدي روبرو سازد. خطرناك‌ترين رويداد انساني، انحطاط اخلاقي و شكسته شدن مرزهاي اخلاقي است كه در اين صورت انسانيت انسان فرو مي‌ريزد و فقدان اخلاق اداري در يك جامعه،فاجعه راچند برابر مي كند زيرا كه سلامت دين و دنياي مردم بستگي به سلامت مديران دارد. بحرانهاي اخلاقي انسانها، مخصوصاً بحران اخلاقي مديران، به علت پيروي از هواي نفس و استفاده از هوش سرشار خود اما فاقد اخلاق، همه چيز را ويران مي‌كند و به آتش مي‌كشد، از اين رو پرداختن به امر آسيب شناسي اخلاق مديران از مهمترين مسائل در هر سازمان اداري و در هر حكومتي است. كمتر موضوعي را مي‌توان پيدا نمود كه به اندازه امر اخلاق، گستردگي مطالب داشته باشد اما در خصوص آسيب‌هاي اخلاق، آن هم مديران، مقاله‌هاي اندكي به رشته تحرير درآمده و كتابي دراين زمينه مشاهده نگرديده لذا از كتاب‌هاي اخلاق و سياست وكتاب‌هاي روائي و مخصوصاً از تفاسير شيعه، براي تدوين پژوهش استفاده گرديده است. براي تدوين پايان‌نامه، از يك الگو و مدلي به نام اسپريگنز استفاده گرديده و مسائل اخلاقي مديران بر اساس ارتباطات در سه حيطه‌ي ارتباط با خدا، ارتباط با خود و ارتباط با ديگران مورد بررسي قرار گرفته و در واقع، مسائل اخلاقي جزء لاينفك هر فرايد ارتباطي است و ارتباط از لوازم حياتي يك سازمان و جامعه بشري است و اگر اين ارتباطات مورد خدشه قرار گيرد سنگ بناي جامعه انساني فرو مي‌ريزد كه امروزه چنين است! گذشته از فصل كليات، فصل دوم پژوهش، به مباني و پيش فرضهاي اخلاق مديران اشاره دارد كه توجه به مباني و اصول موضوعه، از ضروريات هر علم تحقيقي است كه بي‌توجهي به مباني و اصول يا ضايع گذاشتن آن،‌كار را به تباهي و فروپاشي مي‌كشاند لذا توجه به بماني اخلاق مديران از جمله اصل اختيار و آزادي، اصل عدم تقدم بر خدا ورسول و اصل آخرت‌گرايي از ضروريات پژوهش بوده است. فصل سوم پژوهش، اختصاص به آسيب شناسي اخلاق مديران در ارتباط با خالق جهان هستي دارد كه بعضي از موانع و آسيب هايي مانن جهل اعتقادي و جهل انسان نسبت به خود و حتي غرق شدن در لذات زودگذر دنيا باعث شده كه رشته ارتباط انسان با خدا قطع شده و خود را نيز به فراموشي بسپارد. فصل چهارم پژوهش،‌در خصوص آسيب شناسي اخلاق مديران در ارتباط با خويشتن مي باشد كه موضوعاتي از جمله دنيازدگي، رياست طلبي و هوسراني مورد بررسي قرار گرفته و اگر مديري خود تهذيب نيافته باشد نمي‌تواند چراغ هدايت ديگران قرار گيرد او كه گرفتار دام هوي و هوس خويش است ديگران را نمي‌تواند از آن دام، نجات دهد. فصل پنجم پژوهش، اختصاص به آسيب شناسي اخلاق مديران در ارتباط با ديگران دارد كه در دو قسمت و در هفت بخش مورد كاوش واقع شده، ومهمترين بخش آن، آفت ظلم و ستم در مقابل عدالت ورزي مديران است و در كلام وحي و در انديشه سياسي معصومين (ع)، مهمترين عامل قرار گرفتن دولت‌ها در سراشيبي سقوط، ظلم و ستم حاكمان بوده است تا جايي كه به تجربه ثابت شده است كه با كفر مي‌شود جامعه را از فروپاشي نگه اشت ولي با ظلم هرگز! نتيجه‌اي كه مي‌توان به طور كلي از پژوهش گرفت اين است كه: زوال اخلاق اداري، مخصوصاً مبتلا شدن مديران به رذائل اخلاقي، امنيت و آسايش و پويايي را از جامعه گرفته و حتي دين و ايمان مردم را نيز به مخاطره انداخته است.

---

‫اين نوشتار از منظري فقهي و حقوقي به تشريح اقرار به عنوان يکي از ادله اثبات دعوي مي‌پردازد و حجيت اقرار، مشروعيت و شرايط دليل بودن آن و شرايط مُقر را بررسي مي‌کند. پژوهش حاضر از يک مقدمه تفصيلي و شش فصل تشکيل شده است. نويسنده در مقدمه به بحث درباره مباني تصوري و ادله اثبات پرداخته و در همين زمينه تعريفي از اثبات، ثبوت حق اثبات براي منکر و مدعي، تعريف ادله اثبات، انحصار ادله اثبات و اقسام ادله اثبات در فقه جزايي و روند دادرسي حقوقي نسبت به دعاوي مطرح مي‌سازد. در فصل اول نيز کلياتي از اقرار، مانند تعريف اقرار و ادله اثبات آن به عنوان يکي از ادله اثبات دعوي در محاکم قضايي بيان شده و اقسام اقرار همچون: اقرار صريح، اقرار ضمني، اقرار مکتوب، اقرار شفاهي، اقرار کلي، اقرار جزئي، اقرار قضايي و غير قضايي را بررسي مي‌کند. فصل دوم به حجيت اقرار، ادله حقوقدانان در اين زمينه و ادله فقها در حجيت اقرار اختصاص دارد. در فصل سوم قاطعيت اقرار و مفهوم آن، آثار قاطعيت و در فصل چهارم قاصريت اقرار و معناي آن، حکم قاطعيت و قاصريت اقرار در فقه و حقوق موضوعه و همچنين ادله هر يک از آن ها بيان شده است. در فصل پنجم تجزيه اقرار نزد فقها و حقوقدانان، سخنان برخي حقوقدانان مسلمان در مورد تجزيه اقرار در اقرار جنايي و حقوقي، ادله قول به عدم تجزيه در اقرار و قول به اثبات آن ذکر مي‌شود. نويسنده در فصل ششم متصل شدن اقرار به حکم قاضي را به عنوان يکي از ادله اثبات دعوي از منظري فقهي و حقوقي واکاوي کرده و سخنان فقها و حقوقدانان، اختلاف نظر آنان در مورد فرق قائل شدن ميان اقرار و حکم قاضي، به عنوان ادله مستقل براي اثبات دعوي را شرح مي‌دهد. وي سپس ادله فقهي آن را از روايات، سيره و اجماع برشمرده و ادله دعوي در مرحله ثبوت و اثبات را ازمنظري فقهي و حقوقي تبيين مي‌گرداند.

‫در اين تحقيق راه‌هاي اثبات هلال ماه مبارک رمضان و ماه شوال از منظر فقه اماميه و فقه اهل سنت بيان گرديده و ديدگاه‌هاي فقهاي فريقين در باره راه‌هاي شرعي ثبوت هلال در سه فصل بيان مي‌شود. در فصل اول، ابتدا مباحث مقدماتي درباره شرح معاني مفردات تحقيق و نيز مباحثي علمي در مورد ولادت قمر و کوچک و بزرگ شدن آن در طول ماه و پنهان و آشکار شدن آن ارائه گرديده است؛ در ادامه از منظر علم نجوم و محاسبات رياضي و فيزيکي و هندسي و نيز از منظر قرآني و روايي به شرايط رؤيت هلال در اول ماه قمري پرداخته شده است. در فصل دوم، ضمن بيان ديدگاه‌هاي فقهي اماميه در مورد روش‌هاي اثبات هلال اول ماه، راه هاي رؤيت با چشم، شيوع پيدا کردن، شهادت شهود، بينه شرعي و دستور حاکم شرع شرح و بررسي شده و ادله شرعي فقها در مورد راه‌هاي اثبات هلال مطرح گرديده است. در فصل سوم، ديدگاه‌ها و ادله مذاهب چهارگانه اهل سنت، مانند حنفي، حنبلي، مالکي و شافعي در مورد راه‌هاي اثبات هلال بيان شده و در ادامه بررسي تطبيقي از آراي اهل سنت و شيعه و نيز مشترکات و مميزات اين ديدگاه‌ها ارائه گرديده است.

‫اثبات دعوي" در اصطلاح علم حقوق، يکي از مراحل دادرسي و ارائه ادله، يعني قواعد اثبات امور مانند اقرار، بينه، سند، قسم و اماره قضايي، مي‌باشد. در قوانين حقوقي افغانستان که برگرفته از حقوق فرانسه و فقه حنفي است، در مورد ادله اثبات دعوي تعريفي از دليل و اثبات ارائه نگرديده، و فقط در آئين دادرسي مدني، تعريف کوتاهي از دعوي با عبارت "دعوي، خواستن حق است از غير، در پيشگاه محکمه" ارائه شده است. ارکان حقوقي دعوي شامل مدعي يا خواهان حق، مدعي‌عليه يا منکر حق، و مدعي‌به يا موضوع دعوي مي‌باشد. دعوي به دو قسم کيفري و حقوقي تقسيم مي‌شود. هدف دعوي کيفري، اعمال يکي از مجازات‌هاي تصريح شده در فقه و قانون براي متهم است. و هدف دعوي حقوقي تحصيل مال يا يکي از حقوق اجتماعي يا سياسي مي‌باشد. درمورد تشخيص مدعي و منکر، تعريف متعددي از طرف فقها ارائه شده است، و همچنين شرايط استماع دعوي شامل مواردي از قبيل اهليت داشتن، تعلق داشتن دعوي به خود مدعي، ممکن بودن مدعي‌به، الزام‌آور بودن دعوي به حسب شرع، قاطع بودن مدعي، معلوم بودن مدعي‌به و تعيين مدعي‌عليه مي‌باشد. اقرار نيز در اصطلاح، اخبار به حقي براي غير و عليه خود مي‌باشد. بر اساس کتاب، سنت، عقل و سيره عقلا، اقرار يک حجت شرعي قطعي بوده، و شرايط صحت آن بلوغ، عقل، اختيار و رشد مي‌باشد. اقرار درحقوق افغانستان در ماده 1001 قانون مدني با عبارت "اعتراف خصم نسبت به حق غير به ضرر خودش در محکمه" تعريف شده است. بينه هم در اصطلاح به هر دليل روشني، که حق را اثبات کند، گفته مي‌شود؛ ولي در اصطلاح فقها به‌معناي شهادت دو نفر يا چند فرد عادل تعريف شده است. مراد از علم قاضي، علم شخصي و موضوعي است، که اگر علمش قطعي و يقيني باشد، نه مبتني بر ظن، مي‌تواند با استناد به علم خود قضاوت کند.

‫پژوهش حاضر با استفاده از آموزه‌هاي قرآني، روايي و فقهي به بررسي اين موضوع مي‌پردازد که: مقتضيات زمان تا چه حد بر ميزان و نحوه اجراي حدود و ديات تأثير دارد و با توجّه به ماهيت ديه و حد، اقتضائات زمان درباره آن ها چگونه است؟ اين نوشتار در سه فصل تدوين شده است. فصل اوّل کلّيات و مفاهيم پژوهش، مانندِ معناشناسي مجازات، حدود، ديات و مقتضيات از منظر لغت و اصطلاح فقهي و حقوقي و فرهنگ قرآن و روايات را بررسي کرده، جايگاه مقتضيات زمان در تشريح احکام الهي، تابع بودن احکام از مصالح و مفاسد واقعي، درک ملاک‌هاي احکام توسّط عقل، جايگاه مقتضيات زمان در دوره پيامبر اکرم(، خلفا، ائمّه معصومين( و فقهاي معاصر را بيان مي‌کند. در فصل دوم سيره پيامبر اسلام و ائمّه معصومين( و ديدگاه آنان درباره تأثير مقتضيات زمان در تشريع حدود، مانندِ اجراي حدّ زنا و حد شُرب خَمر، حدّ محاربه از منظر فقها با توجّه به مقتضيات زمان و مکان و تأثير مقتضيات زمان در اجراي حدود، سيره پيامبر اسلام، خلفاي سه گانه، اميرالمؤمنين علي( در اين باره، روش آنان در اجراي حدود در صورت توبه مجرم و شرايط خاصّ وي و عفو مجرمان در شرايطي ويژه توسّط آنان شرح شده است. فصل سوم به تأثير مقتضيات زمان در تشريع ديات و اجراي آن، پيشينه تاريخي ديه، مقتضيات زمان و منابع تشريع ديه، مقتضيات زمان و تشريع خسارت مازاد بر ديه، مقتضيات زمان و اجراي ديه از منظر فقهاي اماميه و مذاهب اربعه اهل سنّت، مقتضيات زمان و ديه عاقله و شرايط تحقّق عاقله و ديدگاه‌هاي فقيهان شيعه و اهل سنّت در اين باره اختصاص دارد.

‫چکيده : تحقيق حاضر با مراجعه به آيات قرآن کريم، سير حرکت تکاملي تاريخ و فرجام جهان را بررسيده و برخي ديدگاه‌هاي مبني بر شاخصه‌هاي حرکت تاريخ و پايان آن با توجه به آموزه‌هاي مهدويت نزد شيعيان را نقد مي‌کند. نويسنده نوشتار خود را در دو بخش سامان داده است. در بخش اول نخست کلياتي درباره مفهوم فرجام، تاريخ، فرجام شناسي، آينده نگري و آينده پژوهي ارائه کرده و آراي کلي اديان در باره نگرش مثبت و منفي به آينده جهان را بررسي مي‌نمايد. نگارنده در اين زمينه با اشاره به ديدگاه اديان باستان و اديان ابراهيمي (يهود، مسيحيت و اسلام) نسبت به آينده جهان، آن‌ها را مقايسه کرده است. وي در بخش دوم تحليل‌هاي مختلف از حرکت تاريخ و آينده آن و فرجام شناسي از منظر قرآن کريم و مباني آن را شرح مي‌دهد. او اراده الهي به عنوان محرک تاريخ، تکامل تاريخ، قانونمندي جامعه و تاريخ، سنت‌هاي حاکم بر جامعه و تاريخ، نقش انسان در تغيير آينده تاريخ و ظهور حضرت مهدي به عنوان محور اصلي تغييرات در آينده تاريخ را پيش فرض‌هاي فرجام شناسي در قرآن قلمداد کرده و بر اساس آن‌ها نگاهي تطبيقي به آينده‌نگري در قرآن و نظريات معاصر افکنده است. نويسنده بر همين اساس به تصوير جامعه آرماني مهدوي به عنوان آينده تاريخ در قرآن اشاره کرده و نظريه‌هاي مکتب‌هاي ليبرالي و غربي درباره آينده جهان به ويژه ديدگاه فرانسيس فوکوياما را ارزيابي مي‌کند. وي امتيازهاي فرجام شناسي قرآن بر ساير تئوري‌هاي فرجام شناسي مادي مانند خدامحوري بودن، فطرت گرايي، حرکت آفريني تاريخ، جامع نگري، فردپذيري حرکت تاريخ و آرمان گرايي را بررسيده و توجه به عنصر رهبري و مردمي بودن حرکت تاريخ را نيز از ويژگي‌هاي فرجام شناسي قرآن برمي‌شمارد.

---

‫علم انساب يکي از شاخه‌هاي علم تاريخ و علم رجال مي‌باشد که با کمک آن مي‌توان به اصل و نسب خاندان‌ها و حکومت‌ها پي‌برد؛ خاندان پيامبر گرامي اسلام(ص) در طول تاريخ اسلام بنا به توصيه قرآن کريم از جايگاهي خاص و قابل احترام برخوردار بوده است. اين خاندان بزرگ اکنون در سراسر جهان پراکنده هستند. اين پژوهش به معرفي شاخه کوچکي از خاندان پيامبر به نام سادات پل برقي، و چگونگي ورود آنان به منطقه کنوني، و همچنين زندگي بزرگان آن‌ها و وضعيت کنوني آنان، با استفاده از روش کتابخانه‌اي پرداخته است. هجرت فرزندان فاطمه( به سرزمين افغانستان در دوره اموي و عباسي به‌علت ظلم و ستم حاکمان عصر شروع شد، و امروزه سادات فاطمي زيادي در ولايات، شهرستان‌ها و دهات دوردست اين کشور زندگي مي‌کنند. بيشتر سادات ساکن در افغانستان از نسل امام سجاد( و امام موسي کاظم( هستند. منطقه "پل برقي" قريه‌اي است که تابع ولسوالي شولگره در ولايت بلخ مي‌باشد، و اجداد سادات ساکن در اين قريه از منطقه يکه‌ولنگ باميان در شمال افغانستان به اين منطقه مهاجرت کردند. جد بزرگ سادات پل برقي، که همگي از سادات حسيني هستند، سيد ميرزاشاه است که شخصي بازرگان بوده و با مرگ او فرزندانش در شهرها و مناطق شمال و منطقه سنگچارک تا پل برقي پراکنده شده و براي هميشه در آن ساکن شدند. در اوايل حکومت محمد ظاهر شاه، سادات ديگر مناطق نيز به پل برقي مهاجرت کرده، و جمعيت آنان به هفتاد خانوار رسيد. تعداد سادات روز به‌روز افزايش يافت و اکنون بيش از چهارصد خانوار از سادات حسيني در اين منطقه ساکن هستند. پژوهش حاضر علاوه بر شرح نسب‌نامه سادات پل برقي و خويشاوندان سببي آنان، شرح حال 27 نفر از اين خاندان را مورد بررسي قرار داده، و در مورد شخصيت علمي و اجتماعي آنان به بحث پرداخته است.