جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش از رهگذر ترجمه و تحقیق کتاب نزهة الناظر فی الجمع بین الاشباه و النظائر علاوه بر اینکه در پی معرفی این کتاب و نظرات فقهی آن است متضمن مقایسه آرای آن با نظرات امام خمینی نیر می باشد. نتیجه کلی : فقهای عظیم الشأن باچه دقت و ظرافت خاصی مسائل فقهی را مورد بررسی قرار داده و فتوی می دهند.‬

طی این تحقیق، انواع شناخت هایی که در طول تاریخ، نسبت به امام علی(ع) بوجود آمد مورد بررسی قرار گرفت. این شناخت ها عبارت است از: 1 نگاه معتدلان، این شناخت میتنی بر گفتار و رفتار پیامبر(ص) درباره امام علی(ع) است. در این نگاه بر اساس آیات الهی و روایات نبوی، خلیفه پیامبر(ص) شخصی است، معصوم و صاحب علم ویژه، لذا خداوند او را به مقام امامت و ولایت جامعه اسلامی منصوب می کند، بنابراین اطاعتش واجب است. پیامبر(ص) از یوم الانذار، امام علی(ع) را با عنوان وزیر، وصی و خلیفه خود معرفی کرده و همین خط را تا پایان عمر شریف خود ادامه داد. رسول خدا (ص) در غدیر خم نیز امام مردم و خلیفه خود را به مسلمانان نشان داد. ضمنا امام علی(ع) در این نگاه پس از رسول خدا (ص) افضل از همه مردم است. 2 نگاه مقصران، شناخت و روش اهل سنت همان نگاه مقصران است که در آن امام علی(ع) از مقام امامت در حد یک صحابی ممتاز و برجسته تنزل داده شده است و نهایتا امام علی(ع) را خلیفه چهارم شمرده اند، در نتیجه خلفای سه گانه را از آن حضرت، افضل می دانند. در این نگاه بر اساس روایات نبوی در کنار عمل صالح، حب امام علی(ع) و فرزندانش از حضرت فاطمه(س) را تضمین ورود به بهشت می دانند. 3 نگاه معاندان، گروه های مختلفی در دوران حیات امام علی(ع) نسبت به آن حضرت عناد و دشمنی داشتند. لازم به ذکر است که ریشه اغلب این دشمنی ها از عصر پیامبر(ص) بود. گروه های معاند عبارتند از:منافقین، غاصبان خلافت، اصحاب جمل، بنی امیه و خوارج. در این میان، بنی امیه به ویژه معاویه بن ابی سفیان، بیشتر از همه در فرهنگ سازی این نگاه نقش داشت. در این نگاه امام علی(ع) حتی از مقام یک صحابی برجسته پایین تر آورده شده، مورد سب و لعن و دم قرار داده و احادیث زیادی به منظور انحراف افکار مردم از ان حضرت صادر شده است. 4- نگاه غالبان، این شناخت در اثر تقابل با معاندان بوجود امد. غالبان شامل دو گروه بزرگ جاهلان و شیادان بودند. آنها برای امام(ع) ادعای الوهیت و علم غیب مطلق کرده، فضایل عجیب و غریبی برای امام(ع) جعل کردند. غالبان در واقع دشمنان اهل بیت(ع) و تشیع بوده، لذا ائمه اطهار(ع) به شدت آنان را از خود طرد و مورد لعن و نفرین قرار دادند.

موضوع مورد تحقیق در این پایان نامه، الهیات سلبی از دیدگاه ابن میمون اندلسی و قاضی سعیدقمی است. در مقدمه، ابتدا اهمیت موضوع بررسی گردیده و گفته شد. از دیرباز یکی از مهمترین مسائلی که اندیشه متفکرین اسلامی را به خود معطوف نموده بود شناخت خداوند است که ردمبحث معرفت الهی بحث از صفات جایگاه ویژه دارد و ا نکه خداوند اصولا دارای صفاتی است وصفات خداوند به چه نحو می باشد، یکی از دغدغه های اصلی اندیشمندان مسلمان بوده است، دراین بین ابن میمون اندلسی و قاضی سعید قمی، تفسیر متمایزی از صفات حق تعالی بیان نمودندکه معروف به الهیات سلبی می باشد. این موضوع از لحاظ سابقه تاریخی کمتر مورد توجه فلاسفه مسلمان بوده است و جزء این دو دانشمند و عده اندکی دیگر همچون ملا رجبعلی تبریزی، بقیه فلاسفه صرفا به اشاره بسیار کوتاه اکتفا نمودند. هدف بحث معرفی این دو دانشمند بزرگ قاضی سعید قمی و ابن میمون اندلسی و معرفی جایگاه الهیات سلبی در اندیشه اسلامی می باشد. درادامه بیان گردید ابن میمون اندلسی در سال ‎1135 میلادی در شهر قرطبه چشم به جهان گشود وبزرگترین فیلسوف یهودی بود. همچنین قاضی سعید قمی در سال ‎1041 هجری قمری متولد شدو از مفاخر دنیای اسلامی می باشد. در ادامه بیان شد تفکر الهیات سلبی نگرشی خاص در موردصفات حق تعالی دارد و بر این باور است که خداوند دارای صفات ثبوتیه نیست و صفات ثبوتی حق تعالی به سلبی نقیض آن بر می گردد یعنی وقتی می گوییم خداوند عالم است یعنی جاهل نیست و خداوند قادر است در واقع آنچه خداوند بدان متصف است سلب عجز می باشد نه صفت قدرت. سپس به نظر برخی از فلاسفه و متکلمین اسلامی اشاره و گفته شد در این میان مرحوم ملارجبعلی تبریزی از مدافعان نظریه الهیات سلبی بوده، ولی دانشمندانی چون ملاصدرا،علامه طباطبایی، و سایر فلاسفه حوزه صدرایی توجه چندانی به این نظریه ندارند و آنرا نمی پذیرند. در ادامه به تعریف صفات و فرق اسم و صفت و همچنین تقسیم صفات الهی اشاره شد و در بخش دوم، صفات حق تعالی از دیدگاه ابن میمون مورد بحث قرار گرفته است.

بررسی اراده به عنوان یکی از اوصاف الهی از دیدگاه شیخ مفید، علامه طباطبایی و اسپینوزا می باشد. در این رساله پس از بیان کلیات تحقیق، اراده الهی از دیدگاه وجودشناسی، اراده الهی از دیدگاه معناشناسی، اقسام و مراتب اراده الهی، رابطه اراده الهی با دیگر صفات الهی، غرض و غایت افعال حق تعالی، و اراده الهی و قضا و قدر، مورد بحث قرار گرفته و سپس گستره اراده الهی در آفرینش، اراده الهی و امر محال، اراده الهی و شرور، و اراده الهی و افعال موجودات بررسی شده است. نویسنده در پایان رساله، ملحقاتی را مطرح کرده و در ضمن آن، سنت غلبه اراده الهی، و اراده الهی و معجزه انبیاء را تحلیل نموده است