جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحلیلی درباره رابطه میان عرفان اسلامی و نقاشی ایرانی است. این تحلیل در سه فصل با عنوان های زیر ارائه شده است: هنر و عرفان شامل: نسبت هنر و عرفان در تفکر اسلامی ، نسبت شعر و عرفان اسلامی و حضور معانی عرفانی در آثار نگارگری. مضامین عرفانی در آثار نگارگری شامل: منازل و مقامات عرفانی و تأثیرات عرفان اسلامی بر نگارگری اسلامی (ایران) و مصادیق معانی عرفانی (مقامات) در آثار نگارگری.

چکیده (فارسی): مسیح در پایان زمان به منظور نجات بشر و سراسر هستی از همه نیروهای اهریمنی ، دردها و رنجهای طاقت فرسا یکی از مهمترین مقولات سنت مسیحی است که در عصر حاضر سینما را بسیار تحت تأثیر خود قرار داده است . بشر عصر امروز به دلیل روبرو شدن با مصائبی چون جنگهای جهانی ، نسل کشی ها ، خطر از بین رفتن زمین در اثر سلاحهای مخرب هسته ای خود را در آستانه نزدیکی به پایان زمان دید . شکل گیری اندیشه پایان زمان و نیاز به ظهور قهرمانی برای رهایی از این پایان در ذهن انسان امروز موجب شکل گیری آثار سینمایی ایی با چنین موضوعاتی شد. هدف از این پژوهش بررسی مسئله بازگشت مسیح به عنوان یکی از درونمایه های الهیات مسیحی در مذهب کاتولیک و مقایسه آن با آثاری پیرامون این موضوع در سینماست. در طی دو فصل اول این پژوهش ویژگیهای مسیحی که در پایان زمان باز خواهد گشت بنابر کتب عهد عتیق و عهد جدید و دو تن از الهیدانان قرون اولیه مسیحی مورد بررسی قرار گرفته اند. در بخش پایانی نیز ویژگیهای خود سینما در ایجاد تغییر و تحولاتی چشمگیر در مقولات دینی ایی از این دست و شکل دادن به آنها در قالبی نو مورد بررسی قرار گرفته و سپس به نقش این قهرمانان مسیح وار و تأثیرات این نوع آثار پرداخته شده است. در پایان نیز چنین نتیجه گیری شد که نحوه شکل گیری و ظهور این قهرمانان در آثار سینمایی ، شیوه های آنها در نجات بشر عصر معاصر چندان شباهتی با مسیحی ندارد که مسیحیان بنابر باور خویش در پایان زمان انتظار بازگشت او را دارند

تحقیق و تفحص پیرامون جامعة آرمانی ومطلوب در متون مقدس ادیان اصلی ترین بحث این پژوهش است. کتابهای آسمانی در عرصة بیان معیارها و ملاکها برای این جامعه و ارائه دورنمایی از آن، افقی گسترده وبی انتها را گشوده اند. اندیشه دستیابی به جهانی روشن در ادیان، ابعادی الهی وآسمانی دارد وگرچه ورای تفکر بشری وبرتر از مقیاسهای مادی اوست اما بهیچ عنوان از جنبه های خیالی ودست نیافتنی برخوردار نیست. تحقق چنین جامعه ای را در دنیای امروز نباید غیرممکن دانست چرا که این ادعا خود می تواند جوامع بشری را از یک حقیقت بزرگ بازداشته واز تلاش برای دستیابی به آن مأیوس کند. نگارنده براین باور است همانطور که نمی توان بدون ارائه دلائلی منطقی، آراء جامعه شناسان، فلاسفه واندیشمندان یک جامعه را برای تحقق عدالت، امنیت وصلح و . . . آرمانگرایی تلقی کرد وآنها را نادیده گرفت اندیشه های دینی را نباید با این اتهام واهی از نظر دور داشت. بر محققین فرض است به جای ارائه نظرات و راهکارهای موازی، قوانین پیشنهادی ادیان را به عنوان یک راه وروش، بدون تعصب وواقع بینانه مورد نقد وبررسی قرار دهند. جامعة مطلوب از دیدگاه ادیان را باید شناخت و نظام وقوانین حاکم برآن را باید بدور از حب وبغضهای فردی مورد مطالعه قرار داد. این پژوهش تتبعی است هر چند اجمالی در خصوص سیر اندیشه و اعتقاد ادیان سامی و زرتشت در باب ساختار اجتماع، حکومت وقوانین مربوط به آن، به منظور دستیابی به دیدگاههای مشترک وارائه دورنمایی از آنچه که در متون مقدس برای تشکیل جامعه ونظامی منطبق بر قوانین دینی رقم زده شده است. از نظر نگارنده نقاط مشترک فرهنگها بیش از نقاط تفرق آنهاست واندیشمندان ومحققان می توانند به جستجوی پارادایمی که در زیر سایة آن بهترین ها بر مردم حاکم شود پرداخته وبا ارائه نظرات وراهکارهای دقیق ودرست درصدد رفع موانع تحقق این جامعة آرمانی برآیند.

در این پایان نامه نخست قیامت از نظر قرآن کریم و سپس از دیدگاه عرفان بررسی شده است. در بررسی قرآنی پس از توجه به واژه قیامت و ترکیبات و مترادفات آن این نتیجه به دست آمده است که قیامت در قرآن دارای مراحل مختلفی مانند موت، برزخ، صراط، بهشت، جهنم و...است و روح انسانی برای یافتن کمال حقیقی خویش در مراحل آن شکل می یابد و معاد هم روحانی و هم جسمانی است. در بررسی عرفانی چنین نتیجه گرفته شده است که قیامت عبارت از ظهور کامل حق محض به طور دائم و ابدی است. این ظهور در دنیا به طور ناقص و در آخرت به نحو کامل و اتمّ است و آیات قرآنی بر آن صحّه گذاشته اند.

موضوع پایان نامه ما «صراط مستقیم و نقد پلورالیزم دینی » است. اما از آنجا که حقیر علاقه مندم این موضوع و مبحث را تا سر حد امکان، تنقیح نمایم، در آغاز رساله خویش به بیان نقش دین در ابعاد زندگی مادی، معنوی، فردی و اجتماعی انسان پرداخته و سپس نقش دین در خودآگاهی و دیگر آگاهی و تأثیر آن در نهادهای دینی را تبیین کرده و سعی نموده ام بیان کنم که تعدد و اختلاف ادیان، چه نقشی در تأثیر «دین» در رویکردهای فوق دارد. آنگاه پس از بیان غیر قابل انکار بودن تکثر در نژادها ، رنگهای مختلف، زبانهای متعدد، فرهنگهای متفاوت، ادیان متنوع، اندیشه های گوناگون، گرایشها، میلها و سلیقه ها مغایر، بیان نمودم که در مواجهه با کثرت ادیان و مذاهب، چهار سؤال اساسی مطرح می باشد. 1) ادیان مختلف چه بهره ای از حقیقت دارند؟ 2) چرا در طول تاریخ، ادیان و مذاهب مختلفی ظهور کرده اند، نه دین و مذهب واحد؟ 3) چه دلایلی و عللی، علی الخصوص امروزه بشر را به قبول و اظهار بهره مندی پیروان ادیان دیگر، از حقیقت سوق داده است؟ 4) پیروان هر دینی با پیروان ادیان دیگر چگونه رفتار کنند؟ که مجموعه مباحثی که در ذیل کثرت گرایی دینی در جامعه ما مطرح شده است، در واقع پاسخهایی هستند به یکی از چهار سؤال فوق که خالی از خلط و ابهام نیستند. آنگاه، موضع گیریهایی متفاوت در مواجهه با مسأله تعدد و تنوع ادیان را تبین نموده و پس از ذکر دیدگاههای متفاوتی همچون «طبیعت گرایی»، «وحدت گرایی»، «شمول گرایی»، [که هر چند موضوع پایان نامه ما نبود، ولی بی ارتباط با آن هم نمی باشد و برای تنقیح و جامعیت هر چه بشتر بحث لازم است] ونقد و بررسی مختصر هر یک از آن دیدگاهها، به بیان تفصیلی و نقد و بررسی دیدگاه «کثرت گرایی» و پیشینه تاریخی آن، مبانی، ادله، مدلول، لوازم، آثار و نتایج آن، مبادرت نمودم و با بضاعت مزجات سعی نمودم هر چه بیشتر روشن کنم که مرام پلورالیزم دینی از هشت منظر (و شاید هم از منظرهای دیگر) تأمل بردار و نقد و نقض پذیر است. 1) از لحاظ علل و عوامل تاریخی، اجتماعی پیدایش. 2) از حیث شمول و تمامیت مبانی، دلائل طرح شده، صدق و صحت نتایج مورد ادعا. 3)از جهت لوازم فلسفی و عقلی مترتب بر آن. 4) از نظر لوازم کلامی و دینی مترتب بر آن. 5) از دریچه روش شناختی با توجه به تناقضات و مغالطات فراوانی که دلدادگان این مرام مرتکب شده اند. 6) از زاویه سو فهم و فعل هایی که توسط مدعیان پلورالیسم در زمینه اسناد و اسناد مدعیات روی داده است. از جمله بد فهمی یا تحریف معنوی آیات، روایات و اشعار مورد استناد، و نیز نسبت دیدگاههای پلورالیستی به برخی متفکران و اندیشمندان. 7) از جنبه روانشناختی و تبعات روانی اعتقاد تام نظری به پلورالیسم، اگر ممکن و متمشی باشد. 8) از منظر جامعه شناختی و پیامدهای اجتماعی التزام جدی عملی به «تکثرگرایی». پس از نقد و بررسی دیدگاههای فوق و بیان لوازم و توالی فاسد پلورالیزم، رابطه و زمینه سازی پلورالیزم با «سکولاریسم»، لیبرالیسم و اومانیسم را طرح و تبین نمودم . و در نهایت به طرح و تفسیر «حصرگرایی» و نظریه مختا که گونه خاصی از انحصارگرایی است، پرداخته و ادله و براهین خود را ذکر نموده و شبهات مطرح شده را جواب می گوئیم.

آنچه پیش روی شما قرار گرفته مجموعه ای است تحت عنوان « حجاب در ادیان و ملل» که در آن به بحث حجاب در ادیان و ملّت های مختلف پرداخته شده است. زن از دیدگاه اسلام دارای شخصیّتی والا و ارزشمند است که وجود او زینت بخش آفرینش است. حجاب برای زنان همچون صدفی است که گوهر وجودشان را از گزند خطرها و آسیب ها مصون می دارد ، نه تنها به آنان بلکه به جامعه آرامش و سلامت می بخشد و جامعه را از گزند فساد و فحشا حفظ می کند از این رو ضرورت تبیین این تحقیق این بوده که ، چون زنان نقش بسیار عظیمی در جامعه دارند ( از جمله در تربیت فرزند) بنابراین باید سالم بوده و دارای حجاب باشند تا بتوانند نسل های آینده را به خوبی تربیت کنند. با توجّه به آنچه که بیان شد و بانظر به اهمیّت موضوع، این تحقیق از تشکیل شده از 5 فصل که در فصل اول آن با عنوان حجاب در دین مقدس اسلام و بررسی واژه حجاب، فلسفه و فوائد آن، حجاب برتر، و ارزش و اهمیت حجاب در اسلام و در پایان فصل به بررسی حجاب در آیات و روایات پرداخته شده است. فصل دوم آن با عنوان حجاب در آیین زرتشت به بررسی وضعیت حجاب در دین زرتشت ، لباس مذهبی آنان و ... پرداخته شده است. و در فصل سوم با عنوان حجاب در دین یهود به بررسی حجاب در کتاب مقدس تورات حجاب و پیشگیری از مفاسد اجتماعی و ... پرداخته شده است. فصل چهارم با عنوان حجاب در آیین مسیحیت به بررسی حجاب در آیین مسیحیت که منعکس کننده حجاب در کتاب مقدس انجیل و سیره عملی زنان مسیحی می باشد پرداخته شده است. فصل پنجم که فصل پایانی می باشد به بررسی حجاب در ملل مختلف پرداخته شده است . هدف از نوشتن این تحقیق با این عنوان ، این است که: ما در عصری زندگی می کنیم که بی حجابی و بدحجابی در آن زیاد شده ، و مردم ما بیشتر تحت تأثیر فرهنگ غلط غرب قرار گرفته اند. لذا سعی اینجانب بر این بوده که با تبیین و تحلیل این مجموعه بتوانم کمک شایان توجّه ای را در اثبات حجاب نمایم. از جمله منابع استفاده شده در این مجموعه ، کتاب های چون: حجاب در ادیان الهی تألیف علی محمّدی آشنانی ، پوشش زن در گستر? تاریخ تألیف طیّبه پارسا ، مسئله حجاب تألیف مرتضی مطهری و... می باشد. کلید واژه حجاب ، دین ( ج ادیان) ، ملَّ? (ج ملل ) .

در این پژوهش سعی شده دو بحث مهم عدل و رحمت خداوند را با جمع آوری کلیه آراء متکلمین و فلاسفه اسلامی و با استفاده از نظریات علماء جامعه شناس و روان شناس و سایر علوم تبیین نموده و بدون هیچگونه تعصبی برترین آراء را معرفی نماید. روش پژوهش روش کتابخانه ای است. نتایج حاصله از این پژوهش که شامل تطبیق آراء متکلمین و دانشمندان اسلامی یعنی اشاعره، معتزله و شیعه و همچنین حکماء و فلاسفه با یکدیگر و همچنین با آراء و نظریات ارائه شده توسط دانشمندان و علماء علوم اجتماعی و جامعه شناس بوده است، به اثبات آراء دانشمندان شیعی که تماما بازتاب آراء ائمه اطهار می باشد ختم گردید.

رساله حاضر شامل هفت بخش کلی به نام های: 1- زندگینامه، آثار و آراء و عقاید عبدالکریم جیلی 2- ذات و مراتب وجود اسم، احدیت و صفت 3- تجلی حق در افعال، اسماء و صفات الهی 4- وحدت جوهری ادیان 5- دوزخ و جهنم و اعتقاد عبدالکریم جیلی در باب آن 6- انسان کامل از دیدگاه محی الدین ابن العربی، مولانا و عبدالکریم جیلی 7- روش کار در استخراج مصطلحات و تعبیرات عرفانی

در این پژوهش میان ملائکه و شیاطین در قرآن کریم و روایات اسلامی با ایزدان و دیوان در اساطیر ایرانی و آیین زردشتی مقایسه ای تحلیلی صورت گرفته و مطالب آن در سه بخش آمده است: در بخش اوّل، به بررسی مینوان، ایزدان، امشاسپندان، اهریمن و دیوان از نظر مفهوم و نوع وظایف پرداخته شده و در پاره ای موارد سیر تحوّل تاریخی این مفاهیم نیز بیان شده است. در بخش دوم، نظر قرآن و روایات اسلامی در مورد شیوه های عملکرد ملائکه، شعورهای پدیده های هستی، اعم از مادّی و غیرمادّی، جنّ، ابلیس و شیاطین ذکر شده است. در بخش آخر وجوه اشتراک و افتراق مباحث دو آیین بررسی و ذکر شده است.

موضوع این پایان نامه، بررسی اصطلاحات عرفانی کتاب انسان کامل عزیز الدین نسفی عارف وارسته و گمنام قرن هفتم هجری با مثنوی معنوی مولانا جلال الدین رومی است. گر چه شیوه بیان در یکی به نثر است و در دیگری به نظم، اما هر دو آن ها، آثاری تعلیمی هستند که به روشی منحصر به فرد مقاهیم والای عرفانی را برای علاقه مندان سیر و سلوک، شرح و بسط کرده اند. اگر مولانا با تمسک به تمثیل و قصه و حکایت، خواننده را پله پله تا ملاقات خدا می برد، نسفی نیز با بیانی ساده و بی پیرایه اما ا ستادانه، مسائل و مباحث و اصطلاحات اهل تصرف و عرفان را، از ساده ترین تا دشوارترین مفاهیم، گام به گام برای سالک مبتدی روشن و مفهوم می سازد. در این تحقیق بسیاری از اصطلاحات بکار رفته در کتاب انسان کامل، پس از تنظیم به صورت الفبایی، مورد بررسی قرار گرفته است سپس به دیدگاه مولانا در رابطه با این اصطلاحات، در مثنوی معنوی اشاره شده است. همچنین برای تبیین بهتر مطالب سایر کتب عرفانی و شروح مربوطه نیز مورد استناد واقع شده است.