مومن حقيقي | کتابخانه مجازی الفبا

كلا از كجا بفهميم كه مومن واقعي هستيم يا نه؟

در پاسخ به مطالب ذيل دقت کنيد:
مومن کسي است که به خدا و انبياي الهي بويژه آخرين آنها و اوصياي آن حضرت ايمان داشته و در حدّ توان عامل به دستورات آخرين دين خدا باشد؛ و اگر گناهي از او سر زد سريعاً توبه نمايد. براي مومنين بسته به قوّت ايمانشان در اعتقادات و ميزان پايبنديشان به دستورات ديني در عمل، درجات فراواني است که در کتب اخلاق و عرفان عملي به آنها پرداخته مي شود؛ لذا مومن اقسام ندارد بلکه داراي مراتب است.
بحث مومن حقيقي و کافر حقيقي که در قرآن کريم استعمال شده است, مربوط به مراتب ايمان و کفر است. از آنجايي که کفر و ايمان داراي مراتب هستند و در افراد به صورت نسبي وجود دارد, مرتبه نهايي کفر را قرآن کريم تحت عنوان (الکافرون حقا) و مرتبه نهايي ايمان را (المومنون حقا) مطرح کرده است.
البته هر فرد با ايماني از مرتبه اي از ايمان برخوردار است؛ ولي مومن حقيقي کسي است که به درجات نهايي ايمان و نتايج آن راه يافته باشد. به عنوان نمونه در ذيل جمله «اولئك هم المومنون حقا» در روايتي آمده است: طبرانى از حارث بن مالك انصارى روايت كرده كه وقتى از رسول خدا (صلى الله عليه و آله) مى گذشت حضرت پرسيد حارث حالت چطور است؟ عرض كرد مؤ من حقيقى شده ام.
فرمود: فكر كن و حرف بزن براى هر چيزى حقيقتى است؛ حقيقت ايمان تو چيست؟ عرض كرد: نفس خود را از دنيا گريزان و بى رغبت كرده ام و در نتيجه همه شب را به عبادت مى گذرانم و روزم را به روزه و تشنگى، و گويا اهل بهشت را مى بينم كه در بهشت به ديدار يكديگر مى روند، و گويا اهل جهنم را مى بينم كه از ناله و فرياد صدا به صداى هم داده اند. حضرت سه مرتبه فرمود: حارث، درست شناخته اى از دست مده. اين روايت از طرق شيعه نيز به سندهاى متعددى وارد شده. (ترجمه تفسير الميزان ج9, ص 19)
مومن يعني مسلمان کامل؛ کسي که به تمام آنچه خدا وپيامبر امر کرده, تسليم و پايبند باشد مومن است. خداوند مسيري را معين کرده که در ادامه رسالت پيامبر (صلي الله عليه و اله) بايد به آن مسير ملتزم بود و تبعيت از امامت ائمه معصومين (عليهم السلام) در ادامه رسالت پيامبر (صلي الله عليه و اله) ملاک حق وباطل است و هر کسي در اين مسير قرار گيرد مومن است و هر کسي در اين مسير نباشد مومن نيست. علي مع الحق والحق مع علي ...پيامبراکرم (صلي الله عليه و اله) علي عليه السلام محور ومدار حق است و هر جا علي باشد حق آنجاست.
اين روايت با تعبيرهاي گوناگوني از پيامبر (صلي الله عليه و اله) نقل شده است. (بحار الانوار, ج 38ص 26تا 40)
شهيد سيد محمد باقر صدر (قدس سره), کتابي دارد باعنوان «تشيع مولود طبيعي اسلام» يعني تشيع همان اسلام راستين است که پيامبراکرم (صلي الله عله وآله), آورده است. فرزند طبيعي اسلام، همان تشيع است.
بديهي است مقصود از شيعه کسي است که به لوازم ايمان، پاي بند باشد و همه مقررات را محترم بشمارد و عمل کند؛ زيرا در روايات فراواني آمده که از ما نيست کسي که فلان عمل را انجام ندهد يا در آن کوتاهي کند.
از معصوم (عليه السلام) سؤال شد: كمترين شرايطى كه آدمى را شايسته عنوان «مؤمن» مى‏سازد، چيست؟ فرمود: «بايد شهادت و گواهى دهد كه جز خداى به حق، معبودى ديگر نيست و نشايد جز خداى يكتا، هيچ چيز ديگر را پرستش نمايد و به رسول خدا (صلي الله عليه و اله) و امامان اقراركند». مجمع البحرين، ص 499، (چاپ سنگى). 2.
امام صادق (عليه السلام) مى‏فرمايد: «گاهى بندگان خدا پيش از آنكه مؤمن باشند، مسلمانند؛ ولى نمى‏توانند پيش از مسلم بودن مؤمن باشند. پس اسلام در رتبه‏اى و پايه‏اى قبل از ايمان قرار دارد. در عين حال داراى وجوه اشتراكى با ايمان است. اگر كسانى مرتكب گناهان كوچك و بزرگ گردند - كه خداوند متعال از آن نهى فرموده است - چنين كسانى را بايد بيرون از حوزه ايمان دانست و بايد عنوان ايمان را از آنان سلب كرد و صرفاً عنوان اسلام را براى آنها در نظر گرفت. اگر توبه كنند، به سراى ايمان باز مى‏گردند و جز حالت انكار و استحلال، آنان را به سوى سراى كفر سوق نمى‏دهد. استحلال به اين صورت است كه درباره حلال خدا، بگويند حرام است و درباره حرام قائل به حليّت و اباحه آن گردند و قلباً نيز اعتقاد پيدا كنند. در چنين شرايطى است كه آنان از حوزه و سراى اسلام فراتر رفته و در وادى كفر وارد مى‏گردند». اصول كافى، ج 3، ص 44 و 45.
ويژگى مؤمنان را مى‏توان در دو ساحت فردى و اجتماعى ذيل شمارش كرد:
1- فردى:
1-1- توكل بر خدا (انفال/2)
2-1- هنگام ياد خدا قلبشان ترسان و لرزان (انفال/2، توبه/51)
3-1- محافظت بر اداء فرايض خصوصاً نماز (مؤمنون/9)
4-1- عفت و پاكدامنى (مؤمنون/5)
5-1- خشوع در نماز (مؤمنون/2)
6-1- رويگردانى از امور لغو و بيهوده (مؤمنون/3)
7-1- افزايش ايمان هنگام شنيدن آيات الهى (انفال/2)2- اجتماعى
1-2- امر به معروف و نهى از منكر (توبه/71، آل عمران/114)
2-2- تأمين حوائج مادى ديگران (توبه/71، انفال/3)
3-2- تعاون و هميارى با برادران ايمانى (توبه/71)
4-2- تواضع با مردم (فرقان/63)
5-2- پيشى گرفتن در انجام امور خير (مؤمنون/59)
6-2- عدم طرح دوستى با كافران (مجادله/22)
7-2- كوشش در امانتدارى (مؤمنون/8)
8-2- وفاى به تعهدها و قراردادها (مؤمنون/8)
9-2- اطاعت از رسول خدا (صلي الله عليه و اله) (انفال/1)امام صادق (عليه السلام) در يك روايت، 8 ويژگى براى مؤمن ذكر فرموده‏اند:
1- به هنگام شدايد و سختى‏ها سنگين و آرام،
2- در برابر گرفتاريها و آزمونهاى ناخوش‏آيند دنيا بردبار،
3- به هنگام وسعت روزى و آسايش سپاسگزار و شاكر،
4- به همان اندازه از روزى كه خداوند متعال به او ارزانى داشته قانع و راضى،
5- به دشمنان ستم و تجاوز ننمايد.
6- بارش را به دوش دوستان نيفكند و يا آنكه به خاطر عوالم دوستى، بار گناه آنان را به دوش نكشد.
7- بدنش در طاعت از خداوند و خدمت به خلق، در رنج و سختى است.
8- مردم از ناحيه او در آسايش و آرامش خاطرند.
در پايان فرمود: علم يار و همدم مؤمن، حلم و بردبارى وزير، راهبر و مشاور او، عقل و خرد فرمانرواى اعمال او. رفق و مدارا برادر و بازوى او و احسان و نيكوكارى پدر دلسوز و مهربان اوست. (سفينة البحار، ج 1، ص 37)
- براى آشنايى بيشتر با صفات و ويژگى‏هاى عملى مؤمنان حقيقي خطبه همام در نهج البلاغة را مطالعه فرماييد.
دوست عزيز! اميدواريم خداوند به ما و شما ايماني مستحکم عنايت فرمايد.
سالم و سعادتمند باشيد.

پرسمان دانشجویی