چيستي و مراتب ورع | کتابخانه مجازی الفبا

ورع يعني چه؟

در پاسخ به مطالب ذيل توجه كنيد :
1- معمولا ورع را هم معناي تقوا مي دانند اما با نگاه دقيق ميان اين دو تفاوت است .
2- «تقوا» از ماده «وقايه» به معناى نگه دارى است و در اصطلاح دين يعنى نفس را كنترل كردن و انجام دادن واجبات و ترك كردن محرّمات اما «ورع» درجه بالاترى از تقوا است، چون «ورع»؛ يعنى، علاوه بر انجام واجبات و محرمات، از مكروهات و بلكه از بعض مباحات هم پرهيز كردن و نيز همان طور كه در ظاهر و بين مردم رعايت اين جهات مى‏شود، در باطن و خلوت هم مواظب نفس بوده و از ارتكاب محرّمات و مكروهات خوددارى شود.
3-ورع خود درجاتي دارد و اولين درجه آن كه از همه نازل‎تر است، ورع اهل توبه است كه موجب مي شود انسان از معصيت پرهيز كرده و توبه كند و به اطاعت روي آورد.
از اين بالاتر ورع اهل صلاح است، كه از مشتبهات نيز پرهيز مي كنند . رسول گرامي اسلام(ص) فرمودند: دعْ ما يُريبك إلي ما لايُريبك (وسائل الشيعه18/124) چيزي كه شبه ناك است و كاري كه مشتبه است و حلال بودن آن روشن نيست ترك كنيد». غذاي شبه ناك و حرف شبه ناك را گرچه ظاهراً حلال است، ولي چون حليتش مشكوك است، ترك كنيد. اين ورع صالحين است. از اين بالاتر ورع اهل تقوا است؛ كه نه تنها از محرّمات و مشتبهات پرهيز دارند بلكه حتي از حلالهايي كه انسان را به سوي مشتبه مي كشاند، نيز مي پرهيزند. گاهي انسان درباره افرادي سخن مي گويد، ولي كم كم ممكن است سخن منتهي شد به جايي كه احتمال هتك حيثيّت يا غيبت مؤمني در آن باشد و در اين صورت البته بايد آن را ترك كند. يا آن مسائل مالي راكه كم كم ممكن است با اشتغال به ان دستش به مال مشتبه آلوده شود، ترك كند. آن حلالي را كه احتمال ميدهد كم كم پيآمد شبه ناك داشته باشد نيز ترك كند. اين ورع اهل تقوي است. از اين بالاتر ورع صدّيقين است. كه از هر چه غير خداست وارسته اند؛ و از هر چه غير حق است پرهيز مي كنند. اگر قلب جز محبت خدا چيز ديگر نپذيرفت قلب صديقين است. خداي سبحان فرمود: «ما جَعل اللهُ لِرَجلٍ مِن قَلبيْنِ في جَوفه»احزاب/4 . قلب، يعني همان لطيفه الهي، كه در يك انسان دو قلب وجود ندارد. به ما هم آموختند كه از خداي سبحان مسئلت كنيد كه در اين قلب جز محبت حق چيزي راه پيدا نكند. «وقلبي بحُبّك مُتيماً (از فقرات دعاي كميل) بار الها قلب مرا به محبت و دوستي خود شيدا و بيقرار كن». اين تربيت، تربيت صدّيقين است كه قلب، از غير خدا وارسته باشد.
آية الله جوادي آملي، كتاب حكمت عبادات

پرسمان دانشجویی