بيداري و خواب صبحگاهي | کتابخانه مجازی الفبا

چرا خواب بعد از نماز صبح در بعضي احاديث خواب غفلت گفته مي شود؟ پس چيكار كنيم!

پرسشگر عزيز؛ در روايات متعددى خواب بين الطلوعين مذمت شده است.اين خواب موجب فقر و پريشانى دانسته شده است. امام صادق(عليه السلام) فرمود: «خواب صبحگاهان شوم است. رزق را دور و رنگ چهره را زرد و زشت مى‏كند و اين خواب شومى است»، (بحارالانوار، ج 86، ص 129)

شايد از اين جهت خواب بعد از نمازصبح خواب غفلت ناميده مي شود كه شخص از بركات زيادي كه در بيداري اين ساعات است، غافل بوده و خود را محروم مي كند.

بيداري بين الطلوعين داراي آثار و فوايد بسيار است مانند نشاط دروني، طول عمر، بركت و وسعت روزي ... بايد دانست بركت و وسعت روزي حتي براي كساني كه حقوق ثابت دارند نيز مطرح است به طور مثال خرج هاي بي مورد، ضررها، بيماري ها و موفقيت تحصيلي فرزندان و ... همگي مي تواند بسيار پر هزينه باشد كه به بركت بهره هاي معنوي چه بسا اين گونه هزينه ها به سراغ فرد نيايد.

جهت توضيح بيشترتوجه شما را به مطالب زير جلب مي كنيم:

يكي از بهترين و نافع ترين لحظات عمر انسان هنگامه سحر و صبح است. به همين دليل برنامه ريزي براي آن نيز از اهميت فوق العاده اي برخوردار است. بهترين حالت آن است كه انسان مومن در هنگامه شب، غذاي سبكي بخورد و مقداري زودتر بخوابد تا بتواند در هنگام سحر برخيزد و نماز صبح را نيز در وقت فضيلت آن اقامه نمايد و پس از آن نخوابد و وقت خويش را در قرائت قرآن، مطالعه و تفكر سپري نمايد.

براي اين منظور موارد زير را مراعات كنيد:

1. شام را كمتر از معمول و حداقل دو ساعت قبل از خواب بخوريد.

2. شب‏ها زودتر به رختخواب برويد و از بيدار ماندن تا ديروقت بپرهيزيد. حتى‏المقدور براى مطالعه سعى كنيد از وقت سحرگاهان و صبح‏ها استفاده نمائيد.

3. محل استراحت خود را طوى طراحى و انتخاب كنيد كه مُشرف به پنجره و فضاى باز باشد تا تغييرات جوّى (رنگ آسمان و تغييرات نور هوا) براى شما ملموس باشد.

4. وسايل مورد نياز براى برخاستن از خواب را تهيه كنيد (مانند ساعت مخصوص و زنگ‏دار كه قابل تنظيم باشد).

5. اگر اطرافيان شما دير مى‏خوابند، شما سعى كنيد محل خواب خود را در جائى كه سر و صداى كمترى دارد و مزاحمتى براى شما نيست انتخاب كنيد و هر چقدر زودتر بخوابيد و هرچه خواب شما با آسودگى و در محيطى آرام صورت گيرد، بالطّبع برخاستن شما براى كارهاى صبح، بهتر و و مقدورتر خواهد شد. يكى از عللى كه سبب خواب ماندن در صبح‏ها مى‏شود اين است كه روح و جسم انسان از لحاظ كمى و كيفى استراحت كافى برخوردار نيست. حداقل 6 ساعت خواب براى يك انسان مورد نياز است در اين مدت زمان بدن بايد طورى به خواب برود كه استراحت عميق احساس شود. اگر انسان بعد از اين نوع استراحت، خودانگيز از خواب بيدار شد اين نشانگر خواب و استراحت به ميزان مطلوب است.

6. در طول روز مراقب باشيد هر قدر اعمال و رفتار شما به صلاح و سداد، خير و نيكى منطبق‏تر و موافق‏تر باشد توفيقات شما در امور معنوى (از جمله شب‏خيزى) بيشتر خواهد بود.

7. قبل از خواب اعمال آن را انجام دهيد، براى اين منظور مفاتيح‏الجنان را بگشائيد و اعمال قبل از خواب را بر حسب حال و به ميزان وقتى كه داريد انجام دهيد.

8- فعاليت‏هاى شديد بدنى در روز با خواب‏آلودگى و افزايش خواب همراهند و گريزى از آنها نيست، لذا اگر اين نوع فعاليت‏هاى شما زياد است آنها را تعديل كنيد. عدم تحرك و ترك ورزش روزانه باعث اجتماع رطوبت در بدن و خواب آلودگي مي شود. بنابراين تحرك بدني از ضرورت هاي زندگي يك جوان در سن و سال شماست.

9- بدن ما به خواب نياز دارد و كمبود خواب خود را جبران مي‌كند. به اين ترتيب، يكي از علل اصلي خواب صبحگاهي و بيدار نشدن در صبح، بيدار ماندن تا دير وقت است. لذا اگر شما نيز چنين شيوه‌اي داريد، لازم است تغيير رويه دهيد و شبها تا ديروقت بيدار نمانيد. لذا اگر مي‌خواهيد مثلا ساعت 6 صبح از خواب بيدار شويد (و در ضمن، ميزان خواب شما مثلا 7 ساعت است)، لازم است ساعت 11 شب به رخت‌خواب برويد و بخوابيد.

10- با اطرافيان خود قرار بگذاريد كه اگر سر ساعت مورد نظر از خواب بر نخواستيد به هر صورت ممكن شما را بيدار سازند.

11- يكي از دلايلي كه ممكن است خواب صبحگاهي شما ادامه يابد اين است كه احساس نمي كنيد وظيفه اي بر دوش شماست و در واقع كاري نداريد كه بخواهيد زود و يا دير برخواستن از رختخواب براي شما تفاوت داشته باشد ؛ لذا توصيه مي گردد مسئوليت آماده كردن صبحانه براي اعضاي خانواده را به عهده بگيريد تا از اين طريق انگيزه شما براي برخواستن از رختخواب افزايش يابد .

12- يكي ديگر از عواملي كه باعث مي گردد انسان به خوابش ادامه دهد دماي محيط است ؛ لذا هر وقت كه از خواب بيدار شديد از رختخواب خود به درآييد و از گرماي فضاي اتاق خواب به وسيله باز كردن پنجره و ... بكاهيد .به حياط رفته و مقداري حركات كششي انجام دهيد .

13- جهت پايبندي به تصميم به جاي خود، براي خود برنامه تشويق و تنبيه بگذاريد به عنوان مثال با خود عهد ببنديد كه هرگاه سر ساعت مورد نظر از رختخواب بيرون نيامديد ، برنامه تلويزيوني مورد علاقه را كه هر روز دنبال مي كنيد تماشا ننماييد .لطفاً در اين مورد بر خود سخت بگيريد تا طبعتان به برنامه جديد زندگي عادت نمايد.

ممكن است در ابتدا انجام امور مشكل به نظر برسد ولى به مرور قابل انجام مى‏باشد.

علاوه بر موارد فوق، تنظيم چرخه خواب نقش مؤثري در عملكرد كار روزانه انسان و به موقع بيدار شدن دارد. در هر حال خواب به اندازه و كافي براي ترميم انرژي هاي از دست رفته و آمادگي براي فعاليت هاي مجدد روز بعد ضروري است و راهي وجود ندارد جز تنظيم يك برنامه دقيق و رعايت راهكارهائي كه در بالا به آنها اشاره شد. خواندن آيه آخر سوره كهف (آيه 110) براي بيدار شدن درهر زماني كه قصد بيدار شدن داريد مؤثر است. موفق باشيد.

پرسمان دانشجویی