اثر نماز در گناه زدايي | کتابخانه مجازی الفبا

طبق سوره مباركه عنكبوت و آيه 45 : هر كس نماز به پا دارد از گناه و فحشا به دور است . پس چرا با برپايي نماز باز هم به گناه دچار مي شيم؟

اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ (عنكبوت / 45 )
ترجمه:
آنچه را از كتاب آسمانى به تو وحى شده تلاوت كن، و نماز را بر پا دار كه نماز (انسان را) از زشتى‏ها و منكرات باز مى‏دارد و خداوند مى‏داند شما چه كارهايى انجام مى‏دهيد.
تفسير: نماز باز دارنده از زشتيها و بديها .
الف . در پاسخ به اين پرسش كه چرا برخي با وجود نماز خواندن باز مرتكب فحشاء و منكر مي شوند بايد گفت كه هر نمازى به همان اندازه كه از شرايط كمال و روح عبادت برخوردار است نهى از فحشاء و منكر مى‏كند، گاه نهى كلى و جامع و گاه نهى جزئى و محدود.
ممكن نيست كسى نماز بخواند و هيچگونه اثرى در او نبخشد هر چند نمازش صورى باشد هر چند آلوده گناه باشد، البته اين گونه نماز تاثيرش كم است، اين گونه افراد اگر همان نماز را نمى‏خواندند از اين هم آلوده‏تر بودند.
روشنتر بگوئيم: نهى از فحشاء و منكر سلسله مراتب و درجات زيادى دارد و هر نمازى به نسبت رعايت شرايط داراى بعضى از اين درجات است.
ب. در مورد چگونگي بازدارندگي نماز از بدي و زشتي مي تونا گفت كه طبيعت نماز از آنجا كه انسان را به ياد نيرومندترين عامل بازدارنده يعنى اعتقاد به مبدء و معاد مى‏اندازد داراى اثر بازدارندگى از فحشاء و منكر است.
انسانى كه به نماز مى‏ايستد، تكبير مى‏گويد، خدا را از همه چيز برتر و بالاتر مى‏شمرد، به ياد نعمتهاى او مى‏افتد، حمد و سپاس او مى‏گويد، او را به رحمانيت و رحيميت مى‏ستايد، به ياد روز جزاى او مى‏افتد، اعتراف به بندگى او مى‏كند، از او يارى مى‏جويد صراط مستقيم از او مى‏طلبد، و از راه كسانى كه غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه مى‏برد (مضمون سوره حمد).
بدون شك در قلب و روح چنين انسانى جنبشى به سوى حق و حركتى به سوى پاكى و جهشى به سوى تقوا پيدا مى‏شود.
براى خدا ركوع مى‏كند، و در پيشگاه او پيشانى بر خاك مى‏نهد، غرق در عظمت او مى‏شود و خودخواهى‏ها و خود برتربينى‏ها را فراموش مى‏كند.
شهادت به يگانگى او مى‏دهد گواهى به رسالت پيامبر ص مى‏دهد. بر پيامبرش درود مى‏فرستد و دست به درگاه خداى بر مى‏دارد كه در زمره بندگان صالح او قرار گيرد (تشهد و سلام).
همه اين امور موجى از معنويت در وجود او ايجاد مى‏كند، موجى كه سد نيرومندى در برابر گناه محسوب مى‏شود.
اين عمل چند بار در شبانه روز تكرار مى‏گردد، هنگامى كه صبح از خواب برمى‏خيزد در ياد او غرق مى‏شود.
در وسط روز هنگامى كه غرق زندگى مادى شده ناگهان صداى تكبير مؤذن را مى‏شنود، برنامه خود را قطع كرده، به درگاه او مى‏شتابد، و حتى در پايان روز و آغاز شب پيش از آنكه به بستر استراحت رود با او راز و نياز مى‏كند و دل را مركز انوار او مى‏سازد.
از اين گذشته به هنگامى كه آماده مقدمات نماز مى‏شود خود را شستشو مى‏دهد پاك مى‏كند، حرام و غصب را از خود دور مى‏سازد و به بارگاه دوست مى‏رود همه اين امور تاثير بازدارنده در برابر خط فحشاء و منكرات دارد.
ج. به چند حديث در اين مورد توجه كنيد:
1- در حديثى از پيامبر گرامى اسلام ص چنين مى‏خوانيم كه فرمود: من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنكر لم يزدد من اللَّه الا بعدا: كسى كه نمازش او را از فحشاء و منكر باز ندارد هيچ بهره‏اى از نماز جز دورى از خدا حاصل نكرده است! .
2- در حديث ديگرى از همان حضرت چنين آمده: لا صلاة لمن لم يطع الصلاة، و طاعة الصلاة ان ينتهى عن الفحشاء و المنكر: كسى كه اطاعت فرمان نماز نكند نمازش نماز نيست، و اطاعت نماز آن است كه نهى آن را از فحشاء و منكر به كار بندد .
3- و در حديث سومى از همان بزرگوار چنين مى‏خوانيم: كه جوانى از انصار نماز را با پيامبر ص ادا مى‏كرد اما با اين حال آلوده گناهان زشتى بود اين ماجرا را به پيامبر ص عرضه داشتند فرمود: ان صلاته تنهاه يوما: سرانجام نمازش روزى او را از اين اعمال پاك مى‏كند .
4- اين اثر نماز بقدرى اهميت دارد كه در بعضى از روايات اسلامى به عنوان معيار سنجش نماز مقبول و غير مقبول از آن ياد شده، چنان كه امام صادق ع مى‏فرمايد: من احب ان يعلم ا قبلت صلوته ام لم تقبل؟ فلينظر: هل منعت صلوته عن الفحشاء و المنكر؟ فبقدر ما منعته قبلت منه!: كسى كه دوست دارد ببيند آيا نمازش مقبول درگاه الهى شده يا نه؟ بايد ببيند آيا اين نماز او را از زشتيها و منكرات باز داشته يا نه؟ به همان مقدار كه بازداشته نمازش قبول است!
تفسير نمونه، ج‏16، ص: 285

پرسمان دانشجویی