بها و ارزش انسان | کتابخانه مجازی الفبا

بهاي انسان چيست لطفا توضيح کاملي بدهيد؟

در پاسخ شما دوست گرامي بايد گفت بهاي انسان در روايات به تعابير مختلفي بيان گشته است كه در اين‌جا به ذكر چند روايت بسنده مي‌نماييم.
اولين روايت، روايتي از حضرت امير عليه السلام است كه بهاي انسان را بهشت مي‌دانند.
روايتي ديگر از اميرمؤمنان نقل شده است كه حضرتش ميفرمايد: «قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُهُ» (ارزش هر فرد به چيزهايي است كه آنرا خوب ميداند ويا ميتواند انرا انجام دهد) برخي نيز آن‌را اين گونه معني كرده اند كه: (ارزش هر فرد به چيزهايي است كه اورا نيكو ميكند) {بحار 70/ 385}.
همچنين در روايتي از پيامبر اكرم وامام صادق صلي الله عليهما، نقل شده است كه مي‌فرمايد شخص با كسي است كه او را دوست ميدارد .
اين روايت دو تعبير از مسأله را بازگو ميكند؛ اول آن چيزي است كه بهاي واقعي انسان است و دوم اين‌كه در اين دنيا و در عالم واقع، هر شخصي قيمتي دارد و بهاي افراد يكسان نيست.
اگر به رواياتي نظير روايت اول بنگريم بايد گفت بهشت كه به عنوان بهاي انسان در نظر گرفته شده است خود حداقل به دو گونه تقسيم مي‌شود. يكي از آن ها بهشتي است كه با نعمات پر گشته و نهرهاي جاري و درختان و تخت هايي كه بهشتيان بر آن تكيه مي‌زنند اشاره به همين نوع بهشت دارد و قسمت دوم بهشت رضاي الهي است كه در آيه آخر سوره فجر در خطاب «يا أيتها النفس المطمئنه ...» به آن اشاره شده است و بالاترين درجه بهشت نيز مي‌باشد و مختص اولياي الهي است.
بهشت را نيز به بها مي‌دهند نه به بهانه و اگر آيات و روايات را بررسي نماييم بهاي بهشت، تقواي الهي است و بر طبق سخن آيت الله بهجت رحمةالله عليه، تقواي يعني انجام واجبات الهي و ترك محرمات الهي در مرحله اول كه مهمترين مرحله نيز محسوب شده و تا به طور كامل انجام نگيرد مرحله هايي ديگر را نمي‌توان انجام داد و اگر انجام شود، ثمره اي ندارد؛ البته پرواضح است كه انجام اعمال نيك و دوري از اعمال بد نيز خود نياز به پشتوانه بينشي صحيح از هستي دارد كه به آن ايمان گويند و در يك كلام مي‌توان گفت بهاي واقعي انسان ايمان و اعتقاد او به حساب مي‌آيد كه در ادامه به اين موضوع كمي بيشتر مي‌پردازيم.
و اما در رواياتي كه در ادامه آمد بايد گفت نمي‌توان بها و قيمت گذاري انسان ها را به يك صورت انجام داد. بلكه بايد ديد هر كسي خود را به چه بهايي مي‌فروشد؛ اگر در اطراف خود دقت نماييد برخي از اشخاص حاضرند به خاطر قلم نفيسي كه به آنان هديه داده شده است دست به هر كاري بزنند بنابر اين بهاي آن شخص به اندازه همان قلم است و گاهي اشخاصي به خاطر مطامع دنيوي مانند عمر سعد كه به خاطر حكومت ري دست به قتل امام حسين عليه السلام زد؛ حاضرند دست به هر كاري بزنند كه بهاي آنان نيز در همين حد است كه حضرت امير عليه السلام از مطامع و مقامات دنيوي در نهج البلاغه تعبير به آب بيني بز مي‌كنند. در نتيجه بهاي آنان به اندازه آب بيني بز است.
گاهي نيز اشخاصي يافت مي‌شوند كه همواره چشم به رضاي پروردگار داشته و براي به دست آوردن آن البته با شناخت دقيق حاضرند در مقابل كل ابرقدرت ها وظالمين و معاندين با دين بايستند كه در عصر ما امام راحل در شمار آنان مي‌بود كه بهاي اين شخص خود خداست و از اين رو به امام حسين لقب ثارالله را داده اند كه خون خداست.
در نتيجه بايد ديد علاقه و تعلقات شما به چيست و در كارها و اهدافتان چه چيزي را مدنظر داريد.كه اين از اهميت بسزايي برخوردار است.
اما همان گونه كه گفتيم در ايمان هر شخص را مي‌توان بهاي هر شخص در نظر گرفت. خداوند در قرآن كريم نيز فرموده است كه آيا مي‌خواهيد شما را به تجارتي راهنمايي كنم كه شما را از عذاب الهي و آتش نجات دهد؟ و در جواب ايمان به خدا را اين تجارت عظيم معرفي مي‌كند.
انسان نمي تواند بدون داشتن ايده و آرمان و ايمان، زندگي سالم و سعادتمند داشته باشد و يا كاري مفيد و ثمر بخش براي بشريت و تمدن بشري انجام دهد انسان فاقد هر گونه ايمان و عقيده به صورت موجودي غرق در خودخواهي است كه هيچ وقت نمي خواهد منافع خود را از بين ببرد و هميشه بصورت موجودي سرگردان است كه تكليف خويش را از زندگي درمسائل اخلاقي و اجتماعي نمي داند ، انسان دائما با جامعه و مسائل اجتماعي و اخلاقي برخورد مي كند و بنابر فطرت خود در برابر آنها عكس العمل نشان مي دهد انسان اگر مكتب و عقيده و ايمان پيوسته داشته باشد هم سعادتمند و داراي زندگي بوده و هم تكليفش در زندگي مشخص است در غير اين‌صورت موجودي سرگردان خواهد بود كه مثل كاه با وزش باد به اين سو و آن سو كشيده خواهد شد و موجودي ناهماهنگ مي شود.
چيزي كه همواره و در هر لحظه براي انسان اهميت دارد تنها ايمان است كه انسان را بصورت يك مومن واقعي در مي آورد، همه چيز را تحت سلطه خود قرار مي دهد حتي خود پرستي و خود خواهي را . ايمان موجب مي شود انسان تلاش هايي عليرغم گرايش هاي طبيعي و فردي انجام دهد و احيانا هستي و حيثيت خويش را در راه ايمانش فدا سازد و اين در صورتي امكانپذير است كه ايده انسان جنبه مقدس بودن پيدا كرده و حاكميت مطلق بر وجود انسان يابد و تنها ايمان مي تواند انسان را در جهت ميل به كمال راهنمايي كند .
ايمان تنها يك سلسله تكاليف براي انسان عليرغم تمايلات طبيعي تعيين نمي كند بلكه قيافه جهان را در نظر انسان تغيير مي دهد عناصري علاوه بر عناصر محسوس در ساختمان جهان ارائه مي دهد . جهان خشك و سرد مادي را به جهاني جاندار و ذي شعور وآگاه تبديل مي كند، ايمان تعلق انسان را نسبت به جهان وخلقت دگرگون مي سازد . از آثار و فايده هاي علمي ايمان مي توان چنين گفت:
خوشبيني : خوشبيني به جهان و خلقت و هستي . خوشبيني هم انسان را هدفدار مي كند و هم سعادت و تكامل را به انسان معرفي مي كند ودر چنين شرايطي طبعاً ديد انسان را نسبت به نظام كل هستي وقوانين حاكم بر آن خوش بينانه مي سازد . فرد با ايمان در كشور هستي مانند فردي است كه قوانين و تشكيلات آن را صحيح و عادلانه مي داند نيّت اصلي گردانندگان آن نيز ايمان است و زمينه را براي رشد و تعالي خود و ساير افراد فراهم مي بيند و اگر عقب ماندگي احساس كند آن را از تنبلي و بي تجربگي خود مي داند نه از چيز ديگري . اما فرد بي ايمان مانند فردي است كه در كشوري زندگي مي كند كه قانون و تشكيلات كشور را فاسد و ظالمانه مي داند و از قبول آن هم چاره اي ندارد . درون چنين افرادي پر از كينه و كدورت است و درستي خود را مانند ذره اي مي بيند و براي آن ارزشي قائل نمي شود . چنين فردي نه از زندگي لذّت مي برد نه از چيز ديگري، بلكه جهان براي او يك زندان هولناك است .
دومين اثر ايمان روشندلي است . ايمان براي انسان مانند چراغي است كه درونش را روشن مي كند.
سومين اثر آن اميدواري به نتيجه خوب وتلاش خوب است.
چهارمين اثر آن آرامش خاطر واثرات ديگر آن به ترتيب دوري از گناه ، ياري خدا ، استقامت و پايداري، عدم ترس و خوف، عدم شك و دودلي و داشتن ثبات ، برخورداري از لذّات معنوي (لذت معنوي به عمق و روح انسان مربوط مي شود مثل كمك به ديگران ، ياري به مستمندان و پرستش خدا نوعي لذت در روح بوجود مي آورد كه قابل مقايسه با لذت مادي بيشتري كه همان حس با يكي از حواس پنجگانه است مثل چشم كه از راه ديدن يا گوش كه از راه شنيدن احساس مي شود نيست و بسيار بالاتر و پايدارتر از لذت مادي است.)، عزت و نفوذناپذيري . (عزت حالتي است كه از مغلوب بودن انسان مانع مي شود. مثل زمين سخت) ، حكيمانه ديدن نظام عالم ، ايجاد غيرت و جلوگيري از بي بند و باري مي‌باشد.
اگر نيك بنگريم خواهيم ديد كه ايمان به خداوند، بهايي كه براي انسان در روايات ديگر بيان شده است را تحت الشعاع قرار داده و شامل همه آنان مي‌شود چه آن كه تمامي آنان را در آثار ايمان مي‌توان مشاهده نمود. بنابر اين مي‌توان گفت ايمان درست بهترين بهاي هر شخص در زندگي مي‌باشد.

پرسمان دانشجویی