چيستي عرفان اسلامي | کتابخانه مجازی الفبا

عرفان چيست؟ مراحل رسيدن به خدا؟ ما هم مي توانيم عارف شويم؟

عرفان، راه نظري و عملي معرفت و وصول به خداوند است. عارف كسي است كه از چنين معرفتي برخوردار است و به قرب الهي رسيده است.
البته براي رسيدن به خدا دو مرحله وجود دارد. سير و سلوک عقلاني و سير و سلوک عرفاني.
عارف کسي است که از سلوک عقلاني فارق شده و بعد از مدتها سلوک عرفاني به فناي في الله رسيده است.
در سلوک عقلاني بايد تمام انديشه و باورها و اخلاق و عمل انسان مستند به دليل و حجت خداپسند شود و کار انسان تحصيل و تحقيق و تدبر و تفکر و پژوهش و مانند آن است. البته سلوک عقلاني به اينجا ختم نمي شود و بايد عاقل اهل عمل نيز باشد و به باورهاي خود عمل کند، چرا که علم در اين مسير مقدمه عمل است و صدق عنوان عاقل بدون عمل محقق نمي شود، بنابراين سلوک عقلاني هم دو مرحله دارد، نظري و عملي
سلوک عرفاني راه عشق است و سالک با قدم عشق و محبت به مقصود مي رسد.
بعد از سلوک عقلاني و رسيدن به حد نصابي از عقلانيت کم کم سالک راه عشق و عبادت عاشقانه را در پيش مي گيرد و روش سلوک عرفاني را در زندگي خود پياده مي کند.
فرق عارف و غير عارف در زندگي همراه با رياضت و سختي است. انسان هاي معمولي حاضر نيستند در راه رسيدن به خداوند سختي بكشند و تحمل رياضت كنند و خيلي كه تلاش مي كنند، انجام برخي وظايف شرعي است؛ ولي سالك و عارف، كارش سختي كشيدن و تحمل رياضت هاي شرعي آنهم از روي عشق براي رسيدن و فاني شدن در خداي متعال است.
سلوک عرفاني نيز مانند سلوک عقلاني دو مرحله دارد؛ نظرى و عملى.
عرفان نظري يعني انسان به اين باور عميق و يقيني برسد که همه عالم مظاهر خداوند هستند و در کل هستي جز او کسي و چيزي نيست – هوالاول و الاخر و الظاهر و الباطن - و خداي متعال است که تمام هستي را پر کرده است –الله الصمد-. خالق و مدير و رازق و مبدا تمام موجودات او است - و ليس في الدار غيره ديار. اين همان توحيد نظري است که موضوع کتاب هاي عرفان نظري مي باشد.
عرفان عملي يعني انسان بتواند از خودش بگذرد و فاني در خدا و اراده خدا و خواست خدا شود. از خود بگذر به حق رسيدي. و اين از خود گذشتن و فراموش کردن خواسته هاي خود، گردنه راه خدا و توحيد عملي است.
در اين وادي خودپرستي عين شرک و گمراهي است و اين خودخوهي ما است که مانع عرفان و خداپرستي توحيدي مي شود و تا انسان نتواند از روي خودش عبور کند به مشاهده جمال محبوب نمي رسد و موحد نخواهد بود.
بله اين راه اگر چه دشوار است، اما براي همگان رفتني است و تمام انبياي الهي آمده اند تا به انسان همين را بگويند و به او اين راه را بياموزند و اين مسير را رفتني کنند.
معرفت نفس که راه معرفت رب معرفي شده است - من عرف نفسه فقد عرف ربه - هم به همين معنا است که اگر خود را شناختي که تو نيستي و هر چه هست خدا است و توانستي از خود عبور کني خدا را شناخته اي و دانسته اي که تو فقط مظهري از مظاهر او هستي و وجود تو از آن او است. پس نبايد از خودت خواسته اي داشته باشي و خودت را مطرح کني و دنبال خودت باشي و خودخواه و خودپرست باشي، بلکه بايد دائم دنبال خواسته خدا باشي و خدا را مطرح کني و دنبال خدا باشي و خداخواه و خداپرست گردي. فاني در خدا. اين مي شود ايمان و عرفان و خودسازي ديني و راهي جز اين نيست. اين مي شود راهبرد دين اسلام براي انسان. البته اين الگو در جامعه هم بايد پياده شود و اهداف و اراده اجتماعي انسان نيز بايد در همين راستا سامان يابد.

پرسمان دانشجویی