اعمال خوب بی نماز | کتابخانه مجازی الفبا

اگر كسي در انجام كارهاي خوب تلاش كند و از گناه دوري كند ولي نماز نخواند و يا درست نخواند با توجه به اينكه گفته مي شود كليد پذيرش اعمال در قيامت نماز است، آيا ثوابي نمي برد و جزء گناهكاران است؟

از ديدگاه ديني و با نگاه آخرتي معيار قبولي تمامي اعمال انسان مومن نماز است.
نماز اولين سوالي است كه از انسان در آخرت مي پرسند كه اگر پذيرفته شود ساير اعمال انسان هم امكان پذيرش دارد و اگر رد شود ساير اعمال انسان رد مي شود. «ان الصلاه عمود الدين ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت رد ما سواها » نماز ستون دين است و اگر پذيرفته شود, ساير اعمال پذيرفته مي شود و اگر رد شود نيز ساير اعمال در خواهد شد.
(كتاب وسائل ، ج 3 ، ص 22 ، ح 1 )گفتني است؛ برگزاري نماز همراه با شرايط آن، مجموعه اي از آموزه ها و رفتارهاي اسلامي و انساني را تشكيل مي دهد. به طور مثال از شرايط نماز، طهارت است كه مجموعه بهداشت بدن و لباس و مكان را شامل مي شود و يا از شرايط نماز، غصبي نبودن لباس و مكان و آب وضو است و يا از شرايط قبولي نماز عدم آزار به ديگران و رسيدگي به مستمندان و پرداخت زكات است و يا برگزاري نماز به صورت جماعت، نمادي از وحدت اجتماعي را به نمايش مي گذارد و... لذا درباره اينکه شرط قبولي ساير اعمال انسان، قبولي نماز است، اخبار و روايتهاي زيادي رسيده است از جمله اميرمؤمنان در نامه 27 نهج البلاغه مي فرمايند:
«... و اعلم ان کل شي من عملک تبع لصلاتک» و بدان که محور قبولي تمام کارهاي تو نماز است» چون نماز از ارکان اسلام و داراي آثار تربيتي بسياري است. انسان اگر در هر زمينه زندگي قصور و کوتاهي داشته باشد، اهتمام به نماز آنرا جبران مي کند. حتي نماز بعنوان يک عامل «گناه زدا» بر شمرده شده است چنانکه امير مؤمنان مي فرمايد:
«و انها لتحت الذنوب حت الورق و تطلقها اطلاق الربق؛ نماز گناهان را مثل برگ درختان مي ريزد و گردن انسان را از ريسمان گناه آزاد مي کند. آنگاه در ادامه تشبيهي جالب از پيامبر اکرم(ص) نقل مي فرمايد که: «رسول خدا(ص) نماز را به چشمه آب گرم تشبيه فرموده که بر در خانه مردي باشد و شبانه روزي پنج مرتبه از آن شستشو کند، پس (معلوم است) ديگر بر چنين کسي چرک باقي نخواهد ماند» (نهج البلاغه، خ 199)
هدف اين روايات يادآوري اهميت و ارزش و تأثير عميق نماز در روح و جان آدمي و ايجاد توفيق براي انجام کارهاي خير ديگر است نه کم ارزش جلوه دادن کارهاي خير ديگر، مانند خانه اي که اگر سقف نداشته باشد هر چقدر درونش نيز زيبا باشد باران آن را خراب مي کند هر چند چيزهاي درون آن ارزنده باشد.
پس نماز که از ارکان اسلام است، تا زماني که با دقت و سر وقت خوانده شود؛ کوتاهي در ساير کارهاي انسان را جبران مي کند ولي اگر نماز ضايع شود (مثلاً شخص مسائل نماز را نداند يا گاهي آنرا ترک کند يا بطور عادت آنرا در آخر وقت بجا آورد) هيچ عمل ديگري نمي تواند نماز را جبران بکند.
بهتر است که ما اين دستورالعمل خداوند را سرمشق خود قرار دهيم. واستعينوا بالصبر و الصلاه و انها لکبيره الا علي الخاشعين» از صبر و نماز در برخورد با مشکلات نيرو بگيريد؛ همانا نماز سنگين است مگر براي خاشعان (سوره بقره، آيه 45)
خلاصه اين که از روايات فهميده مي شود که اگر نماز کسي قبول شود کارهاي نيک ديگرش قبول مي شود و اگر قبول نشود کارهاي ديگر او قبول نمي گردد و توضيح اين نکته ضروري است که اين مسأله موجب نمي شود که اگر کسي نماز مقبول نداشت يا اصلا نماز نخواند دست از ساير تکاليف خود بردارد زيرا روايت مي فرمايد اعمال ديگر او قبول نمي شود نه اين که صحيح نمي باشد. پس ممکن است اعمال ديگر انسان صحيح باشد گرچه مقبول نباشد يعني در روز قيامت او را به جهت نپرداختن خمس و انجام ندادن حج و امر به معروف يا روزه مجازات نمي کنند زيرا اين اعمال را به شکل صحيح انجام داده و تکليف او ساقط گشته گرچه به خاطر کوتاهي در نماز مزد يک عمل مورد قبول را به او نمي دهند.

پرسمان دانشجویی