تداوم ياد مرگ | کتابخانه مجازی الفبا

1. چكاركنيم هميشه يادمرگ باشيم؟ 2. آيا ياد مرگ با زندگي منافات دارد؟ 3. ياد مرگ انسان را غصه دار مي كند در حالي كه ما مي خواهيم در زندگي شاد و مسرور باشيم، نمي شود كه دائم انسان ناراحت باشد!

امور زير در باور مرگ و يادآوري آن و پند گرفتن از آن مؤثر و مفيد است:
يك. انديشه درباره مرگ به ويژه در خلوت؛ بايد به اين نكته توجّه كرد كه: مرگ تنها پلي است كه ما را از خانه عمل به خانه پاداش و جزا منتقل مي‏سازد. و نيز انديشه در اين نكته كه انسان براي اين دنياي فاني و زندگي زودگذر آفريده نشده است؛ بلكه آفرينش او براي زندگاني ابدي است كه مرگ آغاز سفر بدان است.دو. زيارت اهل قبور و تماشاي قبرهاي پوسيده و سنگ متلاشي شده و انديشه در اين مسأله كه چه انسانهايي كه روزگاراني زندگي مي‏كردند - فقير و غني - و اكنون همگي در اين گورستان‏ها خوابيده‏اند و هيچ يادي از آنان نيست. اگرچه جسم آنها خاك شده و غذاي مورچگان گرديده است؛، اما آنها همگي در محضر پروردگار عالم حاضراند و پاداش رفتار نيك يا كيفر كردار بد خود را مي‏بينند و اين سرنوشتي است كه دير يا زود ما نيز بدان خواهيم رسيد.سه. شركت در تشييع جنازه و تدفين اهل ايمان و يادآوري اين نكته كه روزي ما نيز همانند آن فرد، بر روي دوش آشنايان و بستگان به گور سپرده خواهيم شد. پس كردار، رفتار و گفتار خود را بر اساسي تنظيم كنيم كه مرگ ما، موجب آسايش ابدي ما بشود.چهار. تلاوت و تدبر در آياتي كه در مورد مرگ و قيامت است؛ به ويژه نگاه انديشمندان به آيات عذاب و خود را با آن تطبيق دادن؛ و نيز مطالعه و انديشه در روايات فراواني كه در اين باره وارد شده است. در اين موضوع مطالعه كتاب ميزان الحكمه با ترجمه فارسي توصيه مي‏شود. اين كتاب مجموع آيات و و روايات را در موضوعات مختلف دسته‏بندي كرده است.پنج. توجه به اين نكته كه مرگ نيستي و نابودي نيست؛ بلكه دريچه‏اي براي ورود به عالمي بزرگ‏تر و گسترده است، مرگ ما را از خانه عمل و امتحان به خانه ابدي محاسبه و پاداش مي‏برد و هر چه ما در دنيا كِشتيم، در قبر ظهور پيدا مي‏كند و برداشت مي‏شود. كسي كه در دنيا با ايمان و عمل صالح سپري كرد، قبر او «روضة من رياض الجنة» است و آن كه دنيايش را با بي ايماني و بدكرداري سپري كرد، قبرش «حفرة من حفر النيران» مي‏شود. آري قبر همه انسان‏ها ظاهري مشابه دارد؛ اما باطن آن متفاوت است، يا بهشت است يا جهنم. آنكه در اين دنيا با ايمان و عمل صالح سپري كرد، هم اكنون در بهشت است و مرگ او را به اين سعادت ابدي مي‏رساند. پيك مرگ براي چنين فردي هيچ نيست، مگر پيك بشارت و سعادت. زندگي بهشت‏مدارانه او در دنيا، باطنش بهشت شده و مرگ او را به بهشت مي‏برد و قبرش بهشت خواهد شد. اما آن كه با سوء اختيار خود، در دنيا بدكردار بوده، هم اكنون در جهنم است؛ منتها همانند مردم مست و بي‏هوش، مي‏سوزد و ادراك نمي‏كند، آن‏گاه كه پيك مرگ آمد، در حقيقت او بهوش مي‏آيد و آن‏گاه جهنمي كه خود براي خود، فراهم كرده بود، به چشم جان مي‏بيند و با همه وجود مي‏چشد.ياد مرگ از آن مباحث بسيار قابل توجه و مورد عنايت روايات هست. اما اينكه فرمودند كه ياد مرگ يعني چه؟ يعني اينكه انسان گاهگاهي به اين فكر كند كه سرانجام چه خواهد شد؟ آيا من آمادگي آن لحظه را دارم يا ندارم. اگر ندارم آمادگي پيدا بكنم. چون قطعاً انسان اين سفر را در پيش دارد و عاقل كسي است كه براي اين سفرش اوقاتي به فكر باشد.اما آيا ياد مرگ با زندگي منافات دارد؟
خير، معناي ياد مرگ اين نيست كه انسان يك گوشه اي بنشيند و به فكر مرگ و برزخ و قيامت باشد و دست از كار و زندگي بكشد بلكه به اين معنا ست كه در عين حال كه كار مي كند توجه داشته باشد كه كارهايش در دنيا چه كمكي به آن سفر مي كند آن وقت اين كار اخروي مي شود.
در منزل آشپزي مي كند همين آشپزي را با اين فكر بكند كه اين آشپزي من چه كمكي به سفر (مرگ ) من مي كند؟ چه چراغي در قبر من روشن مي كند؟ چه آسايشي براي من در عالم قبر و قيامت فراهم مي كند؟ چگونه باعث مي شود كه من در سكرات موت راحت جان بدهم؟ چطور همين خوش اخلاقي من در خانه فشار قبر را از من بر مي دارد؟ مي بيينيد كه همين كاري كه به ظاهر، زندگي است مي تواند درآن ياد مرگ باشد و نه تنها با زندگي و دنيا منافات ندارد كه عيناً بر هم منطبقند.
پس، اين سوال كه ما فكر كنيم اگر كسي ياد مرگ باشد ديگر زندگيش مختل مي شود و بايد مثلاً دست روي دست بگذارد، اين طور نيست.ممكن است يك سوال ديگر مطرح باشد و آن اينكه ياد مرگ انسان را غصه دار مي كند در حالي كه ما مي خواهيم در زندگي شاد و مسرور باشيم، نمي شود كه دائم انسان ناراحت باشد!
در پاسخ بايد گفت اين طور نيست اتفاقاً ياد مرگ باعث مي شود كه غصه از دل انسان برود. لذا فرموده اند زماني كه خيلي غصه داريد به ياد مرگ بيفتيد و به قبرستان برويد، به زيارت اهل قبور برويد، چون وقتي كه آنجا مي رويد غصه از دلتان برداشته مي شود و به اين نتيجه مي رسيد كه اگر زندگي آخرش اين است، غصه براي چه؟ چون غصه ما براي آخرت نيست، اگر غصه براي آخرت باشد، اذيت كننده نيست.
ياد مرگ به اين معنا ست كه در عين حال كه كار مي كنيد توجه داشته باشيد كه كارها در دنيا چه كمكي به آن سفر مي كند آن وقت اين كار اخروي مي شود
نگراني از مرگ و غصه براي آخر ت و به فكر آخرت بودن، انسان را به خودش مشغول مي كند. فكر هست، حزن هست اما حزن اذيت كننده نيست. حزن براي دنيا انسان را آزار مي دهد. غصه اي كه انسان براي امور دنيايي مي خورد اين غصه آزاردهنده است، در حالي كه حزن آخرت زيباست.
تعبير بنده در رابطه با حزني كه براي امام زمان (عجل الله تعالي فرجه شريف) بايد باشد، يا حزني كه انسان نسبت به دوري از مبدأ دارد كه واقعاً اين حزن از بالاترين مراتب عرفان است، اينكه انسان احساس بكند از مبدأ دور افتاده و غصه دار بشود. اين غصه لذت بخش ترين لذت هاي دنياست. چون انسان به هر حال وقتي فكر مي كند كه از نيستان جدا شده و اين نفير و اين غصه. ظاهرش غصه است ولي از لذت بخش ترين لذت هاي دنياست.
بنابراين حزن آخرت هم زيباست و هم سرورآور و لذت بخش. ياد مرگ انسان را از غصه نجات مي دهد، پس اين تصور كه اگر ما زياد به ياد مرگ باشيم زندگيمان را خراب مي كنيم و چهره ما هميشه اندوهگين است مورد تائيد نيست.
اگر به دستور اسلام عمل بكنيم، اسلام مي گويد كه حزن شما در قلبتان باشد ولي چهره بايد بشاش باشد، چهره بايد شاد باشد المومن بشره في وجهه و حزنه في قلبه آن حزن قلبي كه عرض كردم حزن عارفانه و حزن عاشقانه است، هرگز به زندگي دنيوي انسان لطمه اي نمي زند.
كساني كه قيامت را قبول ندارند، قبر و برزخ را قبول ندارند، مرگ و ياد آن براي آنها واقعاً تاريك كننده است. فضاي غيرقابل تحملي براي زندگي ايشان ايجاد مي كند. اما در زندگي مومن، مرگ يك فضاي نوراني و يك فضاي زيبايي را ايجاد مي كند.
اما اگر مراد اين است كه چه مقدار به ياد مرگ باشيم؟ عرض مي كنم هر چي بيشتر بهتر.
ياد مرگ باعث مي شود كه غصه از دل انسان برود. لذا فرموده اند زماني كه خيلي غصه داريد به ياد مرگ بيفتيد و به قبرستان برويد، به زيارت اهل قبور برويد، چون وقتي كه آنجا مي رويد غصه از دلتان برداشته مي شوداز پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده كه آيا راهي وجود دارد كه اجر شهيد در راه خدا را داشته باشيم؟ فرمود: بله. گفتند چه كار كنيم؟ فرمود كه: روزي بيست بار به ياد مرگ باشيد. هر چه كه انسان بيشتر به ياد مرگ باشد مراتب كمال را بيشتر طي مي كند و ياد مرگ دل انسان را صيقل مي بخشد.از پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم نقل شد كه فرمود: إن هذه القلوب تصدأ كما يصدأ الحديد اين دل ها زنگ مي زند مثل آهن كه زنگ مي زند دل هم زنگ مي زند. پرسيدند يا رسول ... اين زنگ ها را چطور مي شود پاك كرد؟ پاك كننده اين زنگار قلب چيست؟ فرمود: ذكرالموت و قراءة القرآن دو چيز قلب را صاف مي كند، قلب را با صفا مي كند: يكي ياد مرگ و ديگري هم قرآن خواندن است.
همان طور كه قرآن خواندن دل انسان را پاك مي كند، شاد مي كند، فضاي قلب را نوراني مي كند، ياد مرگ هم فضاي قلب را نوراني مي كند.خلاصه:
ياد مرگ به اين معنا ست كه در عين حال كه كار مي كنيد توجه داشته باشيد كه كارها در دنيا چه كمكي به آن سفر مي كند آن وقت اين كار اخروي مي شود.
ياد مرگ منافاتي با مسئوليت هاي اجتماعي نيز ندارد بلكه به نوعي اين مسئوليت ها را براي آدم جدي تر مي كند كه آدم احساس مي كند وقت محدود است و بايد كارهايش را به خوبي انجام بدهد. اما به چه ميزان به ياد مرگ باشيم؟ هر چه بيشتر بهتر.مطالعه كتاب‏هايي كه در اين باره نوشته شده است مثل:
1. معاد، شهيد دستغيب شيرازي‏
2. معاد شناسي، علامه حسيني تهراني‏
3. معاد، استادشهيد مرتضي مطهري
4. معاد، آيت اللّه مكارم شيرازي‏

پرسمان دانشجویی