راه افزايش ايمان | کتابخانه مجازی الفبا

چگونه ايمان خود را در مسير قرب به خدا افزايش دهيم؟

اولين گام در مسير حرکت به سوي خدا و تقرّب و نزديکي به او، آگاهي و سپس ايمان و عمل صالح است . به طور کلي مي توان گفت: ايمان محصول آگاهي و عمل صالح است. به هر مقدار که علم و آگاهي انسان به زندگي و معارف ديني و عمل به اقتضاي آن زياد مي شود، ايمان انسان هم قوي تر مي گردد.
ايمان دو جنبه دارد : نظري و عملي . هر يک از آن داراي درجات و مراتبي است . اولين درجهء ايمان نظري شناخت و معرفت خدا و اعتقاد به وحدانيت او و عقيده بر اين که نظام هستي قائم به تدبير و ارادهء او و متحرک به قدرت قيومي او است و همهء موجودات در پيدايش و بقاء و هستي خويش به او نيازمندند. پس از آن ، اعتقاد به فرشتگان به عنوانکارگزاران خداوند در نظام هستي و عقيدهء به وحي و نبوت همهء انبيا از حضرت آدم تا حضرت خاتم النّبيين و اعتقاد به عالم برزخ وقيامت کبري و حساب و کتاب ، حشر و نشر و بهشت و جهنم از شعبه هاي ايمان نظري است .
ايمان عملي : ايمان عملي ثمرهء ايمان نظري و ميوهء شناخت و آگاهي از حقيقت است وبا اموري تقويت مي شودکه عبارتند از:
1- توبه :اولين مرحله از مراحل سير به سوي خدا وتقرّب و نزديکي به اوتوبه است . بدون توبه حقيقي ايمان در قلب استفرار پيدا نمي کند. حقيقت توبه ، پشيماني و ندمت ازخطاها و گناهان و کاهلي و سستي هاي گذشته است و علامت پشيماني آه و حسرت و سوز و ناله اي است که فضاي جان و روح توبه کننده را احاطه نموده باشد، به گونه اي که گناهانش تلخ ترين خاطرهء ذهني او و ضجر آورترين موضوعي است که هرگاه به ياد آن مي افتد، روحش آزرده مي گردد. بنابراين ، منظور از توبه صرف گفتن ذکر نيست . تا وقتي که شيريني و حلاوت گناه در خاطر او است استغفرالله گفتن ، نعوذ بالله ـ استهزاء نمودن خدا ـو ذکر او است . کسي که حقيقتاً از گناه پشيمان باشد عزمي راسخ بر ترک گناه دارد. بعد از توبه ، نخستين گام و اولين شرط براي حرکت و سير به سوي خدا ترک گناه است.
2 - انجام واجبات و اطاعت از اوامر الهي: پيامبر اکرم (ص)فرمود: ريشه و اساس دين و دينداري ورع و اجتناب از گناهان است ، و ساقه و سر آن اطاعت از خداست.
ايمان به وسيله تقواي الهي و دوري از گناهان و انجام اعمال صالح تقويت مي‏گردد.
امام صادق(ع) فرمود: "ورع و پرهيز از گناه، ايمان را ثابت نگه مي‏دارد و طمع، ايمان را بيرون مي‏برد".
نيز فرمود: "هر کس عملش موافق گفتارش باشد، اهل نجات است اما هر کس عملش با گفتارش (که مي‏گويد به خدا و قيامت و... ايمان دارم) مطابقت نکند، ايمانش عاريه‏اي و مصنوعي است".
رسول خدا(ص) فرمود: "محکم‏ترين دستگيره ايمان، تقوا است".
3- معرفت و شناخت چهارده معصوم و توسل و ارتباط با آنان ؛ زيرا ائمه :سبيل اللّه يعني راه خدا و باب الله به معناي درب ورود به مقام الوهيت و تقرب به ذات خدا هستند. همان که قرآن دستور مي دهد براي رسيدن به خدا از وسيله کمک بگيريد
اميرالمؤمنين (ع)در مقام تبيين آيهء مذکور فرمودند: ما اهل البيت همان خانه هايي هستيم که خداوند دستور داده از راه درب هاي آن وارد شويد. ما اهل البيت ، هم ـ خانه هاي خداـ هستيم و هم ـ دربهاي خانه ءخدا ـ.
بنابراين ، هر کس مي خواهد خدا را بشناسد و به خدا تقرّب جويد و به کمال نهايي عبوديت و انسانيت نايل گرددبايد با احاديث و معارف بلند ائمه : آشنا شود و با آن زندگي نمايد و برنامهء دنيا و آخرت خويش را بر اساس تنظيم کند و بداند بدون شناخت و ارتباط و اطاعت از امامان نيل به قرب الهي ميسر نيست .
4-عمل صالح : بعد از معرفت و شناخت و مشخص گشتن هدف و ايمان به آن ،عمل صالح در تقويت ايمان نقش موثري دارد. ايمان بدون عمل صالح معنا ندارد.
امام صادق (ع)فرمود: الايمان لا يکون الاّ بعمل ؛ايمان چيزي جز عمل نيست .
در حديث ديگري که از آن حضرت نقل شده آمده است : ايمان آن است که طاعت خدا شود و گناهي محقق نگردد.
از اميرالمؤمنين (ع)سؤال شد: آيا هر کس گواهي دهد به وحدانيت خدا و نبوت محمد بن عبداللّه او مؤمن است فرمود: پس واجبات خدا چه مي شود؟
درجات ايمان :
همان گونه که ايمان نظري داراي درجات و مراتب است ، ايمان عملي نيز درجات و مراتب دارد. نمي توان فردي را که مرتکب گناهي شد از ايمان به دور دانست و با چوب تکفير او را از جامعهء مؤمنين بيرون راند. امام صادق (ع)فرمود: خداوند تبارک و تعالي ايمان را به هفت شعبه تقسيم کرده است :
1 برّ و نيکوکاري ؛ 2 صدق و راستگويي ؛ 3 رسيدن به درجه يقين ؛ 4 نيل به مقام رضا و خشنودي خدا؛ 5وفا (وفاي به عهد و پيمان هاي الهي و بيعت با پيامبر و ائمه : و قول و تعهدات مشروعي که با انسان ها داديم )؛ 6علم و معرفت ؛ 7 حلم و بردباري و صبر و شکيبايي .
سپس فرمود: خداوند آن را ميان مردم تقسيم نمود به هر کس هفت سهم داد او کامل الايمان است (يعني هر کس توانست با اراده و تلاش و عمل صالح خويش و جلب توفيقات الهي ، همهء درجات آن را کسب کند، آن را مي توان گفت از ايمان کامل برخوردار است ) اما برخي يک سهم از ايمان را تحصيل مي کنند. بعضي از دو درجه آن برخوردارند و گروهي به مرتبهء سوم ايمان نايل گرديدند و به همين ترتيب . کسي که يک سهم از ايمان را کسب کرده ،تکليفي به اندازهء دو سهم بر او تحميل نکنيد و به کسي که از دو سهم ايمان برخوردار است ، وظيفه اي به اندازهء سه سهم بارش نکنيد؛ يعني استعداد و قابليت پذيرش اشخاص در ايمان يکسان نيست و خدا از هر کسي به اندازهء ظرفيتش تکليف خواسته است پس شما هم در اعمال و اخلاق ديني و تحصيل علوم و معارف از هر کسي به اندازهء توان واستعدادش توقع داشته باشيد.
از يک منظر ايمان را مي توان به ده درجه تقسيم نمود. امام صادق (ع)به فردي به نام عبدالعزيز فرمود: ايمان مانند نردباني است که ده پله دارد و مؤمنين پله اي را بعد از پلهء ديگر بالا مي روند پس کسي که در پلهء دوم است نبايد به کسي که در پلهء اول است بگويد تو هيچ ايمان نداري و کسي که در پلهء سوم است نبايدکسي را که در پلهء دوم است مورد تحقير قرار دهد به همين ترتيب کسي که در رتبه دهم ايمان قرار دارد نبايد فردي راکه در پله اي پايين تر است تحقير نمايد.
از مجموع روايات و آيات مربوط به بحث ايمان مي توان دريافت که ايمان ، حقيقت واحدي نيست و در همه مؤمنين يکسان و برابر نمي باشد، بلکه حقيقتي است که داراي مراتب و درجات متعدد مي باشد و به قول اهل منطق قابل تشکيک است . اعتبار و ارزش و ميزان تقرّب هر انسان نزد خدا به ميزان توجه به کيمت و کيفيت اجزاي ايمان است ؛ يعني اعتبار هر مؤمني را با مقدار عمل خالصانه او بايد سنجيد.
چنان که گفته شد ايمان داراي درجات و مراتب است . درجات ومراتب ايمان ، هميشه با ملاک واحدي اندازه گيري نمي شود، بلکه اوضاع زمان و مکان در آن مؤثر است . در دوران غربت اسلام و پيامبردر مکه ،اعتقاد به خدا و قيامت و پيامبر اسلام هر فردي را در زمرهء مؤمنين قرار مي داد، اما در دوران قدرت اسلام صرف اعتقاد علامت ايمان نيست ، بلکه عمل به واجبات و ترک گناه از لوازم جداناپذير آن است
براي تقويت ايمان بايد پايه هاي آن را محکم کرد. امام علي(ع) ايمان را بر چهار پايه استوار مي داند: صبر و يقين و جهاد و عدل.
به طور کلي هواهاي نفساني و رذايل اخلاقي از آفات ايمان محسوب مي شوند.
امام باقر(ع) دروغ را منشأ‌ خرابي ايمان مي داند. در جاي ديگر حضرت حسد را آفت ايمان ذکر کرده وفرموده است: "حسد ايمان را مي خورد همان طوري که آتش هيزم را
بنابراين انجام واجبات و ترک محرمات و آراسته بودن به صفات خوب مثل: شکر، صبر، خوش اخلاقي، احسان، سخاوت، راست گويي، بردباري و پاک بدن از صفات رذيله مانند: تکبر،حسادت، بداخلاقي، عصبانيت و... موجب تقويت و پايداري ايمان مي‏گردد.

پرسمان دانشجویی