درمان فحاشی | کتابخانه مجازی الفبا

راه درمان فحاشي؟

فحاشي و بد دهني و هرزه گويي، و بيان كلمات ركيك، يكي از خصايص زشت افراد فاسد، عاجز، ناتوان و بي‌منطق است. افراد سفيه بي‌خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و كلام درستي برخوردار نيستند و از دادن جواب صحيح عاجز هستند، بي‌پروا دهان را باز مي‌كنند و زبان خويش را حركت مي‌دهند و با الفاظ ركيك، فحاشي مي‌كنند.
«خشم و غضب»
خشم و غضب نابجا، آتشى شيطانى است كه از درون انسان شعله كشيده و انسان را به سوى آتشى ابدى رهنمون مى‏شود. امام باقرعليه السلام مي فرمايند: (ان هذا الغضب جمرة من الشيطان توقد فى قلب ابن آدم - خشم پاره آتشى شيطانى است كه در قلب انسان شعله‏ور مى‏شود. كافى، ج 2 ص 304).
انسان خشمگين فقط به منافع خود مي انديشد و براي اينكه منافع اش به خطر نيافتد از هيچ كاري مضايقه نمي كند. امام صادق (ع) مي فرمايند: (الغضب مفتاح كل شر – كليد هر بدي خشم است. كافي ج 2 ص 303).
در مقابل، حلم و بردبارى برآورنده بزرگ‏ترين آرزوى سالكان الى اللَّه و رسيدن به رضوان الهى است. امام صادق‏عليه السلام مى‏فرمايد: (من كظم غيظاً، ولو شاء ان يمضيه امضاه، املأ اللَّه قلبه يوم القيامة رضاه - هر كس خشم و غضب خود را بشكند - در حالى كه اگر بخواهد مى‏تواند آن را عملى كند - خداوند در روز قيامت قلب او را با رضوان خود پر مى‏سازد. كافي ج 2 ص 110). آنچه مهم است اينكه عزم راسخ و جدى بر پالايش نفس خويش از خشم و كژخلقى داشته و آن را به زيور حلم و بردبارى بياراييد.
در اين راستا مجاهدت جدى و استمرار و مداومت بر اين جهاد، لازم است. بنابراين براى تقويت حلم و بردبارى كه نبود آن سبب عصبانيت و ديگر رذائل اخلاقي از جمله فحاشي است، بايد طبق برنامه‏اى جدى، به تقويت اراده پرداخت و همواره بر خود مسلط بود. در اين رابطه راه‏هاى مختلفى وجود دارد؛ ولى مهم آن است كه در راه درمان آن، مصمّم باشيد و مطالب پيشنهادى را بدون كمترين كاستى به اجرا گذاريد:
1. مطمئن باشيد كه مى‏توانيد روحيه خود را تغيير دهيد؛ ولى براى نتيجه‏گيرى شتاب نكنيد. بينديشيد كه بايد مدتى طولانى، رفتارهاى خود را به دقت كنترل كنيد و اگر چنين كرديد، پس از آن حتماً دگرگونى رفتارى خواهيد داشت.
2. از حساسيت بيش از حد در هر زمينه بپرهيزيد.
3. در هر مسئله‏اى، ابتدا از ديگران انتظار بدترين برخورد را داشته باشيد و خود را براى تحمل آن آماده كنيد. اين نكته باعث مى‏شود، برخوردهاى خوب بيش از انتظار، در شما ايجاد خشنودى كند. اگر هميشه انتظار برخورد خوب داشته باشيد، چه بسا نتيجه عكس خواهيد گرفت.
4. با خود شرط كنيد كه هيچ گاه و در هيچ شرايطى، برخورد تند نداشته باشيد و اگر ناگهان از شما برخورد تند و يا فحاشي سر زد، خود را جريمه كنيد. براى مثال تصميم بگيريد - يا در صورت امكان نذر كنيد - اگر به كسي فحش و يا حتي فرياد زديد، فلان مبلغ را صدقه بدهيد، يا نماز شب بخوانيد و يا يك روز روزه بگيريد. اين گونه جريمه معنوى نبايد نگاه انسان به عمل نيك را منفى كند؛ بلكه بايد آن را با يك تير دو نشانه زدن به حساب آورد؛ يعنى از طرفى رشد و تعالى معنوى و كسب تقرب مستقيم به سوى خدا و از طرف ديگر بازداشتن از بدى‏ها و زشتى‏ها. كارآيى اين روش، بسيار بالا است و بسيارى از علماى بزرگ، بدين سان تمرين عملى و خودسازى كرده‏اند.
5. از تفريحات سالم، آرامش‏بخش و تقويت كننده اراده - مانند كوهنوردى، شنا، دو، پياده‏روى و گردش در طبيعت و... استفاده كنيد.
6. در تصميم‏گيرى‏ها، با افراد عاقل و پخته مشورت كنيد و از اقدامات عجولانه و مطالعه نشده كه نتيجه آنها خشم و عصبانيت است بپرهيزيد.
7. با افراد خوش خلق و غير عصبى معاشرت كنيد.
8. از موقعيت‏هايى كه زمينه تندخويى در آن فراوان است، اجتناب كنيد و در موقعيت‏هايى حضور يابيد كه رفتار پرخاشگرانه در آنجا ديده نمى‏شود و از شرايطى كه شما را به رفتارهاى تند دعوت مى‏كند، دورى گزينيد.
9. قبل از هر عملى و گفتاري، در مورد پيامد آن بينديشيد و آن گاه اقدام كنيد. با تمرين به اين راه‏كار در تمام امور، اندك اندك كنترل خويش را بر تمام رفتارها توسعه بخشيد.
10. به رفتارها و حالاتى كه از افراد سر مى‏زند و شما را عصبانى مى‏كند، بى‏توجه باشيد. براى مثال اگر كسى با حرف ناروا شما را بر مى‏افروزد، از شنيدن و گوش سپردن به سخنان وى بپرهيزيد و يا محيط را ترك كنيد. به گفته‏هاى او توجه نكرده و آنها را در ذهن خود مرور نكنيد. نسبت به ديگر اعمال فيزيكى و رفتارهاى پرخاشگرانه و تحريك كننده نيز همين طور واكنش نشان دهيد و راه بى‏توجهى و سهل‏گيرى را پيش گيريد.
11. سطح شناخت خود را با مطالعه و تفكّر از زشتى، ناپسندى و جبران اعمال پرخاشگرانه بالا ببريد. روايات، آيات و داستان‏هايى را در اين زمينه، مطالعه و در مورد آنها فكر كنيد. در برخى از موارد، به آثار بد رفتار تند خود، توجه و زشتى آن را در ذهن مرور كنيد تا به يك حالت خود هشدارى از درون دست يابيد. همچنين آثار فردى و اجتماعى و پيامدهاى حيثيتى آن عمل زشت را در ذهن خود، حاضر و به زشتى آن توجه كنيد تا از درون از آن عمل متنفّر شويد.
12. به هنگام بروز عصبانيت و تندخويى، سريع حالات خود را تغيير دهيد. براى مثال اگر ايستاده‏ايد، بنشينيد و اگر نشسته‏ايد، دراز بكشيد و صورت خود را با آب سرد بشوييد. يك ليوان آب خنك بياشاميد و خود را از آن موقعيت دور سازيد.
13. از خواندن قرآن در نوبت‏هاى متعدد در روز غفلت نورزيد. قرآن تأثير زيادى در رسيدن به حالت سكينه و آرامش درونى دارد. عبادت‏هاى خود، مانند نماز را در اول وقت و با حضور قلب كامل به جا آوريد كه تأثير بزرگى در رسيدن به اطمينان خاطر دارد و آدمى را از درون به آرامش مى‏رساند.
14. در طول روز مخصوصا بعد از استحمام و هنگام خروج از حمام، دو پاى خود را تا قوزك، با آب سرد بشوييد.
15. ديگر رفتارهاى عادى و روزمره خود را با تسلّط كامل بر رفتار و بدون شتابزدگى انجام دهيد و آنها را آرام آرام تعقيب كنيد، تا نرم‏خويى و پرحوصلگى، بر تمام رفتارهاى شما حاكم شود.
16. شرح موارد ياد شده را در جدولى بنويسيد و موارد انجام شده و يا تخلّف از آن را يادداشت كنيد. همواره بكوشيد موارد تخلف را كاهش داده و بيش از پيش خود را به انجام آنها مقيد سازيد. حتى قبل از بروز آن موقعيت‏ها و به صورت مستمر، اين راه‏كارها را سرلوحه اعمال خود قرار دهيد. از آن به بعد، بايد ميزان موارد پرخاشگرى شما كاهش يابد. آنها را نيز يادداشت كنيد و كم كم از ميزان آنها در طول روز، هفته و ... بكاهيد.
17. پرهيز از تحريكات عصبى؛ بعضى از مواد به طور طبيعى سيستم اعصاب و دستگاه قلبى - عروقى را تحريك مى‏كند. نوشابه‏هاى گازدار، شكلات‏ها و برخى داروهاى غيرمجاز، محرك‏هايى است كه سبب تشديد واكنش افراد حساس به محرك‏هاى اطراف آنها مى‏شود؛ به طورى كه در مواقع لزوم نمى‏توانند واكنش مناسب نشان دهند. آنها براى به دست آوردن آرامش قادر نيستند به موقع از سيستم پاراسمپاتيك خود استفاده كنند و براى مدت طولانى در حالت عصبى باقى مى‏مانند. بنابراين توصيه مى‏شود از مصرف چنين مواد تحريك كننده به حداقل ممكن اكتفا كنند.
با رعايت نكات بالا اميد است بتوانيد خود را از هرگونه اوصاف زشت مبرا كرده و به اوصاف جميله مزيّن نماييد.

پرسمان دانشجویی