كيفر دنيوي گناه | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا بفرماييد چرا در عين حالي که در احاديث گهر بار شيعه از عقوبت بسيار شديد گناهان سخن به ميان مي آيد، افراد بي شماري با وجود ارتکاب گناهان کبيره فراوان حتي با گذشت سالهاي متمادي شاهد هيچ گونه عقوبتي در اين دنيا نيستند؟

پاسخ به اين سوال را بااستفاده از آيات قرآن؛ همراه با تفسير مختصري مي دهيم . به سوره آل ‏عمران (3): آيه 178 توجه كنيد:وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ (178)ترجمه:« آنها كه كافر شدند (و راه طغيان پيش گرفتند) تصور نكنند اگر به آنان مهلت مى‏دهيم به سود آنها است، ما به آنان مهلت مى‏دهيم كه بر گناهان خود بيفزايند و عذاب خوار كننده‏اى براى آنها مى‏باشد.» آيه فوق به دشمنان دين اخطار ميكند كه هرگز نبايد آنها امكاناتى را كه خدا در اختيارشان گذاشته و پيروزى‏هايى كه گاهگاه نصيبشان ميشود و آزادى عملى كه دارند دليل بر اين بگيرند كه افرادى صالح و درستكار هستند و يا نشانه‏اى ازخشنودى خدا نسبت بخودشان فكر كنند.توضيح اينكه: از آيات قرآن مجيد استفاده ميشود كه:1- خداوند افراد گنهكار را در صورتى كه زياد آلوده گناه نشده باشند بوسيله زنگهاى بيدار باش و عكس- العمل‏هاى اعمالشان، و يا گاهى بوسيله مجازاتهاى متناسب با اعمالى كه از آنها سرزده است، بيدار مى‏سازد و براه حق بازمى‏گرداند. اينها كسانى هستند كه هنوز شايستگى هدايت را دارند و مشمول لطف خداوند مى‏باشند و در حقيقت مجازات و ناراحتيهاى آنها، نعمتى براى آنها محسوب مى‏شود. چنان كه در قرآن مى‏خوانيم:ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ: در خشكى‏ها و درياها، فساد و تباهى بر اثر اعمال مردم، ظاهر شد تا خداوند نتيجه قسمتى از اعمال آنها را به آنها بچشاند، شايد كه ايشان برگردند (سوره روم آيه 41).2- آنها كه در گناه و عصيان، غرق شوند و طغيان و نافرمانى را بمرحله نهايى برسانند، خداوند آنها را بحال خود وامى‏گذارد و به اصطلاح به آنها ميدان ميدهد تا پشتشان از بار گناه سنگين شود و استحقاق حد اكثر مجازات را پيدا كنند.اينها كسانى هستند كه تمام پل‏ها را در پشت سر خود ويران كرده‏اند، و راهى براى بازگشت نگذاشته‏اند و پرده حيا و شرم را دريده و لياقت و شايستگى هدايت الهى را كاملا از دست داده‏اند.آيه فوق، اين معنى را تاكيد كرده مى‏فرمايد: گمان نكنند آنهايى كه كافر شدند، مهلتى كه به ايشان ميدهيم براى آنها خوبست بلكه مهلت ميدهيم تا به- گناه و طغيان خود بيفزايند و براى آنان عذاب خوار كننده است.3- در خطبه‏اى كه بانوى شجاع اسلام زينب كبرى ع در شام در برابر حكومت خودكامه جبار، ايراد كرد، استدلال به اين آيه را در برابر يزيد طغيانگر كه از مصاديق روشن گنهكار غير قابل بازگشت بود، مى‏خوانيم، آنجا كه مى‏فرمايد:تو امروز شادى مى‏كنى و چنين مى‏پندارى كه چون فراخناى جهان را بر ما تنگ كرده‏اى و كرانه‏هاى آسمان را بر ما بسته‏اى و ما را همچون اسيران از اين ديار به آن ديار ميبرى، نشانه قدرت تو است، و يا در پيشگاه خدا قدر و منزلتى دارى و ما را در درگاه او راهى نيست؟! اشتباه ميكنى، اين فرصت و آزادى را خداوند بخاطر اين به تو داده تا پشتت از بار گناه، سنگين گردد و عذاب دردناك در انتظار تو است ...بخدا سوگند، اگر مسير حوادث زندگى، مرا همچون زن اسير، در پاى تخت تو آورد، تصور نكنى كه در نظر من كمترين شخصيت و ارزش دارى، من ترا كوچك و پست و درخور هر گونه تحقير و ملامت و توبيخ مى‏شمرم ... هر كار از دستت ساخته است انجام ده، بخدا سوگند هرگز نور ما را خاموش نتوانى ساخت و وحى جاودانه و آئين حق ما را محو نخواهى كرد، تو نابود ميشوى و اين اختر تابناك هم چنان خواهد درخشيد.4- اكنون پاسخ به سؤال:‏آيه فوق، ضمنا به اين سؤال كه در ذهن بسيارى وجود دارد، پاسخ ميگويد كه چرا جمعى از ستمگران و افراد گنهكار و آلوده اينهمه غرق نعمتند و مجازات نمى‏بينند.قرآن ميگويد: اينها افراد غير قابل اصلاحى هستند كه طبق سنت آفرينش و اصل آزادى اراده و اختيار بحال خود واگذار شده‏اند، تا به آخرين مرحله سقوط برسند و مستحق حد اكثر مجازات شوند.بعلاوه از بعضى از آيات قرآن، استفاده مى‏شود كه خداوند گاهى به اينگونه افراد، نعمت فراوانى ميدهد و هنگامى كه غرق لذت پيروزى و سرور شدند ناگهان همه چيز را از آنان ميگيرد، تا حد اكثر شكنجه را در زندگى همين دنيا ببينند زيرا جدا شدن از چنين زندگى مرفهى، بسيار ناراحت كننده است چنان كه مى‏خوانيم:فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ: هنگامى كه پندهايى را كه به آنها داده شده بود، فراموش كردند درهاى هر خيرى بروى آنان گشوديم تا شاد شوند، ناگهان هر آنچه داده بوديم از آنها بازگرفتيم، لذا فوق العاده ناراحت و غمگين شدند. (انعام آيه 44).در حقيقت اينگونه اشخاص، همانند كسى هستند كه از درختى، ظالمانه بالا ميروند، هر قدر بالاتر ميرود خوشحالتر ميشود تا آن هنگام كه بقله درخت ميرسد، ناگهان طوفانى ميوزد و از آن بالا چنان سقوط مى‏كند كه تمام استخوانهاى او در هم مى‏شكند.5- يك نكته ادبى‏ ودفع يك شبهه:از آنچه در تفسير آيه گفتيم روشن ميشود كه لام در لِيَزْدادُوا إِثْماً لام عاقبت است نه لام غايت، توضيح اينكه: گاهى لام در لغت عرب در موردى بكار ميرود كه محبوب و مطلوب انسان است مانند ... لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ: قرآن را براى اين بسوى تو فرستاديم كه مردم را از تاريكى به- روشنايى دعوت كنى (ابراهيم آيه 1).بديهى است هدايت مردم مطلوب و محبوب خدا است.ولى گاهى كلمه لام در جايى بكار مى‏رود كه هدف شخص و محبوب او نيست، اما نتيجه عمل او است مانند لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً: فرعونيان موسى را از آب گرفتند، تاسرانجام، دشمن آنها گردد (قصص- 8).مسلما آنها براى اين هدف او را از آب نگرفتند، اما اين موضوع نتيجه كارشان بود.اين دو تعبير مختلف نه تنها در ادبيات عرب، بلكه در ادبيات ساير زبانها نيز ديده ميشود.و از اينجا پاسخ سؤال ديگرى روشن ميگردد كه چرا خداوند فرموده: ليزدادوا اثما: (ما مى‏خواهيم گناهان آنها زياد گردد) زيرا اين اشكال در صورتى است كه لام لام علت و هدف باشد، نه لام عاقبت و نتيجه.بنا بر اين معنى آيه چنين ميشود: ما به آنها مهلت ميدهيم كه سرانجام و عاقبت آنها اين است كه پشتشان از بار گناه، سنگين ميگردد، پس آيه فوق، نه تنها دليل بر جبر نيست بلكه دليل بر آزادى اراده است.نکته ديگر آن است که عقوبت ومجازات،منحصر در عقوبتهاي آشکار نيست،همين که از معنويات دور هستندوغرق در زندگي حيواني واز مناجات با خدا لذتي نمي برند،بزرگترين عقوبت است.تفسير نمونه، ج‏3، ص: 186

پرسمان دانشجویی