علم امام علي(ع) به شهادت | کتابخانه مجازی الفبا

اگر حضرت علي از اقدام ابن ملجم عليه خودش از پيش خبر داشته پس چرا جلوي اين واقعه را نگرفته؟

1- اگرچه حضرت در مقابله با اين ماجرا علم غيب داشتند؛ اما در اين امر مأمور به ظاهر بودند. چراکه حضرت الگوی جامعه اسلامی بودند و بايد مبنای علم عادی حجت را به عنوان الگو بر مردم تمام می کردند و در به کار گيری علم عادی در تشخيص تکليف و عمل به آن به مردم سرمشق می دادند.
2- تکليف حضرت در پيشگيری از اين اتفاق مرتبط است با اينکه اثر اين شهادت چيست و حضرت با توجه به اثر شهادتشان آيا مکلف به پيشگيری از اين واقعه بودند يا نه؟ همانطور که امام حسین هم از شهادت خودشان اطلاع داشتند؛ اما با توجه به اثر شهادتشان از این واقعه پیشگیری نکردند و بلکه استقبال کردند و نیز همانطور که شهدای جنگ تحمیلی ما هم با وجود اینکه می دانستند روی مین رفتن و از این قبیل کارها جانشان را می گیرد، اما به خاطر اثر این کار در پیروزی ما در جنگ به صورت مختار این کار را انجام می دادند. چراکه گاهی دادن جان برای حفظ اصل اسلام واجب می شود.
3- در نوع تکلیفی که علم غیب به گردن آدمی می آورد و تکلیفی که علم عادی به گردن آدمی می آورد فرق است. چرا که علم عادی همخوان با طبیعت این عالم است و در محاسبه خیر و شر و محاسبه وظایف انسان بر اساس اختیارش تاثیر مستقیم دارد. چرا که عقل عادی آن را اداره می نماید. اما علم غیب بر زمان و مکان و در نتیجه بر اختیار آدمی احاطه دارد. و آنچه آدمی را مکلف به انجام کاری می کند علم اکتسابی است. برای تفاوت علم غیب و علم اکتسابی می توان این چنین مثال آورد که: وقتی دانش آموزی درس نخواند و درست به سؤالات معلم جواب ندهد، آن معلم با پرسش از آن دانش آموز به طور عادی می فهمد که شاگردش درس را بلد نیست. اما گاهی این معلم با شناختی که از استعداد و روحیات شاگردش دارد، می تواند از پیش تشخیص دهد که شاگردش در آخر سال نمره می آورد یا نه؟ در این حال نمی توان از آن معلم توقع داشت که به خاطر علم حاصل از مهارتش و تسلطی که بر استعداد و روحیات آن شاگرد دارد، آن شاگرد را به خاطر مردودیتی که هنوز حاصل نشده تخطئه و تنبیه کند. البته تفاوت این مثال با علم غیب این است که آگاهی معلم تنها در حد حدس است؛ اماعلم غیب قطعی است. ماهیت علم غیب نیز چنین است و حال که حضرت بر اساس علم غیب از جنایت آینده ابن ملجم ملعون آگاه است، توقع پیشگیری از این ماجرا نمی رود. چرا که حضرت علی (ع) در اینجا مأمور به ظاهر بود و بر اساس علم اکتسابی عمل میکرد.
4- مسئله ديگر اين است که نظام اين عالم نظام امتحان و عملکرد اختياري نيک و بد و سپس نتيجه اي نهايي در سراي آخرت است. بازداري از اين امور به واسطه علم غيب مانع اختيار تکويني و از بين برنده زمينه هاي امتحان در نظام هستي است. افزون بر آنکه بالاخره امام علي(ع) و هر کس ديگر بايد از اين دنيا برود و اگر از طريقي نشد، بالاخره از راهي ديگر مي رود؛ ولي قاموس الهي در خلقت انسان اين است که خوب و بد انسانها در اين صحنه نمايان و برجسته گردد.

پرسمان دانشجویی