بعثت انبیا در خاورميانه | کتابخانه مجازی الفبا

چرا همه پيامبران در منطقه خاورميانه ظهور کرده اند؟

در مورد اين سوال بايد يادآور شويم كه تمام پيامبران در منطقه خاور ميانه نبوده اند و ما تعداد زيادي پيامبر را داريم كه در منطقه شمال آفريقا و در ديگر نقاط دنيا ظهور كرده اند، هر چند كه تعداد زيادي از پيامبران در منطقه خاور ميانه مبعوث شده اند كه اين هم با هدف نهايي مبعوث كردن رسُل كه هدايت انسانها است منافاتي ندارد زيرا ديني را كه پيامبري مي‎آورد براي ديگر اقوام هم هست و به همه عالَم عرضه مي‎شود مثلا خداوند متعال در مورد قرآن ميفرمايد: «قران براي عالَم انذار دهنده است» (سوره فرقان، آيه 1) و اگر كسي دنبال حق است، به محض برخورد با او، آن را مي‎پذيرد، حال مي خواهد از هر منطقه و سرزميني باشد، چون ديني كه خداوند مي‎آورد بر حقيقت انسانيت و فطرت او مطابقت دارد. آنچه مهم است جهاني بودن زبان ديني است كه پيامبر مي‎آورد.
مطلب ديگر (كه در پاسخ به اين سؤال كه چرا پيامبران بيشتر از اين مناطق ظهور مي‎كردند و چرا در ميان اقوام ديگر ظهور نكردند)، اين است كه بايد گفت «ممكن است در آن قسمت‎ها جمعيتي نبوده و يا اگر بوده ما دليلي نداريم كه خداوند براي آن‎ها انبيايي نفرستاده است چون از همه انبيايي كه آمار و نامشان در جوامع روايي ما هست تنها نام بعضي در قرآن ذكر شده است (سوره غافر، آيه 78)شايد در ميان آن اقوام نيز انبيايي بوده‎اند كه در قرآن قصه آنان نيامده است و اگر هم پيامبر اولوالعزمي در ميان آن اقوام نبوده، شايد به خاطر كم بودن جمعيت آن منطقه در آن زمان باشد».(سيره پيامبران در قرآن، ص 49، جوادي آملي، چ دوّم، نشر اسراء) «گروهي از عارفان و حكيمان به استناد برخي از تواريخ، حضرت ادريس را همان هرمس پنداشتند، هم چنان كه حضرت شيث را همان آغاثا ذيمون دانستند و عده‎اي شايد بر اثر همين هرمس و آغاثاذيمون و فيثاغورس، مانند آن‎ها مثل ارسطو... را از انبيا دانستند». (همان، ص236) كه اينان از اقوام ديگري هستند و از آسيا برنخواسته‎اند.
همچنين «يكي از لوازم نبوت عامه اين است كه هيچ مردمي بدون راهنماي غيبي نيستند و ممكن نيست، خداوند ملتي را بدون راهنما رها كند، زيرا خدا مربّي ومدبر انسان است و انسان مسافري است كه عوالمي را پشت سر گذاشته و عوالمي را در پيش روي دارد. از اين رو امكان ندارد جمعيتي در منطقه‎اي زندگي كند و خداوند براي آن‎ها راهنما نفرستد». (سوره فاطر، آيه 24(، حضرت آية الله جوادي آملي در اين زمينه در جاي ديگر مي فرمايد: بالاخره خداوند يا خود پيامبر يا اوصياي او يا كتاب او را براي ديگران ارسال مي‎ كند. (سيره پيامبران در قرآن، ص 48، همان) از طرفي ديگر مركز نبوت و رسالت انبيا يك روستا و يا يك منطقه كوچك و محدود نبود... و صداي انبيا هميشه از مراكز كشورها برخاسته است، زيرا وظيفه آنان ابلاغ پيام الهي به همه مردم آن منطقه است و اين رسالت بدون شهرتِ دعوت و شيوعِ دعوي حاصل نمي‎شود و آن شهرت و اين شيوع بايد ازمركز جمعيت و هسته مركزي اجتماع توده‎ها شكل يابد. (همان، ص 47) در زمان‎هاي قديم، بعضي اقوام مانند سرخ‎پوست‎ها در گوشه‎اي گنگ از دنيا زندگي مي‎كردند كه كسي از آنان خبري نداشت و آن‎ها هم از كسي خبري نداشتند. حال اگر پيامبري در ميان آنان بيايد امّا در مركز كشور نيايد دعوت او عمومي نخواهد شد و صداي او به گوش جهانيان نمي‎رسد. چنان كه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ هنگام رسالت به كشورهايي مانند: روم و ايران نامه نوشت و آنان را دعوت به دين اسلام كرد و «خود پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‎فرمودند: كه من اختصاص به قوم خاصي ندارم، من براي سياه پوست و زردپوست و سفيد پوست مبعوث شده‎ام» (بحار الانوار، ج 16، ص 323، به نقل از دين شناسي، جوادي آملي، ج اوّل). و همين باعث مي‎شود كه صهيب از روم و سلمان از ايران دور پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ جمع شوند. در آخر به اين نكته بايد اشاره شود كه نبوت انبيا دو گونه بوده است.
بعضي از انبياء براي قوم خاصي مبعوث مي‎شدند مثل حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ كه براي قوم بني اسراييل مبعوث شده بود(سوره صف، آيه 5) و دعوت خويش را فقط در قوم بني‎اسراييل گسترش داد (مفاهيم قرآن، جعفر سبحاني، ج 3، ص 78، چ چهارم، مؤسسه امام صادق ـ عليه السّلام ـ) و بعضي ديگر از انبيا مثل پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ دعوتش فراگير و جهان شمول بود و براي تمام مردم مبعوث گرديده بود. (سوره اعراف، آيه 158) لذا شايد در يك زمان چند پيامبر با هم براي چند قوم مبعوث مي‎شدند و در جوامع روايي و قرآن نام بعضي از آن‎ها برده شده است، ولي بخاطر دلايلي به بعضي ديگر اشاره نشده است و اين عدم ذكر نام آنان دليل بر عدم وجود آنان نيست.
در پايان كلامي را از حضرت آية الله مكارم شيرازي نقل مي كنيم كه ايشان در پاسخ به اين سوال اينگونه جواب داده اند: با توجه به وضع پيدايش جوامع بشری،‌ و ظهور تمدّن انسانی، اين مسئله جای شگفتی نيست كه اكثر پيامبران در منطقه خاور ميانه بوده اند، زيرا مورخان بزرگ جهان تصريح می کنند که مشرق زمين مخصوصاً شرق ميانه، گهواره تمدن انسانی است و منطقه ای که به نام هلال خصيب است(هلال خصيب يعني هلال پر برکت كه اشاره به منطقه ای است که از دره نيل شروع می شود و تا مسير دجله و فرات و اروند رود ادامه پيدا می‌کند زادگاه تمدن های بزرگ جهان است) تمدن مصر باستان که قديمی ترين تمدّن شناخته شده جهان است، تمدّن بابل در عراق، تمدن يمن در جنوب حجاز، همچنين تمدّن ايران و شامات، همه نمونه تمدن های معروف بشری هستند ... قدمت تمدن انسانی در اين مناطق به هفت هزار سال يا بيشتر باز می گردد.
از سوی ديگر، رابطه نزديکی ميان تمدن انسانی و ظهور پيامبران بزرگ است، زيرا انسان های متمدن نياز زيادی به آيين های الهی دارند، تا هم قوانين حقوقی و اجتماعی را تضمين کرده، جلو تعديات و مفاسد را بگيرد، و هم فطرت الهی آن ها را شکوفا سازد.
به همين دليل می گويم نياز بشر امروز مخصوصاً کشورهايی که از تمدن و صنعت سهم بيشتری دارند، به مذهب، از هر زمان بيشتر است.
اقوام وحشی و يا نيمه وحشی، آمادگی زيادی، برای پذيرش مذاهب ندارند، و اگر مذهب را پذيرا شوند، قدرت نشر آن را ندارند. (پيام قرآن، ج 7، ص 397 – 36

پرسمان دانشجویی