تغیر و ثبات روزی | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به اينکه به گفته دوستان، روزي هر شخصي ثابت است يا با نگاه ديگر روزي هر کسي بسته به فعاليت آن دارد، شما کدام يک را تأييد مي فرماييد و آن صورت ثابت بودن و تغيير و فعاليت در اين جنبه چه جايگاهي دارد؟

باید گفت هردو را می توان قبول کرد اما با توضیح چند نکته : 1- رزق انسان در خوراک و پوشاک خلاصه نمیشود بلکه رزق معنوی ( مثل توفیق زیارت ,عبادت و ..)و رزق تکوینی ( مثل استعداد , چشم , گوش و ..) هم جزء رزق به حساب می اید . 2 - رزق لزوما به معنای دارایی نیست بلکه رزق انسان همانی است که مورد انتفاع قرار می گیرد . به عبارت دیگر از مال, ان چه که مورد استفاده است رزق محسوب می شود و زاید بر ان ( و لو در تملک انسان باشد ) رزق نیست . 3 - رزق و روزى كه خداوند آنرا بعهده گرفته و ضمانت كرده عبارتست از سهم و نصيبى كه بايد به مخلوقات برسد تا بتوانند به وجود و بقاء خود ادامه دهند. البته تعهد و ضمانت الهى و رزاقيت و روزى‏رسانى كه بذات اقدس پروردگارنسبت مى‏دهيم با تعهدات و ضمانت‏ها و تكفل‏هاى انسانى متفاوت است. اينكه در قرآن كريم آمده: «و ما مِن دابة فى‏الارض الا على الله رزقها : رزق و روزى هر جنبنده‏اى بر عهده خداونداست» (سوره هود، آيه 6 قوه جذب و تغذّى كه در گياهان است همينطور جهازات تغذيه، ميل‏ها و غريزه‏هائى كه در جانداران است و آنها را بسوى مواد غذايى مى‏كشاند همه از مظاهر رزاقيت حضرت حق است. خداست كه هر جاندارى را بوسيله يك سلسله ميل‏ها و رغبت‏ها مجهز كرده كه در پى مايحتاج خود برود و براى ارضاى اين ميل‏ها هميشه در تلاش باشد. همين انديشه و تلاش و جد و جهد در اين زمينه به موجب رزّاقيت خداوند است و يكي از مجاري رزاقيت اوست كه روزى و روزى خوار و رزق و مرزوق را عاشق يكديگر قرار داده و در پى هم واداشته است. در متن واقع پيوستگى خاصى بين اجزاء خلقت وجود دارد كه آن‏ها را به يكديگر تطبيق مى‏دهد. تا طفل طفل است و قادر به تحصيل روزى و تهيه آن نيست، روزى او را آماده و مهيا در اختيار او قرار داده است و تدريجا كه او قدرت بيشترى پيدا مى‏كند و با كنجكاوى مى‏تواند روزى خود را به دست آورد ديگر روزى او به آسودگى در اختيارش نيست مثل اينكه روزى او را بر مى‏دارند و در نقطه‏اى دور دست مى‏گذارند تا برود و آنرا پيدا كند و استفاده نمايد. بطور كلى يك تناسبى است ميان آمادگى روزى و مقدار توانايى روزى‏خوار و مقدار هدايتى كه بسوى روزى خود شده است. انسان چون نسبت به گياهان و حيوانات موجودى عالى‏تر و راقى‏تر است و آنچه براى زندگى گياهان و حيوانات كافى است براى او كافى نمى‏باشد مسئله تحصيل روزى او شكل و وضع ديگرى دارد. فاصله بين روزى و روزى‏خوار در عرصه زندگى انسان بيشتر است. از اين رو وسائل زيادترى در اختيار او قرار داده شده و دستگاه هدايت در وجودش تقويت گشته به او عقل و عمل و فكر داده شده. وحى و نبوت به يارى‏اش آمده و برايش وظيفه و تكليف مقرر شده و همه اينها از شئون رزاقيت خداوند است (ر.ك: بيست گفتار، آيت‏الله مطهرى، گفتار ششم، ص 127 تا 137) 4 - در واقع ما دو گونه رزق و روزى داريم. رزقى كه بسراغش مى‏رويم. و رزقى كه بسراغمان مى‏آيد. امام على(ع): اِن الرزق رزقان رزق تطلبه و رزق يطلبك فان انت لم تأته اتاك(نهج‏البلاغه، نامه 31) رزق طالب (كه به سراغ ما مى‏آيد) رزقى است كه همواره ما را تعقيب مى‏كند حتى اگر از آن فرار كنيم ما را رها نمى‏سازد همان طور كه رهايى از چنگال مرگ ممكن نيست. حضرت رسول اكرم(ص): لو اَنَّ ابنَ آدم فَرَّ من رِزقِه كما يَفِرُّمن المَوتَ لادركه كما يدركه الموت (مكارم‏الاخلاق 2/377) اين گونه رزق ريشه در قضاى الهى دارد و هيچ گونه تغيير و تحولى در آن صورت نمى‏گيرد. در اين زمينه مرحوم علامه طباطبايى مى‏فرمايد: روزى و روزى‏خوار متلازم همند و معنى ندارد كه روزى‏خوار در مسير زندگى طالب بقاء باشد اما رزقى برايش نباشد همينطور ممكن نيست رزقى محقق باشد و روزى‏خوارى در بين نباشد و نيز ممکن نیست رزق از مايحتاج روزى‏خوار افزون باشد و لذا رزق داخل در قضاى الهى است. (الميزان، ج 18، جزء 27، ص 377، عربى) اما قسم ديگر روزى (رزق مطلوب) رزقى است كه براى طالب آن مقدّر شده است. اگر آنرا طلب نمائيم و مشروط به اینکه علل لازم وصول به آنرا مراعات نمائيم چنين رزقى را می توانیم بدست مى‏آوريم و در واقع تلاش ما در جهت رسيدن به اين‏گونه روزى، جزءالعلّة است و اگر در كنار ديگرعلل مهياى عالم غيب قرار گيرد مسلما دستيابى به آن حتمى است. حال روزى طالب و محتوم همان روزى وجود و هستى، عمر، امكانات و محيط و خانواده و استعداد... است كه از ناحيه اين قسم روزى ، طالب توان و نيروى لازم و دقت وهوشيارى براى تلاش و انجام كار پديد مى‏آيد و در سايه اين امور دَرِ روزى مطلوب و مشروط گشوده مى‏گردد. در باب روزى مطلوب هر كس به شكلى بايد دست نياز و در عين حال جديت و تلاش را بسوى رزاق مطلق (حضرت حق) بلند كند حتى طفل شيرخوار كه تلاشش همان گريه و ناله و فرياد اوست كه در پس اين‏گونه افعال به روزى مطلوبش (شير مادر) دست پيدا مى‏كند. اما چون در بستر رشد باليد و به مقطعى بالاتر رسيد تلاش و جدّيت او شكلى ديگر پيدا مى‏كند و به صورت تفكر و انديشه و فعل و حركت اعضا و جوارح نمود مى‏يابد و كميّت وكيفيت روزى نيز تغيير مى‏كند. 5 - با نگاهى به سيره و زندگانى چهارده معصوم پى مى‏بريم كه كار، تلاش و توليد در عرصه‏هاى كشاورزى و دامدارى جزء جدايى‏ناپذير زندگى ايشان بوده است. آن بزرگواران كار و توليد را در جامعه اسلامى به يك فرهنگ و باور عميق تبديل نموده‏اند تا جائى كه امام صادق(ع) به يكى از ياران خود فرمود: روش تأمين هزينه‏هاى زندگى از طريق كار و توليد، دنياطلبى نيست، بلكه آخرت‏طلبى است.

پرسمان دانشجویی