شفاعت در قبر و برزخ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا در قبر هم امامان شفاعت مي نمايند؟

شفاعت در برزخ:
رواياتي از ائمه نقل شده که ظاهر آنها دلالت بر عدم وجود شفاعت در عالم برزخ مي کند . عَمرو بن‌ يزيد ميگويد: به‌ حضرت‌ امام‌ جعفر صادق‌ عليه‌السّلام‌ عرض‌ كردم‌: من‌ شنيدم‌ كه‌ شما مي‌گفتيد: تمام‌ شيعيان‌ ما با هر كرداري‌ كه‌ دارند در بهشت‌ هستند. حضرت‌ فرمود: اين‌ قول‌ تو را تصديق‌ مي كنم‌، سوگند به‌ خدا كه‌ همه‌ در بهشتند.عرض‌ كردم‌: فدايت‌ شوم‌! گناهان‌، بسيار و بزرگند‌.حضرت‌ فرمود: امّا در قيامت‌ ، پس‌ همه شما در بهشتيد بواسطه شفاعت‌ پيامبرِ مُطاع‌ يا به‌ شفاعت‌ وصيّ آن‌ پيامبر ؛ وليكن‌ من‌ از برزخ‌ شما نگران‌ و در هراس‌ مي‌باشم‌.عرض‌ كردم‌: برزخ‌ چيست‌؟فرمود: برزخ‌ عبارت‌ است‌ از عالم‌ قبر از وقتي‌ كه‌ انسان‌ مي‌ميرد تا زماني‌ كه‌ قيامت‌ بر پا مي شود». (فروع‌ كافي ‌، ج‌ 1، ص‌ 66)
در مقابل چنين رواياتی ، روايات ديگري قرار دارند که بر حضور و عنايت ويژه پيامبر و ائمه(ع) دربرخي مواقع مثل لحظه جان دادن ،شب اوّل قبر ، وقت سوال نکير و منکر دلالت مي کنند؛مانند:
وَ قَالَ الصَّادِقُ ع إِنَّ وَلِيَّ عَلِيٍّ ع يَرَاهُ فِي ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ حَيْثُ يَسُرُّهُ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْحَوْضِ ( من‏لايحضره‏الفقيه 1 137 باب غسل الميت ..... ص : 131)
امام صادق مي فرمايند : آن کس که علي عليه السلام را ولي خود قرار دهد در سه جا اورا خواهد ديد ؛ در نزد مرگ ، در نزد صراط، ودر نزد حوض.
در مقام جمع بين اين دو دسته از روايات احتمالاتی مطرح شده که حاصل را می توان به اين صورت بيان نمود که: شفاعت بر دو گونه است ؛ شفاعت کبرا و شفاعت صغرا ، شفاعت کبرا که به صورت عمومی و فراگير است ، مربوط به قيامت و بعد از حسابرسي کامل مي باشد که تمامي مومنين در انتظار شفاعت به سر مي برند و پيامبر ،ائمه اطهار و ساير شافعين به اذن الهي افرادي را شفاعت مي کنند . امّا شفاعت صغرا که در عالم برزخ جريان دارد ، يک جريان عمومی نبوده و تنها برای عده اي خاص به صورت محدود وجود دارد. به عبارت ديگر شفاعت در قبر وبرزخ كه در روايات متعددي امده است نوعي ملاقات و رؤيت است كه انسان با معصومين دارد و اطلاق شفاعت به ان ( با توجه به تعريف خاص شفاعت ) خالي از مسامحه نيست .
به هر حال آنچه از مجموعه آيات و روايات به دست مي آيد اين است که شفاعت به معناي وسيع کلمه ( نه به معناي خاص كه در مورد قيامت اصطلاح شده است )، در هر سه عالم (دنيا ، برزخ و آخرت) صورت مي پذيرد. هر چند محل اصلي شفاعت به معنی خاصّ آن در قيامت و براي نجات از آتش دوزخ است .(ر.ک: پيام قرآن ، آية الله مکارم شيرازی ، ج 6، ص526).
بنا بر اين شفاعت به معنای عامّ آن در هر عالمی امکان پذير است ؛ بلکه شواهدی قرآنی وجود دارد که نشان می دهد شفاعت در دنيا نيز ممکن است .در داستان حضرت يوسف فرزندان حضرت يعقوب ، از پدرشان خواستند در پيشگاه خدا براي آنان استغفار کند و حضرت يعقوب نيز پذيرفت و اين چيزي جز شفاعت نيست .همچنين حضرت نوح (ع) برای فرزندش نزد خدا شفاعت نمود ولی شفاعت او پذيرفته نشد.

پرسمان دانشجویی