آزادي روح پس از مرگ | کتابخانه مجازی الفبا

آزادي روح انسان پس از مرگ چگونه است؟ آيا مي تواند در هر مکاني حضور يابد يا محدوديتهايي متوجه اوست؟

پاسخ به این پرسش با استفاده ازروایات شریفه بدست می اید .
بايد گفت كه اصل رفت و آمد برخی ارواح به عالم دنیا ، طبق روایات اهل بیت (ع) امری مسلّم است. لکن آنچه از روایات استفاده می شود این است که ارواح بدون اذن الهی نمی توانند به عالم دنیا رفت و آمد داشته باشند. همچنین از نظر عقلی و نقلی شکی در این نیست که ارواح اگر از جانب خداوند متعال اذن داشته باشند می توانند کارهایی را در دنیا انجام دهند ؛ چون ارواح اموری مجرّدند ؛ و امور مجرّد می توانند در امور مادّی تصرّف نمایند. شواهد نقلی و گزارشات افراد ثقه نیز حاکی است که برخی ارواح چنین اجازه ای را می یابند.
از روایات اهل بیت (ع) استفاده می شود که انسانهای مومن بعد از مرگ در عالم برزخ ، به جایگاه خاص اهل ایمان منتقل می شوند که همان بهشت برزخی است ؛ و ارواح اهل جهنم نیز به جایگاه خودشان منتقل می شوند ؛ و چنین نیست که ارواح در دنیا سرگردان باشند .
ارواح مومنين اهل خود را ديدار و ملاقات مي كنند؛ روح مومن با همان صورتي كه متصور است به دنيا نزول نموده و اقوام و ارحام و اهل بيت و افرادي را كه به آنها علاقمند است، ملاقات مي كند و از حالات و سرگذشت آنها اطلاع مي يابد.
در كتاب «كافي» با سند خود از حفص بن البُختُري روايت مي كند كه حضرت صادق عليه السلام فرمودند: «مومن، اهل خود را مي بيند و آنچه را كه موجب محبت اوست مي بيند، ليكن چيزهايي كه موجب كراهت او مي گردد از نظر او پوشيده مي شود؛ و كافر نيز اهل خود را مي بيند و آنچه موجب ناراحتي و كراهت اوست مشاهده مي كند، وليكن چيزهايي كه موجب محبت اوست از نظر او پوشيده مي گردد.
حضرت فرمودند: بعضي از مومنان در هر هفته يكبار در روز جمعه به زيارت و ملاقات اهل خود مي رسند، و بعضي بر حسب مقدار عمل خود و به حسب درجه وجودی و معنوی خود مي توانند آنانرا ملاقات و زيارت كنند.»
«اسحق بن عمار مي گويد: از حضرت ابي الحسن الاول راجع به ارواح درگذشتگان پرسش كردم كه: آيا آنها اهل خود را ملاقات و ديدار مي كنند؟ حضرت فرمودند: بلي.
گفتم: در چه مقدار از زمان ديدار مي كنند؟
حضرت فرمود: در هر جمعه و در هر ماه و در هر سال يكبار؛ بر حسب منزلت و مكانت مومن.
گفتم: در چه صورتي آنها براي ديدار اهل خود مي روند؟
حضرت فرمود: در صورت پرنده لطيفي كه خود را به روي ديوارها مي اندازد،‌بر ديوارهاي آنها فرود مي آيد و بر آنها اشراف مي يابد؛ پس اگر آنها را در خير و خوبي مشاهده كند خوشحال مي شود، و اگر آنها را در بدي و حاجتمندي بنگرد اندوهگين و غمناك مي گردد.»
علامه تهرانی در توضیح این مطلب گفته اند :
در اينجا كه حضرت مي فرمايد: به صورت پرنده و طير بر ديوارها مي نشيند، منظور اين نيست كه واقعاً روح مومن به صورت مرغي و حيواني مي گردد، و این طور نیست که بعضي از اوقات مرغي را كه بر روي ديوار خانه مي بيند واقعاً روح مرده او باشد؛ بلكه حضرت تمثيل مي كنند بدين طريق كه همانطور كه مرغ ها بر روي ديوارهاي شما خود را مي اندازند و به آساني رفت و آمد مي كنند، همينطور هم روح مومن مي آيد و سركشي مي كند و از اهل خود و احوالات آنها اطلاع پيدا مي كند.
از حضرت باقر عليه السلام درباره زيارت اهل قبور پرسش شد. فرمود: چون روز جمعه باشد آنان را زيارت كن؛‌ چون هر كس از آنان در ضيق و تنگي باشد در بين طلوع صبح صادق و طلوع آفتاب گشايش مي يابد، و لذا در اين موقع در هر روز، از كسي كه به زيارت او رفته باشد، علم و اطلاع پيدا مي كند، وليكن چون آفتاب طلوع كند آنها يله و رها مي شوند و ديگر قادر بر جهت گيري در امور دنيا و زيارت اهل خود نيستند.
ذکر چند نکته :
1 ـ روح متوفي به قبر خود ارتباط بيشتري دارد و لذا زيارت ارواح در سر قبورشان اثر بيشتري دارد. و لذا مومن زائر بواسطه دريچه قبر، خود را به روح آن معصوم و مقرب درگاه خدا مرتبط نموده و بدينوسيله با تمام بزرگی عالم معني و ارواح ارتباط پيدا مي كند و بهره مي گيرد .
2 ـ اعتقاد به ارواح سرگردان به آن شكل كه در داستانها و فيلمها ديده مي شود بیشتر در برخی از ادیان بدوی یا تحریف شده مطرح است. آنچه در روایات اهل بیت (ع) وجود دارد این است که برخی ارواح گاه اجازه می یابند که از اهل خود در دنیا دیدار نمایند .
3 ـ طبق روایات اهل بیت(ع) و نظرات فلاسفه اسلامی ، روح انسان ، در عالم برزخ ، که باطن عالم مادّه است ، دارای بدنی برزخی بوده بی نیاز از بدن مادّی است و لذا برای ارتباط با دنیا محدودیت عالم مادی و بدن دنیوی را ندارند .
4 ـ غیراز ارتباط ارواح با ما ، ارتباط گرفتن ما با ارواح هم ممکن است یعنی اصل امكان ارتباط با ارواح محال نيست ليكن چنان نيست كه از هر كسى ساخته باشد بلكه شرايط ويژه و بسيار دشوارى را مى‏طلبد و تنها افراد بسيار برجسته‏اى توانايى چنين كارى را دارند و چه بسا در ميان مدعيان ، به سختى بتوان افراد راستگویی را يافت كه درادعاى خود صادق باشد. گاه در مواردى كه احساس مى‏شود ارتباطى حاصل شده اين ارتباط در حقيقت با روح خود فرد است، شبيه حالتى كه در خواب براى انسان رخ مى‏دهد، اشخاص را مى‏بيند، با آنها صحبت مى‏كنند و... اين در حقيقت روح خود فرد است كه به اطراف و جوانب مختلف متوجه شده و مطالبى را اعم از صحيح و سقيم بازگو مى‏كند. در مواردی احتمالا ارتباط با ارواح و یا اجسام مثالی رخ میدهد ولى تنها براى افراد بسيار نادرى ممكن است و آنچه در اين رابطه مورد ادعاى بسيارىقرار گرفته غالبا باطل و وسيله‏اى براى فريب دادن انسان هاى ساده لوح و حتى بازى‏هاى سياسى است. از نظر شرعى نيز احضار روح حرام مى باشد.
براى آگاهى بيشتر ر.ك:
1 ـ «عود ارواح » ناصر مكارم شيرازى
2ـ معاد شناسی علامه تهرانی ج 3
3ـ اصالت روح از یظر قران و سنت ایت الله جعفر سبحانی

پرسمان دانشجویی