استبداد كليسا | کتابخانه مجازی الفبا

مي‌خواستم در مورد رفتار كليسا با صاحبان علم بدونم ... .

«جرج سارتون»، متخصص و قهرمان معروف تاريخ علم، در كتاب شش بال علم، بحثي تحت عنوان «جادوگري» باز كرده است و نشان مي‏دهد كه كليسا به نام مبارزه با جادوگري چه جناياتي مرتكب شده است. مي‏نويسد.: «… علماي الهي و دين، آگاهانه يا ناآگاه‏، زندقه را با جادوگري يكي تصور مي‏كردند. آدمي زود به اين نتيجه مي‏رسد كه كساني كه با او توافق ندارند مردم بدي هستند.
جادوگران مردان يا زناني بودند كه روح خود را به شيطان فروخته بودند. با فرض اينكه زنديقان و بددينان نيز رابطه‏اي با شيطان دارند، تنبيه كردن و عذاب دادن به آنها به سهولت جايز شمرده مي‏شد و مردمي كه در دين خود مستقيم بودند، ممكن بود با خود بگويند كه اين ماجراجويان و آشوبگران، جادوگرند وبايد به همين صورت با ايشان معامله شود؛ نه شايستة آنند كه ايمان صحيح داشته باشند و نه آنكه مورد عفو قرار گيرند.» جرج سارتون از كتابي به نام چكش ساحران نام مي‎برد كه توسط دو نفر كشيش دومينيكي به اشارة پاپ اينو سنت هشتم (پاپ 1480ـ 1492 ميلادي) نوشته شد و در حقيقت، دستورالعمل تفتيش عقايد متهمان به زندقه و جادوگري بود. مي‏گويد: «كتاب چكّش، دستورالعملي براي راهنمايي بازرسان عقايد مردم بود و جزئيات طرز كشف و محكوم كردن و به مجازات رساندن ساحران در آن ديده مي‏شود ... ترس از جادوگران، علت اصلي كشتن ايشان بود و خود اين كشتن سبب زياد شدن ترس مي‏شد.
در آن زمان يك بيماري رواني توده‏اي پيدا شده بود كه نظير آن تا عصر منور حاضر ديده نشد. صورت مجلس بعضي از آن محاكمات به دقت ثبت شده و براي ما باقي مانده است. بازرسان عقيده، مردم بدي نبودند؛ خود را لااقل از حد وسط مردم بهتر مي‏پنداشتند. مگر نه اين است كه لا ينقطع براي اعلاي كلمة حق و نام خدا مي‏كوشيدند و كار مي‏كردند؟! نيكو لارمي بازرس عقيدة «لورن» سبب آن شد كه نهصد جادوگر را در ظرف مدت 15 سال (1575ـ1590) به آتش بسوزانند. وي مرد با وجداني بود! و در آخر عمر از آن‏ جهت كه از كشتن چند كودك چشم پوشيده بود، خود را گناهكار احساس مي‏كرد: مگر كسي حق دارد از كشتن بچة افعي خودداري كند؟! اسقف ترز پتر بينزفلد فرمان مرگ ششهزار و پانصد نفر را صادر كرده بود».
آنگاه مي‏نويسد: «هنگامي كه بازرسان عقيده به ناحية تازه‏اي در مي‏آمدند، اعلان مي‏كردند كه هر كس نسبت به ساحري مظنون است اطلاعات خود را بدهد. اگر كسي اطلاعات خود را مخفي مي‏كرد، در معرض آن قرار مي‏گرفت كه وي را تبعيد كنند و مبلغي به عنوان جريمه از وي بستانند. دادن اطلاع در اين زمينه، عنوان تكليف و وظيفه داشت و كساني كه خبر مي‏دادند نامشان افشا نمي‏شد. اشخاص متهم را ـ كه ممكن بود در ميان آنان كساني بوده باشند كه دشمنان شخصي، بي‏جهت در حق ايشان سعايت كرده‏اند ـ از جرمي كه به ايشان نسبت داده شده و از دلايل آن جرم، بي‏خبر مي‏گذاشتند. چنان فرض و قبول مي‏شد كه اين مردم، گناهكار و بزهكارند و بر ايشان بود كه گناهكاري خود را ثابت كنند.
داوران هرگونه وسيلة فكري و بدني را براي وادار كردن ايشان به اعتراف به گناه و شناساندن همدستان خود به كار مي‏بردند. براي تشويق متهمين به اعتراف، وعده بخشش يا تخفيف به ايشان مي‎دادند. ولي آن داوران چنان مي‏پنداشتند كه براي وفا كردن به عهدي كه با جادوگران و بددينان بسته‏اند، هيچ الزام اخلاقي ندارند و اين وعده را براي مدت مختصري كه در آن فاصله متهم آنچه گفتني است بگويد، مراعات مي‏كردند. هر عمل خارج از حدود شرافتمندي را كه نسبت به آن متهمان انجام مي‏شد، چون به منظور مقدسي مي‏دانستند، روا مي‏داشتند.
هر چه بيشتر مردم را عذاب و شكنجه مي‏دادند، اين كار را ضروري‏تر تصور مي‏كردند. اينها كه گفتيم ممكن است به آساني با مراجعه به چكش و كتابهاي ديگر و نيز به صورت مجسم‏تر با مطالعة صورت مجلسهاي محاكمات كه عددشان فراوان است، تأييد شود». مجموعه آثار شهيد مطهري ج1 –علل گرايش به ماديگري، شهيد مطهري به نقل از سايت تبيان

پرسمان دانشجویی