علم امام (ع) به شهادت | کتابخانه مجازی الفبا

در جواب کسي که مي گويد امام حسن(ع) اگر علم غيب داشت و مي دانست که همسرش او را با سم مسموم مي کند پس چرا از آن سم خورد و به شهادت رسيد؟

در مورد علم پيامبران و امامان(ع) نكاتى را بايد مد نظر قرار داد:
يكم. پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) در مسائل عادى، فردى و امور اجتماعى، موظّف به استفاده از علم عادى بوده‏اند. از اين رو همواره در اين گونه مسائل، از طرق معمولى تحقيق و كسب آگاهى نموده و بر اساس آن عمل مى‏كردند. سر اين مسأله نيز آن است كه آنان الگوى بشريت‏اند و اگر در مسير زندگى و حركت‏هاى اجتماعى، راهى غير از اين بپويند، ديگر جنبه اسوه بودن خود را از دست خواهند داد و جهانيان به بهانه آنكه آنان با علم لدنى عمل مى‏كرده‏اند، از حركت‏هاى سازنده، انقلابى و اصلاحى باز خواهند ايستاد.
دوم. برخى بر اين عقيده‏اند كه علم غيب براى پيامبر(ص) و امامان(ع) شأنى است؛ يعنى، چنان نيست كه همواره هر چيزى را بالفعل بدانند؛ بلكه اگر بخواهند از طريق غيبى بدانند، خواهند دانست و يا اگر خدا بخواهد، علم چيزى را در اختيار آنان قرار خواهد داد.رواياتي دراين باب از امامان وارد شده است و در اصول كافي اين روايات آمده است .در هر صورت امام و پيامبر انسان است و خدا نيستند. اين خداست كه هيچگونه مجهولي ندارد و اگر كسي در باره امامان و پيابر چنين بينديشد اشكالي پيش نمي آيد.آنچه مهم است اين است كه آنچه را كه براي هدايت انسان لازم است امام و پيامبر مي دانند و در هيچ موردي حيران نمي مانند.
سوم. علم غيب گاهى به واقعه حتمي و تغيير ناپذير تعلق مى‏گيرد. بنابراين بعضى از چيزهايى كه پيامبر(ص) و امامان(ع) از طريق غيبى مى‏دانند، همان چيزى است كه حتما واقع خواهد شد؛ مانند كسى كه از عمارت بسيار بلندى پرتاب گرديده و در بين راه مى‏داند كه به سرعت به زمين اصابت خواهد كرد. اين گونه آگاهى چيزى نيست كه با آن بتوان تغييرى ايجاد نمود و سرنوشت چيزى را تغيير داد. به عبارت ديگر، گاهى علم به صورت تعليقى و شرطى است؛ مثل اينكه انسان بداند اگر از منزل بيرون رود تصادف خواهد كرد. اين قضيه‏اى شرطى است و فرد ممكن است با بيرون نرفتن از منزل، خود را حفظ كند؛ ولى اگر بداند كه در روز معينى فلان حادثه براى او اتفاق خواهد افتاد و چيزى اختيارى در دگرونى آن دخيل نيست، آيا باز هم خواهد توانست از بروز آن جلوگيرى نمايد؟ علم پيامبر و ائمه(ع) به كيفيت مرگ خود مى‏تواند از اين نوع نيز تفسير شود.توجه به اين مطلب هم داشته باشيم كه امامان مانند ما نيستند كه از مرگ بترسند بلكه آنان مرگ را آغاز زندگي بسيار بسيار بهتر از اين زندگي مي دانند و براي رسيدن به آن انتظار مي كشند.اگر خداوند روز مرگ آنان را به آنان اطلاع بدهد نه تنها ناراحت نمي شوند بلكه خوشحال هم مي شوند.
نکته ديگر آن که بين علم لدني و علم معمولي و عادي تفاوت اساسي وجود دارد و آن اين که علم لدني معيار و ميزان تکليف نمي باشد، آنچه را که ائمه طاهرين(ع) در مسايل مختلف از جمله شهادت خودمي دانند از اين قبيل بوده است؛ برعکس علم عادي و معمولي که زمينه اش براي همه مردم وجود دارد -معيار تکليف پذيري است که ائمه اطهار(ع) براساس همين علم گاهي به کاري دست مي زدند و گاهي از کارهايي پرهيز مي کردند (نظر علامه طباطبايي، نقل استاد جوادي آملي در درس تفسير).
بنابر اين پيامبران گرچه باطن افرادرا بدانند ولي با اين حال بايد با مردم به صورت متعارف رفتار كنند.

پرسمان دانشجویی